ಆತ್ನ ಪರಮಾತ್ಮನ ನಡುತ ಸಮ್ಮಂದ

          ಆತ್ಮ ಪರಮಾತ್ಮನ ನಡುತ ಸಮ್ಮಂದ

ಎನ್ನ ಮೋಕೆದುಡಲ್- ತುಳು ಭಾವಗೀತೆ

 ಎನ್ನ ಮೋಕೆದುಡಲ್

               ತುಳು ಭಾವಗೀತೆ

      

ಯಾನ್ ನಿನನ್ ಮದಿಮೆಯಾದ್

ಇಲ್ಲದುಲಯಿ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ

ಎನ್ನ ಬದ್ ಕ್ ಗೊಂಜಿ ಸುಯಿಲ್

ಈಯೆ ಆತದೆ

ಮೋಕೆ ದಿಂಜಿ ನಿನ್ನ ಉಡಲ್

ಕೆಬಿಕ್ ಕೇನು ಗೆಜ್ಜೆ ಸೊರೊಲು

ಇಲ್ಲ್ ನಿಲಿಕೆ ನಿನ್ನ ತೆಲಿಕೆ

ನಡಕೆ ಪೊರುಲುದೆ

ನಿಚ್ಚ ತರೆಕ್ ಮೈಕ್ ಮೀದ್

ಜಡೆನ್ ನೆಯ್ದ್ ಪುರುಪ ದೀದ್

ಮುಂಡೊಡೊಂಜಿ ಕುಂಕುಮದ

ಬೊಟ್ಟು ದೇಕಿದೇ

ಕೈಟ್ ನಿಲಿಕೆ ಕಾಜಿ ದೀದ್

ಕಾರ ಬೊಳ್ಳಿ ಉಂಗಿಲೊಡು

ಕಟ್ಟಿ ತಾಳಿ ಕಣ್ಣ್ ಗೊತುದು 

ಬದ್ ಕ್ ತೂತದೇ

ಗಿಂಡೆ ನೀರ್ ತುಡರ್ ದೀದ್

ತರೆತಿ ಗಂಧ ಬೊಟ್ಟು ಪಾಡ್ದ್

ಸ್ವಾಮಿ ಕಾಪುಲೆಂದ್ ನಿಚ್ಚ

ಪುಡ್ಯ ಪಾಡುನ

ಅಡ್ ಪೆದಿಲ್ಲ ಚಾಕಿರಿಂದ್

ಮಾಮಿಗೊರ್ ತಿ  ಮರ್ ಮಲಾದ್

ಇಲ್ಲದುಲಯಿ ಮೋಕೆ ತೂಕೆ

ಈಯೆ ಕೊರ್ ತನ

    

ಕವಿ-

ಕೆ.ಮಹೇಂದ್ರನಾಥ್.ಸಾಲೆತ್ತೂರು.ಎಂ.ಎ

-ಕಾವ್ಯಸುತ-

ತುಳುನಾಡ ಬೂಮಿಲೆದ ಪುದರ್-ಸಂಗ್ರಹ-ಗುರುರಾಜ ಕರ್ಕೇರ

*ತುಳುಟು ಭೂ ಪ್ರದೇಶೊಲೆದ/ ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಲೆದ ಪುದರ್ ಲು ಬೊಕ್ಕ ಅರ್ಥೊಲು*

ಸಂಗ್ರಹ-ಗುರುರಾಜ ಕರ್ಕೇರ

     

*ಅಡ್ಕ* : ಸಮತಟ್ಟ್ ಆಯಿನ ಜಾಗೆ , ಈ ಜಾಗೆಡ್ ಪಜಿರ್ ಬುಲೆವೊಂದು ಇಪ್ಪುಂಡು .ಕೆಲವು ಊರುದೊಟ್ಟುಗು ಅಡ್ಕ ಸವ್ದೊಲು ಸೇರ್ದ್ ಉಪ್ಪುವ.ಉದಾರ್ಮೆಗ್- ಅಡ್ಯನಡ್ಕ,ಮುಡ್ಪಿನಡ್ಕ,ಮಿತ್ತನಡ್ಕ,ಕಂಚಿನಡ್ಕ.ಎಚ್ಚಾದ್ ಸಮತಟ್ಟಾಯಿನ ಜಾಗೆ

*ಪದವು* : ಎತ್ತರದ ಜಾಗೆಡ್ ಗುಡ್ಡೆಲೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ವಿಶಾಲವಾಯಿನ ಮೈದಾನ  ಪ್ರದೇಶ, ಮರ ಬುಲೆವೊಂದ್ ಇಪ್ಪುಜಿ. ಜಾಸ್ತಿ ಆದ್ ಮುಳಿ ಬುಲೆವೊಂದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್. 

*ಪಲ್ಕೆ* : ಗುಡ್ಡೆಲೆದ ನಡುಟು ಇಪ್ಪುನ ಎಲ್ಯ ಮಟ್ಟ್ ದ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆಯಿನ ಜಾಗೆ. ಗುಡ್ಡೆ ಸುಧೆತ ನಡುಟು ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆಲಾ ಆದುಪ್ಪುಂಡ್. ಕಣಿವೆ ಪ್ರದೇಶೊಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಎಲ್ಯ ಮಟ್ಟುದ ಸಮತಟ್ಟ್ ಜಾಗೆ. 

*ಪಡ್ಪು* : ಕೃಷಿ ಯೋಗ್ಯವಾಯಿನ ಖಾಲಿ ಜಾಗೆಡ್ ಅಲ್ಪಲ್ಪ ಒಂಜೇ ಜಾತಿದ ಮರಕುಲು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಸಮತಟ್ಟ್ ಜಾಗೆ. 

ಉದಾರ್ಮೆ : ತಾರೆದ ಪಡ್ಪು, ತಾರಿದ ಪಡ್ಪು 

*ಕಾನ* : ಒಂಜೇ ಗಾತ್ರದ ಮರಕುಲು ಸಾಲ್ ಡ್ ನಡ್ತಿಲೆಕ ಇಪ್ಪುನ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆಯಿನ ಜಾಗೆ. ನನೊಂಜಿ ಅರ್ಥಡ್ ಒಂಜಿ ವಸ್ತುನ್ ಒಂಜೇ ಕಡೆಟ್ ಪಾಡುನ ಅತ್ತುಂಡ ಒಂಜೇ ಕಡೆಟ್ ಸೇರುನ ಜಾಗೆ. 

*ಬೈಲ್* : ನೀರ್ ದ ವ್ಯವಸ್ಥೆ  ಎಡ್ಡೆ ಇತ್ತುದ್ ಎಣೆಲ್ ಸುಗ್ಗಿ ಕೊಳಕೆ ಮೂಜಿ ಬುಳೆ ಬುಳೆಪುನ ಜಾಗೆ.  ಒಂಜೇ ಲೆಕ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್. ದೂರೊರ್ದ್ ತೂನಗ ಮೈದಾನ ಲೆಕ ತೊಜುಂಡ್. ಕಣ್ಣೆಕ್ಕುನಾತ್ ದೂರ ಬೈಲ್ ಡ್ ಕಂಡೊಲೇ ತೋಜುಂಡು.

*ಮಜಲ್* : ಸುಗ್ಗಿ, ಎಣೆಲ್ ಬುಳೆ ಬುಳೆಪುನ ಕಂಡ, ವರ್ಷೋಡ್ ರಡ್ಡ್  ಬುಳೆ ಮಾತ್ರ. ಕಂಡ ಒಂಜೇ ಲೆಕ ಸಮತಟ್ಟಾದ್  ಇಪ್ಪಂದೆ ಮೊಟ್ಟುದ ಲೆಕ ಎತ್ತರ ಎತ್ತರ ಇಪ್ಪುಂಡ್.  

*ಬೊಟ್ಟು* : ಮರಿಯಾಲಡ್ ಮಾತ್ರ ಕಾಡ್  ತೋಡುದ ನೀರ್ ನ್ ಕಟ್ಟುದ್ ಒಂಜಿ ಬುಳೆ  ಮಲ್ಪಿನ ಕಂಡ.  ಉಂದುಲಾ ಸಮತಟ್ಟ್ ಆದ್ ಇಪ್ಪಂದೆ ಎತ್ತರ ಎತ್ತರ ಇತ್ತುದ್ ಬೊಟ್ಟು ಗುಡ್ಡೆಲೆಗ್ ತಾಗ್ ದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್. 

*ಪಟ್ಲ* : ಸುಧೆಕ್ ತಾಗ್ ದ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಂಡ. ಸುಧೇರ್ದ್ ಕೆಳ ಮಟ್ಟಡ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್.  ಬೊಲ್ಲ ಮರಿಯಲೊಡ್ ನೆಟ್ಟ್ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪರೆ ಆಪುಜಿ. ಏಣೆಲ್ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪರೆ ಆಪುಜಿ.  ಸುಗ್ಗಿ ಕೊಲಕೆ ಬುಳೆ ದೆಪ್ಪರೆ ಆಪೆದ್ ನ್ಡ್. 

*ಕಂಬುಲ* : ಕೆಸರ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ, ಸುಧೆ ಕೆರೆ ಬರಿಟಿತ್ತ್ ದ್.  ಕೆಸರ್ ಜಾಸ್ತಿ ದಿಂಜಿದ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ.  ಇಂಚಿನ ಜಾಗೆ ಡ್ ಮೂಜಿ ಬುಳೆ ಮಲ್ಪರೆ ಆಪುಂಡು. ಅಂಚೆನೇ ಎರುಕ್ಲೆನ  ಕಂಬುಲ ಗ್ ಲಾ ಇಂಚಿನ ಜಾಗೆ ಬೋಡಾಪುಂಡ್.

*ಮಾರ್* : ಸುಧೆ ತೋಡುಗ್ ತಾಕುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಂಡ,  ಕಂಡ ಡ್ ನೀರ್ ಉಂತುದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್,  ನೀರ್ ದ ಅಡಿಟ್ ದ್ರವ ರೂಪೊಡ್ ಮಣ್ಣ್ ಉಂತುದ್ ಇಪ್ಪುಂಡ್ (ಮಡ್ಡಿ ನೀರ್ ),ಇಂಚಿತ್ತಿನ ಜಾಗೆಡ್ ತಿಮರೆ ಜಾಸ್ತಿ ತಿಕ್ಕುಂಡ್. 

 

ಬಾಕ್ಯಾರ್/ಬಾಕಿಮಾರ್/*ಬಾಕಿಯಾರ್* : ಸಾನದ, ಇಲ್ಲದ  ಎದುರುಡ್ ಇಪ್ಪುನ ಭಾರಿ ಮಲ್ಲ ಕಂಡ, ಅಗೇಲ ಜಾಗೆಡ್ ವಿಸ್ತಾರವಾದ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕಂಡ. ಬೆನ್ನಿಗ್ ಅತ್ತಂದೆ ಈ ಜಾಗೆನ್ ನೇಮ, ಆಟ, ಕಂಬುಲದಂಚಿನ ಉದ್ದೇಶಗ್ ಲಾ ಬಳಸುವೆರ್. 

*ಕುಮೇರ್* : ಜಪ್ಪಂಗೇಲ್ (ಇಳಿಜಾರ್) ಜಾಗೆಡ್ ಬೆನ್ನಿ ಅತ್ತುಂಡ ಬಾಕಿದ ಉದ್ದೇಶಗ್ ನೀರ್ ಪರಿದ್ ಪೋಪುಲೆಕ ಕಾಡ್ ಕಡ್ತ್ ಮಂತಿನಾ  ಜಾಗ. 

*ಪಡೀಲ್* : ಒಂಜಿ ಕಾಲೋಡ್ ಕೃಷಿ ಮಲ್ತ್ ಬೊಕ್ಕ ಕಾರಣಾಂತರೊಡ್ ಕೃಷಿ ಮಲ್ಪಂದೆ ಖಾಲಿ ಬುಡ್ತಿನ ಜಾಗೆ. 

*ದಡ್ಡ್* : ಸುಧೆ ಅತ್ತುಂಡ ಕೆರೆತ ತೀರ ಪ್ರದೇಶ, ಕೃಷಿಗ್ ಗಳಸಂದೇ ಪೆತ್ತ ಕಂಜಿಲು ಮೇಯರೇ ಬುಡುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ.  ಬೊಲ್ಲದ ಸಮಯೋಡ್ ನೀರ್ ಬೂರೊಂದ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ. 

*ಅಲೆಕ್ಕಿ* : ಕಾಡ್ ಗ್ ಹೊಂದುದ್ ಇಪ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಮೂಲೆಡ್ ಇಪ್ಪುನ ತಂಪಾಯಿನ ಕೃಷಿ ಜಾಗೆ. 

ಕುದುರು/*ಕುದ್ರು* : ಸುತ್ತಲ ನೀರ್ ಸುತ್ತುವರಿದ್ ಬೇತೆ ಒವ್ವೆ ಭೂ ಭಾಗಗ್ ತಾಗಂದೆ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ.  (ದ್ವೀಪ)

*ಕಜೆ* : ಪುದೆಲುಲು ಜಾಸ್ತಿ ಇಪ್ಪುನ ಕಪ್ಪು ಕೆಂಪು ಮಿಶ್ರಿತಾ ಮಣ್ಣು ದ ಜಾಗೆ. 

*ಕಂಡ ಜಾಲ್* : ಜಾಲ್ ಡ್ ಒಂಜಿ ಬುಳೆ ಮಲ್ತೊನ್ದ್ ಇತ್ತೆರುಂಡ ಆ ಜಾಲ್ ಗ್ ಕಂಡ ಜಾಲ್ ಪನ್ಪೆರ್. 

*ಕೆದುಕಂಡ* : ಕೆದುತ ಬರಿಟ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಂಡ 

*ಗಂಪ* : ಕೆಸರ್ ಮಸ್ತ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ. 

ಕೊಲೆಂಜಿ/*ಕುಲೇಂಜಿ* :  ಎಲ್ಯ ಎಲ್ಯ ಕಂಡ,  

 

*ಕಟ್ಟೆ* : ನಾಲ್ ಜನ ಸೇರ್ದ್ ಪಟ್ಟಾಂಗ ಪಾಡೇದಿನ ಜಾಗೆ, ಪಂಚಾತಿಗೆ ಮಲ್ಪೆದಿನ ಜಾಗೆ. 

ಕೂಟೆಲ್/*ಕೂಡಲ್* : ರಡ್ಡ್ ತುದೇ ಸೇರುನ ಜಾಗೆ.ಒಂಜಿ ಮಲ್ಲ ತುದೆ ಕುಡೊಂಜಿ ಕೈತೋಡು ಸೇರುನ ಜಾಗೆನ್ಲ ಕೂಟೆಲ್/ಕೂಟ್ಲು ಪನ್ಪೆರ್.ಉದಾರ್ಮೆಗ್-ಬೆಮ್ಮೆರೆಕೂಟೆಲ್/ಇನಿತ ಬ್ರಹ್ಮರಕೂಟ್ಲು

*ಲಚ್ಚಿಲ್* : ಎಲ್ಯ ಜಾತಿದ ಪುದೆಲ್, ಕಾಡ ದೈಕುಲ್ ಇಪ್ಪುನ ಜಾಗೆ. 

ಪಣೆ/ಪನೆ- ನೀರ ಕೆದುರ್ದು ಮರಾಯಿಡ್ ನೀರ್ನ್ ಕಂಡೊಗು ಮಗ್ ಪೆರೆ ಉಪ್ಪುನ ಮರತ ಜಾಗೆ

ಬೈ+ಪನೆ-ಬೈಪನೆ, ಕಿದೆಟ್ ಬೈ ಪಾಡುನ ಎತ್ತರದ ಜಾಗೆ

ಕಲ್ಲ+ಪನೆ-ಕಲ್ಪನೆ,ಕಡ್ಪಕಲ್ಲ್ ದೆತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ನೀರುಂತುನ ಜಾಗೆ

*ಪಾಡಿ* :  ಒಂಜೇ ಜಾತಿದ ದೈಕುಲ್  ಮರಕುಲ್ ಇಪ್ಪುನ ಕಾಡ್ ಜಾಗೆ. ಉದಾರ್ಮೆ : ಬೋವುದ ಪಾಡಿ, ಬೀಜದ ಪಾಡಿ. 

ಕಂರ್ಬಿತ್ತಿಲ್   ಕಬ್ಬಿನ ಹಿತ್ತಿಲಾಂಡ್

ಮಾಯಿತಿ-ಕುಶಾಲಾಕ್ಷಿ ಕಣ್ವತೀರ್ಥ

ಮೂಲ : ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಮೂಲೊರ್ದ್ 

    

                                   ‌     ತುಪ್ಪೆ

ತುಳುತ ಎಣ್ಮ ದಿಕ್ಕುಲು:-

ಮೂಡಾಯಿ,ಪಡ್ಡಾಯಿ,ತೆನ್ಕಾಯಿ,ಬಡಕಾಯಿ.ಉಂದು ನಾಲ್ ಪ್ರದಾನ ದಿಕ್ಕುಲು

ಒರಿನಂಚ ಉಪ್ಪುನ ನಾಲ್ ದಿಕ್ಕ್ ಲು-

ಬಲಕರೆ/ಮೂಡ್ತೆನ್ಕ-ಆಗ್ನೇಯ,

ಎಡ/ದತ್ತ ಕರೆ/

ಮೂಡ್ಬಡ-ಈಶಾನ್ಯ,

ಬಲ್ಯ/ಪಡ್ತೆನ್ಕ-ನೈರುತ್ಯ,

ಯಾರ/ಪಡ್ಬಡ-ವಾಯುವ್ಯ

ಬೈದ್ಯಗೊಂಜಿ ಬಾಮದ ಗಡಿ.ಬರವು-ಚಂದು

 ಬೈದ್ಯಗೊಂಜಿ ಭಾಮದ ಗಡಿ

(ಗಡಿ,ಪಟ್ಟ,ಪಟ್ಟಿ,ಬಳೆ,ಬೂಲ್ಯದ ಉಲಾಯಿ ತುಳುವೆ)

ಬರವು..ಚಂದು

      

ತುಳುನಾಡುದ ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಈ ಮಣ್ಣುಡು ಅನಾದಿಕಾಲರ್ದಿಂಚಿ ಬೂತಾರಾಧನೆಗು ಭಾರಿ  ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ.ಅವು ಅಂಚನೆ ದುಂಬು ಸಾಗುದು ದೈವರಾಧನೆಗು ತಿರ್ಗುಂಡುಂದು ನಮ ಪನೊಲಿ.

ದೈವರಾಧನೆಡು ಹೋಮ,ಸೋಮ, ಧರಿ,ಸಿಂಗಾದನ ಇಂಚಿನ ಕೆಲವೊಂಜಿ ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಕಟ್ ಕಟ್ಲೆನ್ ಅ ಕಾಲೊದ ಹಿರಿಯೆರು ಮಂತೆರು.ಉಂದು ಇತ್ತೆ ಶ್ರೀಮಂತವಾಯಿನ ದೈವರಾಧನೆಗು ಅಡಿಗಲ್ಲು ಪಾಡುದುಂಡು.

ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಕಟ್ಟು ಪಂಡ ಇತ್ತೆ ಪನ್ಪಿನ ಅಳಿಯ ಕಟ್ಟುನು ಪಾಲನೆ ಮಂತಿನ ಬೈದ್ಯೆರು ಅತ್ತಂದೆ ಕೆಲವೊಂಜಿ ವರ್ಗಲು ಬೂತಾರಾಧನೆಗು ಒತ್ತು ಕೊರ್ದು ಇತ್ತೆರು.

ಸುರು ಸುರುಕ್ಕು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ 

ರಾದಿತ್ತೆರು,ಅರಸು ಆಡಳಿತ ಬನ್ನಗ ಕೂಡ ಒಕ್ಕೆಲಾಡಿ ಅಯೆರು.

ತನ್ನ ಇಲ್ಲುದ ಉಲಾಯಿ ಅಟ್ಟದ ಒಂಜಿ ಬುಟ್ಟಿಡು ಒಂಜಿ ರಡ್ಡ್  ಬೂತೊಲೆನು ಬುಡುಂಡ ಬೊಕ್ಕ‌ ಪೂರ ಗುಡ್ಡೆಡು ಕಾಟ್ ಕಾಯರ್,ಸರೋಳಿ,ನೆರೋಳ್ ಮರತ್ತಡಿಟ್ಟು ಕಾಟ್ ಕಲ್ಲುಡು ನೆಲೆ ಅದಿತ್ತ.

ಮೂಲು ಬೈದ್ಯ ಕುಲತ್ತಕ್ಲು ಅನಾದಿಕಾಲೊರ್ದಿಂಚಿ ಬಾರಿನಕ್ಲು,ಅಂಚಾದ್ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಬಾರೀಕೆದ ಇಲ್ಲದಕ್ಲು,ಬಾರೀಕೆದ ಬೋಂಟ್ರೆರು,ಬಾರೀಕೆದ ಕರ್ತುಲು,ಬಾರೀಕೆದ ಬೈದ್ಯೆರ್ ಪನ್ಪಿ ಪುದರುಲು ಇತ್ತುಂಡು.

ಅಯಿತ್ತೊಟ್ಟುಗು ತುಳುನಾಡ ಮೂಲ ಅನಾದಿಕಾಲದ ದೈವ ಕುಪ್ಪೆ ಪಂಜುರ್ಲಿನ ಪ್ರಸರಣೆಡು ದೋಲಾ ಬಾರೀಕೆ ಪನ್ಪಿ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಬರ್ಕೆದ ಇಲ್ಲುಲು ಇತ್ತುಂಡು‌.

ಆದಿ ಕಾಲೊಡು ಸುತ್ತು ಪಡ್ಪಿರೆದ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟು ನಮ್ಮಕ್ಲೆಗು ಇಜ್ಜಂಡು ತೋಜುಂಡು.

ಕೆಲವೆರು ಒಂಜಿ ಯೆಡ್ಡೆ ಜಾಗು ನಾಡುದು ಕಂಡ ಕಲ ಕಡ್ತುಡು ಬೇಸಾಯ ಮಂತುದು ಅಲ್ಪನೆ ಅಕ್ಲ್ ನೆಲೆ ಉಂತುಯೆರು.ನನ ಕೆಲವೆರ್ ಊರುರ್ದು ಊರುಗು ವಲಸೆ ಬೊಕ್ಕ ಒಕ್ಕೆಲು ಪದ್ದತಿನು ದೀವೊಂದು ಇತ್ತೆರು.

ಅಂಚಾನೆ ಅ ಪೊರ್ತುಡು ತುಳುನಾಡುಡು ಜಮೀನ್ದಾರ ಮನೆತನಲೆನ ಮಲ್ಲ ಮಟ್ಟುದ ಅಬ್ಬರಲಾ ಇಜ್ಜಂಡು.

ಕ್ರಮೇಣವಾದ್ ಘಟ್ಟದ ಮಿತ್ತುದ ಆರಸುಲೆನ ದಾಳಿ ಆದ್,ಅಲ್ತ ಅರಸುಲೆನ ಕೆಲ ನಿಕಟವರ್ತಿಲು ಊರುಗು ಧನಿಕ್ಕುಲು ಆದ್ ಮೂಲು ನೆಲೆ ಆನಾಗ,ಮೂಲು ಮೂಲೊಡು ಇತ್ತಿನಾಯನ ಜಾಗು ಆಯನ ಸ್ವಂತ ಅದಿತ್ತುಂಡಲಾ,ಗ್ರಾಮೊದ ಇಜಿಂಡ ಮಾಗಣೆದ,ಸೀಮೆದ ದನಿಕ್ಕುಲೆಗು ಪೋಡಿದು, ಗೇಣಿ ಕಪ್ಪ ವೊಪ್ಪಿಸವೊಂದು ಕಂಡ ಬುಳೆಸಲೆ ಮನ್ಪೆದೆರು ಪಂಡುದು ಪನೊಲಿ.

ಮಾತ ತುಳುವೆರು ಅ ವರ್ಷ ಲಾಭ ಬತ್ತುಂಡ ಮಾತ್ರ ತನ್ನ ಅಟ್ಟದ ಬುಟ್ಟಿದುಲಾಯಿ ಇತ್ತಿನ ಬೂತೊನು ತಿರ್ತು ದೀದು ಅಗೇಲ್,ಪರ್ವ ಬಳಸೊಂದಿತ್ತೆರು.ಇಜಿಂಡ ಅ ವರ್ಷ ಗೇಣಿ ಕೊರ್ದು ದಾಲ ವೊರಿಯಂದೆ ಪೊಂಡ, ಬರ್ಸ ಗಾಳಿಗು ಅನಾವೃಷ್ಟಿ, ಅತಿವೃಷ್ಟಿಡು ಬುಳೆ ನಾಶ ಆದ್ ಅಯಗ್, ಅಯನ ಕುಟುಂಬ ಸಂತಾನಗು ಬಂಜಿಗು ಇಜ್ಜಂದೇ ಆದ್ ಪೋಂಡ ಅ ವರ್ಷ ಬೂತೊಲುಲಾ ಉಪವಾಸ ಕುಲ್ಲೊಡು.

ಉಂದು ತುಳುವನ ಅ ಕಾಲದ ಬದುಕು.

ಕ್ರಮೇಣ ಮಿತ್ತ ಘಟ್ಟದ ಅರಸುಲೆರ್ದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಆಯಿನ ಸಾಮಂತೆರು ತುಳುನಾಡುಡು ತುಂಡು ಅರಸೆರು ಆದ್ ಆಡಳಿತ ಮಂತೆರು.ಅಕ್ಲೆನ ಅಡಳಿತಗು ಬೊಡಪಿಲೆಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಲೆನು ಮಂತೊನ್ಯೆರು.ಅಯಿಟ್ಟು

ಕೆಲವೊಂಜಿ ಅನುಕೂಲದ ಇಲ್ಲದಕ್ಲೆನ ಸುತ್ತು ಮದಿಲುದ ಇಲ್ಲು ಈ ಪೊರ್ತುಡು ಲಕ್ಕುದು ಉಂತುಂಡು.ಅಯಿತ್ತ ಎದುರು ಒಂಜಿ ಚಾವಡಿಡು ಅಪಗ ಅಟ್ಟೊಡಿತ್ತಿ ದೈವೊಲೆನು ಉಜ್ಜಲು ಮಂಚಮ ಪಾಡುದು ನೆಲೆ ಮಂತೆರು.ಅವು ಅತ್ತಂದೆ ಬನ,ಪಾಡಿಡು ಇತ್ತಿನ ದೈವೊಲೆಗು ಸಾನ ಮಾಡ ಮುಂಡ್ಯೆ ಕಟ್ಯೆರು.

ಒಂಜಿ ರೀತಿ ದುಂಬುರ್ದು ವೊಂತೆ ಆಡಂಬರಗು ಒತ್ತು ಕೊರ್ಯೆರು.ವೊವ್ವೆ ಜಾತಿ ಅವಾಡ್ ಗ್ರಾಮೊಡು ಕೆಲವೊಂಜಿ ವರ್ಗದೊಟ್ಟು ತಾನುಲಾ ವೊರಿ ಬಲಿಷ್ಟೆ ಪನ್ಪಿನೆನು ತೋಜಾವೊಂದು ಇತ್ತೆರು. ಅ ಪೊರ್ತುಡು ಮುಲ್ಪದ ತುಂಡು ಆರಸು ಮನೆತನದಕ್ಲು ತನ್ನ ಬೆಂಬಲಿಗೆರೆನು,ಒಕ್ಕೆಲುದಕ್ಲೆನು ಪತ್ತೊಂದು ದೈವೊಲೆಗು ಭಯ ಭಕ್ತಿಡು ಪೊಡಿಯೊಂದು ಇತ್ತಿನ ತುಳುವೆರೆನು ತನ್ನ ಪತ್ತುಡು ದೀವೊನ್ಯರ ಅರಸು ದೈವರಾಧನೆ,ಗ್ರಾಮಡು ದೊಂಪದಬಲಿ ನೇಮ,ಗಡುಪಾಡಿ ನೇಮ ಪನ್ಪಿ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟುನು ಮಂತೆರು.ಇಂಚಿನ ಜಾಗುಗು ಪನವು ವಂತಿಗೆ,ಕುತ್ತಿದೆಣ್ಣೆ,ಅರಿ ತಾರಾಯಿ,ತಿರಿ ಬೊಂಡ,ಕುರುಂಟು ಮುಡಿ ಬಾರ್ ಬಜ್ಜಯಿ ಪಂಡುದು,ಅಂಚನೆ ದೈವದ

ಬಲಿಕ್ಕ್ ಊರುದ ಕ್ಷೇಮಗು ಕೋರಿ, ಪಂಜಿ ಮುರ್ಗ ಬಲಿ ಉಂದೆನ್ ಒಪ್ಪಿಸವೊಡು ಪನ್ಪಿ ಕ್ರಮ ಬತ್ತುಂಡು.

ಇತೇ ಅತ್ತಂದೆ ಅಲ್ಪ ಚಾಕ್ರಿ ಕರ್ಪೆರೆ,ವ್ಯವಸ್ಥೆ ತೂವೊನ್ಯರ ಕೆಲವು ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಇಲ್ಲದ ಸಮುದಾಯಲೆನು ಆಯ್ಕೆ ಮಂತೆರು.

ಭಂಡಾರ ಇಲ್ಲುಂದು,ಮೂಲ್ಯದಿಗೆ ಇಲ್ಲು,ಮದಿಪುದ ಇಲ್ಲು,ವ್ಯವಸ್ಥೆದ ಇಲ್ಲು ಇಂಚ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಇಲ್ಲುಲೆನ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಂತೆರು.

ಜನನಾಂದ ಕರ್ತುಲು,ಗುತ್ತುದ ಬಾರಗೆ,ಬರ್ಕೆದ ಭಾಮದಾಯೆ,ಸತ್ಯ ಜೀಟಿಗೆದ

ದಲ್ಯಂಧ ಮಾನ್ಯೆ,ಕೊಪ್ಪ ಮುಪ್ಪ ಒಕ್ಕೆಲುದ ಮಾನ್ಯೆರು,ಚಾಕ್ರಿದ ಮಾನ್ಯೆರು,ಕಾಪಡೆರು, ಬೊಟ್ಯತ್ತೆರು,ಇಂಚ ನನತು ಜನಕ್ಲು ದೈವದ ಕಲೊಟ್ಟು ಬೊಡು ಪಂಡುದು ವಿಭಾಗ ಮಂತುದು ಅಕ್ಲೆಗು ಒಂಜೊಂಜಿ ಕಾರ್ಯನು ಅಲ್ಪ ಮನ್ಪರ ಜವಾಬ್ದಾರಿಕೆನು ಕೊರಿಯೆರು.

ಇಂಚ ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪುನಗ ಅ ಊರುದ ಪ್ರತಿ ಜಾತಿದ ಪ್ರಬಲವಾಯಿನ,ಕೂಡು ಕುಟುಂಬ ಅನುಕೂಲಡು ಇಪ್ಪುನ,ದೈವ ದೇವೆರೆ ಭಕ್ತಿದೀದ್ ನಂಬುನ,ಕಂಡ ಕಲ ಮನ್ಪುನ,ಅರಸು ಮನೆತನಗು ಮರ್ಯಾದೆ ಕೊರ್ಪುನ,ಸ್ವಾಮಿನಿಷ್ಠೆ, ದೈವನಿಷ್ಠೆ ಇಪ್ಪುನ ಇಲ್ಲುಲೆನ್ ಆಯ್ಕೆ ಮಂತುದೆರುಂದು ಇತ್ತೆದ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಇಲ್ಲುಲೆನು ತೂನಾಗ ಗೊತ್ತಾಪುಂಡು.

ಬೂಡು,ಗುತ್ತು,ಬಾರೀಕೆ,ಮದಿಪುದ ಇಲ್ಲ್,ಭಂಡಾರದ ಇಲ್ಲ್ ಪಂಡುದು ಆಯ್ಕೆ ಆಯಿನ ಅ ಇಲ್ಲದ ವೊರಿಯಗ್ ಅ ಗ್ರಾಮದ ದೈವೊಲೆನ ಚಾಕ್ರಿ ಮನ್ಪರ ಅವಕಾಶ ಕೊರಿಯೆರು.ಅಂಚನೆ ಅಯನು ಗಡಿ,ಪಟ್ಟಿ,ಬೂಲ್ಯ ಪನ್ಪಿ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ವಿಧಾನದ್ಸ್ ಪುದರುದ ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಒಂಜಿ ಘನಸ್ತಿಕೆದ ಪ್ರಕಾರಡು ಆಯ್ಕೆ ಮಂತೆರು.

ಉಂದು ವೊಡೆ ಮುಟ್ಟ ಪಂಡ ಆಳಿಯ ಕಟ್ಟುಡು ಒಂಜಿ ಸ್ವಾಮಿನಿಷ್ಠೆದ ವ್ಯಕ್ತಿನು ಆಯ್ಕೆ ಮಂತುದು ದೈವೊಗು ಬುಡ್ಪುನ,ದೈವೊಗು ವೊಚ್ಚಿದು ಕೊರ್ಪುನಂದುಲಾ ಪಂಡುದು ವೊಂಜಿ ಕ್ರಮ ಮಂತೆರು.ಆಯೆ ದೈವದ ಸೇರಿಗೆಗು ಸೇರಿನಾಯೆ ಪಂಡುದು ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಗೌರವ ಇತ್ತುಂಡು.ಯೆಂಕ್ಲೆನ ಕರಿದ್ ಪೋಯಿನ ಹಿರಿಯಾಯನ್ ಸಾಕ್ಷಾತ್ ಕೂಡ ಇಂಬ್ಯಡ ತೂಪುನ ಒಂಜಿ ಕ್ರಮ.

ಆಯಗ್ ಊರುದ ಪಂಚಾದಿಗೆಡು ಪಾಲು ಪಡೆಪಿನ ಹಕ್ಕುಲಾ ಕೊರ್ಯೆರು.ಅಯೆ ಕೈಟ್ಟೊಂಜಿ ಬಂಗಾರಿನ ಬಳೆ ಪಾಡುದು 

ರಾಜ ಗಾಂಭೀರ್ಯಡು ಇತ್ತೆ.ಸ್ವಾಮಿ ನಿಷ್ಠೆ, ಶುದ್ದಾಚಾರಗು ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಕೊರ್ನಯೆ ಆದಿತ್ತೆ.

ಒಂಜಿ ರೀತಿ ಬೂತೊಗು ಬುಡುನ ಕೋರಿದಲೆಕ್ಕ.ಯೆರೆನವುಲಾ ಸಾವುಸೂತಿಕ ಇಜ್ಜಿ.ಯೆಡ್ಡೆ ಹಾಳ್ ಇಜ್ಜಿ.

ಇಂಚ ಕಾಲೊಡು ತುಳುನಾಡುದ ಬೂತಾರಾದನೆ ಬೊಕ್ಕ ದೈವರಾಧನೆದೊಟ್ಟು ಜನಕ್ಲೆನ ಜೀವನ ನಡತೊಂದು ಬತ್ತುಂಡು.

ನಮ ಇನಿ ಬಾರೀಕೆದ ಇಜಿಂಡ ಮೂಲ್ಯದಿಗೆದ,ಭಂಡಾರದ ಇಲ್ಲದ ಬೈದ್ಯಗು,ಬರ್ಕೆದ ಬೊಂಟ್ರಗು ಬಾಮದ ಗಡಿತ್ತ ಬಗ್ಗೆ, ಗಡಿ ಪಟ್ಟಿ, ಪಟ್ಟ,ಬೂಲ್ಯ ಇಜಿಂಡ ಬಳೆ ದೀಪುನ ಕ್ರಮತ್ತ ಬಗ್ಗೆ ತೆರಿಯೊನುಗ.

ಈ ಬಳೆ ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ ಪನ್ಪುನವು ಆಳಿಯ ಕಟ್ಟುಗು ಮಾತ್ರ.ಮಕ್ಕಳ ಕಟ್ಟುಡು ಅತೊಂಜಿ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಇಜ್ಜಿ‌,ದಾಯೆ ಪಂಡ ಮಕ್ಕಳ ಕಟ್ಟುಡು ಆನ ಸಂಸಾರ ಅಂಚ.ಅಕ್ಲ್ ಸಂಸಾರದೊಟ್ಟಿಗೆನೇ ಯೆತ್ ಮಲ್ಲ ದೈವೊಗುಲಾ ಕರ್ಪುವೆರು.ಹೊರತು ದೈವೊಗು ಅಕ್ಲೆನ್ ವೊಚ್ಚಿದು ಕೊರ್ಪುನ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜಿ.

ಬೈದ್ಯ ಕಟ್ಲೆಡ್ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಪಟ್ಟ ನಡಪುನಿ,ಪಟ್ಟಿ ಅಪಿನಿ,ಬಳೆ ದೀಪುನ,ಗಡಿ ಅಪುನ,ಎಣ್ಣೆ ಅಪುನಿ,ಬೂಲ್ಯ ಅಪುನಿ ಪಂಡುದು ಅಪುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು.

ಬರ್ಕೆದ ಭಾಮದ ಗಡಿ ಪನ್ಪುನವು ಅ ಬರ್ಕೆದ ಹಿರಿಯಾಯನ ಪುದರುಡು ಗಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಳೆ ಅಪಿನಂದು ಪನೊಲಿ.

ಹೆಚ್ಚಾದು ಗಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಳೆ ಅಪುನಿ ಒಂಜೆ ಪಂಡುದುಲಾ ಅಪುಂಡು.

ಮೂಲು ಬಳೆ ಪಂಡ ಅಯಗೊಂಜಿ ಟ್ರೆಡ್ ಮಾರ್ಕ್ ಇತ್ತಿಲೆಕ,ಒಂಜಿ ರೀತಿ ಮುದ್ರೆ.ಅಯನ ಮನಸ್ಸುನು ಯೆರ್ಲಾ ಚಂಚಲ ಮನ್ಪರ ಬಲ್ಲಿ,ಅಯಗೊಂಜಿ ಮಾರ್ಯಾದೆ ಕೋರಿಯರಗು, ಗೊತ್ತಿಜ್ಜಂದಿನ ಪರವೂರುದಾಯಗ್ ಅಯಗ್ ಬಳೆ ಅತುಂಡುಂದು ಗೌರವ ಕೊರ್ರಗು,ಅಯಡ ಬೊಚಂದಿನ ಪಾತೆರ ಬಲ್ಲಿ ಪಂಡುದು ಮಂತಿನ ಒಂಜಿ ಕಾನ್ಸೆಪ್ಟ್.

ಪಂಡಿಲೆಕ್ಕ ಈ ಬಳೆಟ್ಟ್ ರಡ್ಡ್ ವಿಧ ಉಂಡು.

ಒಂಜಿ "ಮುರ್ಗಿ ಬಳೆ",ನನೊಂಜಿ "ಕುಬಲ್ ಬಳೆ".ಮುರ್ಗಿ ಬಳೆ ದಪ್ಪ ಆದ್,ಅಯಿಟ್ಟ್ ಅಂಚಿ ಇಂಚಿ ಆನೆ,ಪಿಲಿ,ಮುದಲೆ ಇಂಚ ಮುರ್ಗೊಲೆ ರೂಪ ಬರ್ಪುಂಡು,ಅಯಿತ್ತೊಟ್ಟು ತಿರ್ತ ಮೆಯಿಟ್ಟ್ ಪುದರ್ ಅಚ್ಚಿ ಅಪುಂಡು.ಒಂಜಿ ರೀತಿ ಮೋರದ ಬಲೆ.

ಉಂದು ವಿಶೇಷವಾಯಿನ ಗಡಿ,ಪಟ್ಟ ಅಯಿನಕ್ಲು ದೀಪುನ ಆಡಂಬರದ,ಘನಸ್ತಿಕೆದ ಬಳೆ‌.

ನನೊಂಜಿ "ಕುಬಲ್ ಬಳೆ" ಉಂದು ಚಾಕ್ರಿದಕ್ಲೆಗು ಹೆಚ್ಚಾದ್ ದೀಪುನ ಬಳೆ.

ಉಂದು ಕಾಜಿದಲೆಕ್ಕ ತ್ರಿಕೋಣ ಆಕಾರಡ್ ಬರ್ಪುಂಡು.ನೆಟ್ಟ್ ತಿರ್ಗಣೆ ಬರ್ಪುಂಡು.ಗಡಿ ಪಟ್ಟ ಬೊಕ್ಕ ಚಾಕ್ರಿ ಪಟ್ಟಿ ರಡ್ಡ್ ಕಾರ್ಯದಕ್ಲು ಈ ರಡ್ಡ್ ಬಳೆನುಲಾ ದೀವೊಡು.

ಅಂಚನೆ ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಉಂಡು ಬೂಲ್ಯ ಅಪುನಿ,ಉಂದು ವೊವ್ವಂಡಲಾ ವೊಂಜಿ ಮಲ್ಲ ದೈವದ ನೆಲೆಸಾನಡು ಇಜಿಂಡ  ಗ್ರಾಮದ ರಾಜನ್ ದೈವದ ಎದುರು,ಅ ದೈವೊದ ಬೊಕ್ಕ ಪರವೂರ ದೈವೊಲೆ ಚಾಕ್ರಿ ಮನ್ಪರ ಗುತ್ತು ಬಾರಗೆರು,ಗ್ರಾಮ ಸಮಸ್ತೆರೆ ಎದುರು ದೈವ ದೈವದ ಚಾಕ್ರಿ ಮನ್ಪರ ಬೂಲ್ಯ ಕೊರ್ಪುನಿ.ಇಂಚ  ಅಯಗ್ ಗ್ರಾಮಡ್ ಬೂಲ್ಯ ಅಯಗ್ ಗ್ರಾಮೊಡು ಬೂಲ್ಯ ಅತುಂಡು ಪನ್ಪುನ ನಮ ಕೇಂದ.

ನಮ್ಮೆಟ್ಟು ಹೆಚ್ಚಾದು ಗ್ರಾಮೊಡು ಬೊಂಟ್ರತನಗು ಬೂಲ್ಯ ಅಪುಂಡು.

ಇಜಿಂಡ ಕೆಲವೊಂಜಿ ದೈವೊಲೆಗಾತ್ರ ಮೂಲ್ಯದಿಗೆಗು ಗ್ರಾಮಡು ಈ ಬೂಲ್ಯ ಕ್ರಮ ಅಪುಂಡು.

ನನ ಈ ಗಡಿ ಅಪುನಿ ಇಜಿಂಡ ಗಡಿ ಪ್ರಧಾನ ಮನ್ಪುನ ಯೆಂಚಾಂದು ಹೆಚ್ಚಿನ ಇತ್ತೆದ ಹೆಚ್ವಿನ ಜನಕ್ಲೆಗು ಗೊತ್ತಿಪ್ಪಂದು.ದಾಯೆ ಪಂಡ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೈದ್ಯ ಸಮುದಾಯಡು ಎಲ್ಪ ನೂದು ವರ್ಷ ದುಂಬೆ ಉಂದು ಉಂತುದು ಪೊದಿತ್ತುಂಡು.ನೆಕ್ಕ್ ಹಲವಾರು ಕಾರಣ ಉಂಡು.

ಕೆಲವೊಂಜಿ ಇಲ್ಲ್ ಅರರಿ ಬುರ್ದಿತ್ತುನ ಕಾರಣ ಆಂಡ,ನನ ಕೆಲವು ಆಸ್ತಿ ಕಲಹಡು ದೈವ ದೇವೆರೆ ಚಾಕ್ರಿ ಉಂತುದು ಪೋಯಿನ, ಗ್ರಾಮದ ದೈವೊಲೆ ನೇಮ ಉಂತುದು ಪೋಯಿನ,ಬಳೆ ಅಯಿನಕ್ಲ್ ಬೊರ್ಚಾಂದಿನ ಅತ್ರಣ ಮಂತುದು ಪೋಯಿನ, ಕೈಟ್ಟ್ ಇತ್ತಿ ಬಳೆನು ಮಾರುದು ಮುಗಿತುನ,ಕೂಡು ಕುಟುಂಬ ಅರಿದ್ ಪೋಯಿನ, ಇಂಚಿನ ನನತ್ ಕಾರಣೊಲು ಉಲ್ಲ‌.

ಇತ್ತಿತ್ತೆ ಉಂದು ಒಂಜೊಂಜಿ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಪ್ರಶ್ನಾ ಚಿಂತನೆಡು ತೋಜಿನೆರ್ದವರ,ಕೂಡಾ ಅವೊಂದು ಉಂಡು.ಮೂಲೊಂಜಿ ವಿಚಾರ ಪಂಡ ಪರ ಹಿರಿಯಾಯನ ಪುದರುದ ಬಳೆಕ್ಕ್ ಮಾತ್ರ ಮಾನಾದಿಗೆ,ಪೊಸ ಬಳೆಕ್ಕ್ ಮಾನಾದಿಗೆ ಇಜ್ಜಿ.

ಆಂಡ ಹಿರಿಯಾಕ್ಲೆನ ಮಾಹಿತಿದ ಕೊರತೆಡು ಇನಿ ದೈವೊದ ಎದುರುಡು ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕಟ್ಲೆಡ್ ಮಾತ್ರ ಆವೊಂದು ಉಂಡು.ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಮ ಮನ್ಪುಜೆರು.ಸಂಪೂರ್ಣ ಕ್ರಮ ಎಂಚಂದುಲಾ ಯೆರೆಗುಲಾ ತೆರಿದಿಪ್ಪುನ ಸಾಧ್ಯತೆ ಕಮ್ಮಿ ‌.

ಗಡಿ ಅಪಿನವು ಊರುರ್ದು ಊರುಗು ನಮ ಪೊಯಿಲೆಕ್ಕನೆ, ಕ್ರಮೊಟ್ಟು ವ್ಯತ್ಯಾಸಲು ಉಂಡು.ಯಾನ್ ಕೇಂಡಿನ ಪ್ರಕಾರ ಕುಕ್ಕುದ ಮರಕ್ಕ್ ಗಡಿ ದೀದ್ ಗಡಿ ಅಪಿನ ಕ್ರಮೊಲಾ ಉಂಡುಗೆ. ನನ ದೈವದ ಚಾವಡಿಡು ಗಡಿ ಅಪಿನಾಯನು ಬೊಲ್ದು ಕುಂಟು ಮೇಲುಗು ಪೊದೆಪಾದು ಜೆಪುಡಾದು ದೈವ ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ ಲೆಪ್ಪುನಾಗ ಅಯೆ ವೊಕ್ಕೊನೊಂದು ಲಕ್ಕುದು ಗಡಿ ಅಪಿನ ಕ್ರಮೊಲಾ ಉಂಡುಗೆ.ಇಂಚ ವ್ಯತ್ಯಾಸಲೆನು ನಮ ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆ ತೂವೊಂದು ಬರೊಲಿ.

ಅಂಚಾದ್ ಗಡಿ ಅಪಿನ ಕ್ರಮೊಕ್ಕು ಮಸ್ತ್ ಕ್ರಮಕ್ಕುಲು ಉಂಡು ಪಂಡ ತಪ್ಪಾವಂದು.

ಮಾನ್ಯ ಒಟ್ಲದ ಗರಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಧರ್ಮಚಾವಡಿದ ಗಡಿ ಪಟ್ಟ ಅಯಿನ ಅಲ್ತ ಧರ್ಮದರ್ಶಿಲು ಆಯಿನ "ದೇವ ಬಂಗೇರ" ಯಾನೆ ಜನಾರ್ಧನ ಬಂಗೇರ ಆರೆಗ್ ಕಿನ್ಯ ಪ್ರಾಯೊಡು ಅಯಿನ ಗಡಿಪಟ್ಟ ಬೊಕ್ಕ ಬಳೆ ಅಯಿನೆತ್ತ ವಿವರಣೆನು ವೊಂತೆ ತೆರಿಪಯೆರು ಅಯಿನ್ ನಿಕ್ಲೆಗ್ ತೆರಿಪವೊಂದು ಉಲ್ಲೆ.

ಮೂಲು ಕೆಲವೊಂಜಿ ವಿಧಾನಗು ಗಡಿ,ಪಟ್ಟಿ ಅವೊಂದು ಇತ್ತಿನಿ.ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ವಿಚಾರ ಪಂಡ ಪಟ್ಟಿ ಅಯಿನಕ್ಲು ಬಳೆ ದೀವೊಡುಂದು ದಾಲ ನಿಯಮ ಇಜ್ಜಿ.ಹಿರಿಯಾಕ್ಲು ಪಾಡುದಿತ್ತೆರುಂಡ ಖಂಡಿತವಾದುಲಾ ಆಯೆ ಅವ್ವೆ ಬಳೆನು,ಅ ಹಿರಿಯಾಯನ ಪುದರುಡು ಪಾಡೊಡು.

ಒಂಜಿ ಮಲ್ಲ ಅಳಿಯ ಕಟ್ಟ್‌ದ ಕೂಡುಕುಟುಂಬಡು ಖಾಲಿ ಅಕ್ಲೆನ ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲು ಮಾತ್ರ ಇತ್ತುಂಡ,ಅಕ್ಲೆಗ್ ಗ್ರಾಮಡು ದಾಲ ಅಧಿಕಾರ ಇಜ್ಜಿಂಡ,ಅವು ಗುರಿಕ್ಕಾರೆನ ಇಲ್ಲು ಅದಿಜ್ಜಿಂಡ,ಅಕ್ಲೆನ ಹಿರಿಯಾಯೆ ಗಡಿ ಪತ್ತಂದೇ ಇತ್ತುಂಡ ಬಳೆ ಪಾಡಂದೇ ಇತ್ತುಂಡ  ಅಲ್ಪ ಗಡಿ ಅಪುನ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜಿ.ಬಳೆ ದೀಪುನ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜಿ.

ಕೆಲವೊಂಜಿ ಮಲ್ಲ ಕೂಡುಕುಟುಂಬಡು ಅಕ್ಲೆನ ಹಿರಿಯಾಕ್ಲು ನಂಬಿನ ಜಾಗಮೂಲದ ದೈವೊಲು,ಗ್ರಾಮ ಜತ್ತುದು ನೇಮ ದೆತ್ತೊನ್ನ ದೈವೊಲು ಆದಿತ್ತುಂಡ,ಬೊಕ್ಕ ಅ ಇಲ್ಲು ದುಂಬು ಭಂಡಾರದ ಕೊಟ್ಯ ಯಾ ಭಂಡಾರದ ಚಾವಡಿ ಅದಿತ್ತುಂಡ,ಅಕ್ಲೆಗ್ ಗ್ರಾಮೊಡು ಚಾಕ್ರಿ ಇತ್ತುಂಡ,ಅಂಚನೆ ಅನಾದಿಕಾಲರ್ದುಲಾ ಅಕ್ಲೆನ ಹಿರಿಯಾಯೆ ಗಡಿ ಆದ್, ಬಳೆ ದೀದು ಇತ್ತೆಂಡ, ಅಲ್ಪ ಅ ಇಲ್ಲದ ಯಜಮಾನ್ಯಗು ದುಂಬುದ ಹಿರಿಯಾಯನ ಪುದರುಡು ಗಡಿ ಪಟ್ಟಿ ಅವೊಡು,ಅಯೆ ಬಳೆ ದೀವೊಡು.ಉದಾಹರಣೆಗು

ಅವು ಯೆಂಚ ಪಂಡ ಒಂಜಿ ಗ್ರಾಮೊಡು ಧರ್ಮರಸು, ದೈವೊಂಕ್ಲು,ಉಲ್ಲಾಕ್ಲೆನ ಭಂಡಾರ ಒಂಜಿ ಬೈದ್ಯನ ಇಲ್ಲಡು ಇತ್ತುದು,ಅ ದೈವೊಗು ಗ್ರಾಮ ಜತ್ತುದು ನೇಮ ಅಪುಂಡು ಪಂಡ ಅ ದೈವೊಗು ಬಿರು ಪಗರಿ ಕೊರ್ಪುನ ಅಧಿಕಾರ ಅ ಭಂಡಾರದ ಇಲ್ಲದ ಗಡಿ ಪತ್ತಿನಾಯಗು,

ಅಯಿಕ್ಕ್ ಸಂಕ್ರಾಂತಿ ಪರ್ಬೊ,ಅಂಗಾರೆ ಪೇರ್ ಅರಿ,ತುಂಬೆ ಪುರ್ಪ,ಸೋಣ ತೊಡರು ಇಂಚಿನ ಸೇವೆ ಕರ್ಪುನಾಯೆ ಕೊರೊಡು.ಅಂಚನೆ ಅಯೆ ಬಿರು ಪಗರಿ,ಕಡ್ಸಲೆ ಅಡ್ಡಣ ಕೊರ್ಪುನ ಹಕ್ಕುದಾಯೆ ಪಂಡುದು ಅಯಗ್ ಅಯನ ಹಿರಿಯಾಕ್ಲೆನ ಪುದರುದ ಗಡಿ ಅವೊಡು.

ಉಂದು ಅರಸು ದೈವಂದು ಅತ್ತ್ ಮಾಡ ಪತ್ತಿನ ಮಾತ ದೈವೊಲೆಗ್(ಲೆಕ್ಕೆಸಿರಿ ಪುರಪುದ ದೈವೊಲು) ಅನ್ವಯ ಅಪುಂಡು.

ನನ ಒಂಜಿ ಭಂಡಾರದ ಇಲ್ಲದ ದೈವೊಗು ಗ್ರಾಮ ಜತ್ತುದು ನೇಮ ಅಪುಂಡುಂದು ಇತ್ತುಂಡ ಅಯಿತ್ತ ಚಾಕ್ರಿದ ಮಾನ್ಯೆ ಅದ್ ಅ ಇಲ್ಲದ ಗಡಿ ಪತ್ತಿನಾಯೆ ಉಂತೊಡು.ಒಂಜಿ ವೇಳೆ ಅಕ್ಲೆನ ಇಲ್ಲಡ್ ಅನಾದಿಕಾಲರ್ದ್ ಗಡಿ ಇಜ್ಜಿ,ಬಳೆ ದೀಪುನ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜಿ,ದುಂಬುರ್ದೆ ಅಕ್ಲೆನ ಹಿರಿಯಾಯಗು ಗ್ರಾಮೊಡು ಪಟ್ಟಿ ಮಾತ್ರ ಅತಿನಂದು ಇತ್ತುಂಡ,ಅಯಗ್ ಗ್ರಾಮೊಡು‌ ಪಟ್ಟಿ ಅವೊಡು.ಹೊರತು ಅಯೆ ಪೊಸ ಬಳೆ ದೀಯರ ಇಜ್ಜಿ.ಉದಾಹರಣೆಗು

ಯೆಂಚ ಪಂಡ ಜುಮಾದಿ ಇಜಿಂಡ ಮಲರಾಯ ಇಂಚಿನ ದೈವೊದ ಮುಗ ಮೂರ್ತಿ ಅಯನ ಇಲ್ಲಡ್ ಉಂಡು ಪಂಡ ಅಯೆ ಗ್ರಾಮೊಡು ನೇಮ ಆನಾಗಲಾ ಅ ದೈವೊದ ಮುಗ ಪತ್ಯರ ಅರ್ಹೆ ಅದಿಪ್ಪುವೆ.ಅಯಿಕ್ಕಾತ್ರ ಅ ದೈವೊಗು ಅನಾದಿಡು ಚಾಕ್ರಿ ಕರ್ತಿನ ಅಯನ ಹಿರಿಯಾಕ್ಲೆನ ಪುದರುದ ಪಟ್ಟಿ ಆದಿತ್ತುಂಡ ಅಂಚಾನೆ ವಿಧಟ್ಟು ಪಟ್ಟಿ ಅವೊಡು,ವೊಂಜಿ ವೇಳೆ ಆಯಗೆ ಅಯನ ಇಲ್ಲಡ್ ಗಡಿಲಾ ಆದ್ ಬಳೆ ಇತ್ತುಂಡ ಅಯೆ ಬಳೆ ದೀವೊಡು.

ಅಯಿತ್ತೊಟ್ಟು ಗ್ರಾಮಡ್ ಅವ್ವೆ ದೈವೊದ ಎದುರು ಪಟ್ಟಿ ಅವೊಡು.

ಅಯನ ಪುದರ್,ಇತಿಹಾಸ,ಆಯೆ ನಡತ್ ಬತ್ತಿನ ಸಾದಿ,ದೈವ ಅಯಗ್ ಒಳಿದಿನ ಕಥೆ ಗೊತ್ತಿತ್ತುಂಡ ಭಾರಿ ಯೆಡ್ಡೆ‌,ಈ ಕ್ರಮೊಕ್ಕುಲೆನು ಸುಲಭಡ್ ಮುಗಿಪ್ಯರ ಅಪುಂಡು.‌ಅಯನ ಅಯನ ಹಿರಿಯಾಯನ ಪರ ಪುದರುಡು ಲೆಪ್ಪೊಡು.

ನನ ರಾಜನ್ ದೈವ ಕಲ್ಕುಡೆ,ಪಂಜುರ್ಲಿ ಇಂಚಿನ ದೈವದ ಚಾಕ್ರಿ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಗ್ರಾಮೊಡು ಅನಾರ್ಧಿರ್ದ್ ಇತ್ತುಂಡ,ಅಯಿಕ್ಕ್ ಅ ಅಕ್ಲೆನ ಹಿರಿಯ ಬೈದ್ಯನ ಪುದರುದ ಚಾಕ್ರಿದ ಪಟ್ಟಿ ಅವೊಡು.ಇಜಿಂಡಾ ಬೂಲ್ಯಲಾ ಅಪುಂಡು.

ನಮ ಮೂಲೊಂಜಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾದ್ ಗಮನಿಸವೊಡಯಿನ ವಿಚಾರ ಪಂಡ ಬೈದ್ಯ ಕುಲನ್ ವೊವ್ವೆ ಗ್ರಾಮ ನೇಮಡ್ ದೈವ ಹೆಚ್ಚಾದು ಅಯನ ಬರ್ಕೆದ,ಇಲ್ಲದ ಪುದರ್ ಜಾಸ್ತಿ ಲೆಪ್ಪಾಂದೆ ನೇರವಾದ್ "ಪಾಂಡಿ ಬೈದ್ಯ,ತೋಮ ಬೈದ್ಯ,ಕಾಂತು ಬೈದ್ಯ" ಪಂಡುದು ಅನ್ಯೊನ್ಯಡು ಲೆಪ್ಪುಂಡು.ಆಳಿಯಕಟ್ಟುದ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಮುದಾಯನುಲಾ ದೈವ ಇಂಚಾನೆ ಲೆಪ್ಪುನಿ.

ಪಂಡ ಬೈದ್ಯೆ ಪನ್ಪಿನಾಯೆ ಅ ಕಾಲೊಡೆ ದೈವೊಗು ಭಾರಿ ಮುಟ್ಟ ಅಯಿನಾಯೆ.ಅಂಚನೆ ಅ ಬೈದ್ಯನಕ್ಲುಲಾ ದುಂಬು ದೈವೊನು ಯೆತ್ ನಂಬೆದೆರ,ತಾನು ಯೆನ್ನಿನ ಕಾರ್ಯ ನಡಪಂದೇ ಇಪ್ಪುನಗ, ಆತೆ ಹುಸಿ ಕೋಪೊಡು ದೈವೊಗು ಅಯೆ ಇಂಬ್ಯೆ ಪಂಡುದೇ ನೆರ್ದು,ತನ್ನ ಕಷ್ಟನು ಪನ್ಪೆದುನೆನ್ ನಮ ಸಾಧಾರಣವಾದ್ ಇರ್ವ ಮುಪ್ಪ ವರ್ಸೊ ದುಂಬು ತೂದಿಪ್ಪ,ಆಂಡಲಾ ದೈವ ಅಯನ ಕೈ ಪತ್ತುದ್,ಅಯೆ ಧರ್ಮೊಡು,ಬೇಜಾರುಡು ಪಂಡಿನ ಪಾತೆರನು ನ್ಯಾಯೊಡು ನಡಪವೊಂದು ಇತ್ತುಂಡು.ಅಂಚಾದ್ ದೈವ ಅಯನ ಪುದರುನ್ ಒಂಜಿ ರೀತಿ ಆತ್ಮೀಯವಾದು ಏಕವಚನಡೆ ಲೆಪ್ಪೆದುಂಡು.ಅಂಚಾದ್ ಇಪ್ಪುನಗ ಅ ಹಿರಿಯಾಯನ ಪುದರುಡು ಗಡಿ ಬಳೆ ಆನಾಗ ಸುರುಕ್ಕಾದು ಅ ಇಲ್ಲದ ಯಜಮಾನ್ಯಗು ಅವೊಡು ಪಂಡುದು ಉಂಡು‌.ಆಯೆ ಅ ಇಲ್ಲುಗು ದುಂಬುಗು ಗುರು ಆದಿಪ್ಪುನಾಯೆ ಪಂಡುದು ಅರ್ಥ.ಆಂಡ ಅಜಿಪ ಎನ್ಪದ ವರ್ಷದ ಯಾಜಮಾನ್ಯಗು ಗಡಿ ಆಂಡ,ಬಳೆ ದೀಡುಂಡ ಕೆಲವೊಂಜಿ ವಿಚಾರಡು ಕಷ್ಟ ಅಪುಂಡು ಪಂಡುದು ಅಯಿಕ್ಕ್ ಪರ್ಯಾಯ ಆದ್ ಇತ್ತಿತ್ತೆ ನಡು ಪ್ರಾಯದಕ್ಲೆನು ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪುವೆರು.

ಸುರುಕ್ಕಾದ್ ಅ ಕೂಡು ಕುಟುಂಬಡು ಪತ್ತೆರ್ ಸೇರ್ದ್ ಒಂಜಿ ಯೆಡ್ಡೆ ದೈವನಿಷ್ಠೆ, ಸ್ವಾಮಿನಿಷ್ಠೆದ ವ್ಯಕ್ತಿನು ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪೊಡು.(ಕೆಲವು ಕಡೆಟ್ಟ್ ಮೂಜಿ ನಾಲ್ ಜನ ಇತ್ತು‌ಂಡ ಅಕ್ಲೆನೆಡ್ ದೈವದ ಎದುರು ಪುರ್ಪ ದೆತ್ತುದು ವೊರಿಯನ್ ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪುವೆರು)

ಅಯೆ ಯೆಂಚ ಬೊಡುಂದು ಪಂಡ ಬುದ್ದಿವಂತೆ,ಅಯಗ್ ಅಂಚಿನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅರ್ಹತೆಲಾ ಬೊಡು,ತುಳುನಾಡ ದೈವರಾಧನೆದ ಕಟ್ಲೆಡ್ ಅಯೆ ಗ್ರಹಸ್ತೆ ಅದುಪ್ಪೊಡು ಪನ್ಪಿ ನಿಯಮ ಉಂಡು,ಆಂಡ ಯೆತೊ ಜನಕ್ಕ್ ಅ ಕಾಲೊಡೆ ಗಡಿ ಅತಿನಕ್ಲೆಗ್ ಮದ್ಮೆಲಾ ಆದಿಜ್ಜಂಡುಗೆ.

ದಾಯೆ ಪಂಡ ಗ್ರಹಸ್ತೆ ಅದಿತ್ತುಂಡ ಆಯಗ್ ಜಬದಾರಿಕೆ ಇಪ್ಪುಂಡು ಪನ್ಪುನ ನಂಬಿಕೆ.ದುಂಬುಡು ಆಯಗ್ ಐವರ್ದ್ ಮಿತ್ತ್ ಪ್ರಾಯದ ಮಿತಿ ಇತ್ತುದುಂಡಲಾ,ಇತ್ತೆ

ಅಯಗ್ ಪ್ರಾಯದ ಮಿತಿ ಇಜ್ಜಿ.ಅಯೆ ಕುಟುಂಬದ ಮಾತೆರೆನೊಟ್ಟುಗು ಬೊಕ್ಕ ಗ್ರಾಮದ ಸರ್ವಜಾತಿದೊಟ್ಟುಗು ಒಡಂಬಡಿಕೆಡು,ಯೆಡ್ಡೆ ಸತ್ಯ,ಧರ್ಮ,ನ್ಯಾಯ ನೀತಿಡು ಇಪ್ಪೊಡು.ವ್ಯಬಿಚಾರಿ ಅದಿಪ್ಪರ ಬಲ್ಲಿ,ಶುದ್ದಚಾರಡು, ದೈವೊಲೆನ ಬಗ್ಗೆ ಭಯ ಭಕ್ತಿ ಇಪ್ಪೊಡು,ದೈವನಿಷ್ಠೆ,ಸ್ವಾಮಿನಿಷ್ಠೆ ಬೋಡು ಪನ್ಪಿ ನಿಯಮ ಉಂಡು.ಇಡೀ ಕುಟುಂಬಗು ಸರ್ಕೆ ಅದಿತ್ತುನ ವ್ಯಕ್ತಿನು ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪೊಡು.ನೆನ್ನ್ ಗ್ರಾಮ ಸಮಸ್ತೆರುಲಾ ಒಪ್ಪೊಡು.

ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಕುಟುಂಬದ ಅಧಿಕಾರದ ದೈವೊಲೆಡ ನೆನೆವರಿಕೆ ಮಂತುದು,ಅ ದೈವೊಲೆನ ಅಪ್ಪಣೆ ಪಡೆಯೊನೊಡು,ಪುರ್ಪಲಾ ದೆತ್ತ್ ತೂಪೆರು.

ಅ ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲೆಗು ಅಯನ ಲೆಕ್ಕೊಡು ಸೇವೆ ಕರ್ಪೊಡು.

ದಾಯೆ ಪಂಡ ಮೂಲು ನಮಕ್ಕ್ ಅಧಿಕಾರಗು ಬರ್ಪುನವು ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲು.ಕೂಡು ಕುಟುಂಬದ ವೊಂಜಿ ವ್ಯಕ್ತಿನು ರಾಜ್ಯದ ಕಲಕ್ಕ್,ದೈವೊಗು ಬುಡುದು ಕೊರ್ಪುನ ಪಂಡ ಅವ್ಬೊಂಜಿ ಅತ್ ಸುಲಭದ ಕಾರ್ಯ ಅತ್ತ್,ನೆಕ್ಕು ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲೆನು ಅಂದ್ ಮಂತೊನವೊಡು,ಒಡಂಬಡಿಕೆ ಮಲ್ಪವುನ ಮುಖ್ಯವಾದು ಬೊಡು.ಅಲ್ಪ ಅಪ್ಪಣೆ ಪಡೆದು ಅಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಗಡಿ ಪಟ್ಟಗು ಬೊಕ್ಕ ಧರ್ಮ ನೇಮಗು ದಿನಮಾನ ದೀಪೆರು.

ಅ ಮಾಗಣೆದ ಗುತ್ತುದಕ್ಲೆಗು,ಮಾಗಣೆದ ಬೊಂಟ್ರನಕ್ಲೆಗು, ಗ್ರಾಮದ ಬೂಡುದ ಇಲ್ಲದಕ್ಲೆಗು,ಮಾತ ಗುತ್ತುದ ಇಲ್ಲದಕ್ಲೆಗು,ಬಾರೀಕೆದ ಬೊಂಟ್ರನಕ್ಲೆಗು,ಲೆಪ್ಪುದ ಇಲ್ಲದಕ್ಲೆಗು,ಗ್ರಾಮದ ದೈವ ಚಾಕ್ರಿದಕ್ಲೆಗು,ಮಾತ ಜಾತಿದ ಗುರಿಕ್ಕಾರನಕುಲೆಗು ಹೇಳಿಕೆ ಕೊರೊಡು.

ಮೂಲು ಗಡಿ ಪ್ರಧಾನದ ಕ್ರಮಕಾರ್ಯನು ಮನ್ಪರ,ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಗಡಿ ಅದಿತ್ತುನಾಯೆನೆ(ಜಾತಿ ಕಟ್ಟುದ ಉಲಾಯಿ ಗಡಿ ಅಯಿನ ಪೊದ್ವೆರು,ಇಜ್ಜಿಂಡ ಪಿದಾಯಿದ ಗಡಿ ಅತಿನಾಕ್ಲು) ಅದುಪ್ಪೊಡು.ಬೇತೆ ಯೆರೆಗುಲಾ ಗಡಿ ಪ್ರಧಾನದ ಕಾರ್ಯ ಮನ್ಪುನ ಹಕ್ಕು ಇಜ್ಜಿ.

ಗಡಿ ಅಪುನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇತ್ ದಿನೊತ್ತ ಪಂಡುದು ಶುದ್ದಾಚಾರ ಪಾಲನೆ ಮನ್ಪೊಡು.ನಿತ್ಯ ಮೀದು ಜೆಪ್ಪೊಡು. ವೊಳಿತ್ತ ಪಜೆಟ್ಟ್ ಜೆಪ್ಪೊಡು.

ಗಡಿ ಅಪಿನ ದುಂಬುನಾನಿ ಶುದ್ದಾಚಾರ ಪಾಲನೆ ಮಂತುದು, ಮೀದು ಜೆಪ್ಪೊಡು.

ಅ ದುಂಬುನಾನಿದ ದಿನ ಪರ ಬಳೆ ಇಜಿಂಡ ಪೊಸ ಬಳೆ ಮನ್ಪಾದು ಇತ್ತುಂಡ, ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆದಲ್ಪ ಕೊಂಬುದ ಗಿಂಡ್ಯೆದ ಉಲಾಯಿ,ಬೊಂಡದ ನೀರು,ತುಂಬೆದ ಪೂವು,ಕೇಪುಳ ಪೂ ಪಾಡುದು,ಉರ್ಪೆಲು ಅರಿತ್ತ ಮಿತ್ತು ಕಲಸ ಕಟ್ಟುದು ಅ ಗಿಂಡ್ಯೆದ ಕೊಂಬುಗು ಬಳೆನು ತಿಕ್ಕಾದ್ ಅಯಿಕ್ಕ್ ಪತ್ತು ಸಮಸ್ತೆರ್ ಸೇರ್ದ್ ದೇಸೆ ಪಾಡೊಡು.ಅಯಿನ್ ಗಡಿ ಅಪುನಾಯೆ ಪತ್ತೊಂದು ಬತ್ತುದು ಚಾವಡಿದ ದೈವೊದ ಮಂಚಾವುಡು ದೀವೊಡು.ಅ ದಿನತ್ತ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮುಗಿಪುಂಡು.

ಬೊಕ್ಕೊಂಜಿ ವಿಚಾರ ಪಂಡ ಕಲಸದ ಕೊಂಬುಗಿಂಡ್ಯೆದ ಉಲಾಯಿ ಮೈಪುನ ಬೊಂಡ ತಾರೆರ್ದ್ ದೆಪ್ಪುನಗ ತಿರ್ತು ಬುರಿಯರ ಬಲ್ಲಿ.ಪತೊಂದು ದೆಪ್ಪೊಡು ಅಯಿನು.ನೆಲಟ್ಟು ದೀಯರ ಇಜ್ಜಿ ಇರೆತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ದೀವೊಡು.

ಮಲ್ಪ ಗಡಿ ಅಪಿನಾಯಗ್ ಪಲಹಾರಲಾ ಅಂಚನೆ ಚಪ್ಪೆ ದೋಸೆ,ಬೆಲ್ಲತಾರಾಯಿ ಮಿಕ್ಸ್ ಮಂತುದು ತಿನ್ಯರ.(ಉಂದು ಊರು ಊರುಗು ಬದಲ್ ಇಪ್ಪು)

ನನ ಗಡಿ ಅಪಿನ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಾನಿ,

ಊರುದ ಮುಖ್ಯ ಮುಖ್ಯ ಗುರಿಕ್ಕಾರ್ಲು,ಗುತ್ತು,ಬಾರೀಕೆ ಸಮಸ್ತೆರು ಅ ದಿನ  ಗಡಿ ಅಪುನ ಇಲ್ಲಗು ಬರ್ಪೆರು.(ಈ ಪೂರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಅಪಿನೆಕ್ಕ್ ದುಂಬೆ ಕೆಲವು ಕಡೆಟ್ಟು ಗಡಿ ಅಪುನಾಯಗು ಅಮೆಕರ ಸೂತಿಕಲಾ ಕರಿಪುವೆರು ಪನ್ಪುನ ಕೇಂದೆ.

ಒಂಜಿ ರೀತಿ ನನ ದುಂಬುಗು ಅ ವ್ಯಕ್ತಿ ದೈವೊಗು ಬುಡುನಾಯೆ,ಕುಟುಂಬಡ್ ಅಮೆಕರ ಸೂತಿಕ ಅಯಗ್ ನನ ದುಂಬುಗು ಇಜ್ಜಿ ಪನ್ಪಿ ಲೆಕ್ಕಚಾರಡುಲಾ ಈ ಕ್ರಮ ಅದುಪ್ಪು.ಉಂದು ಮಾತ ಕಡೆಟ್ಟ್ ಇಜ್ಜಿ.)

ಅ ದಿನ ಕಾಂಡೆ ಅ ಗಡಿ ಅಪುನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಕಲಸನೀರು ಮೀದ್ ಶುದ್ದ ಅದುಪ್ಪೊಡು, ಪಲಹಾರ ಮನ್ಪೊಡು.ಚಾವಡಿದ ಬೊಕ್ಕ ಗ್ರಾಮೊದ ದೈವೊದ ಎದುರು ಸರ್ವೆರು ಉಂತುದು ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮನ್ಪೊಡು.ದೈವೊದ

ಚಾವಡಿದ ಎದುರು ಕದಿಕೆ ಕಟ್ಟೊಡು.

ಅಯಿತ್ತ ಉಲಾಯಿ ಗಡಿ ಅಪುನಾಯೆ ಮೀದ್ ಶುದ್ದ ಆದ್ ಬತ್ತುದು ಚಾವಡಿಡು ಇತ್ತಿನ ದೈವೊದ ಆಯುಧ ಬೊಕ್ಕ ಬಳೆ ಇಪ್ಪುನ ಕೊಂಬು ಗಿಂಡ್ಯೆ ನೀರುನು ಅಯೆನೆ ಉಲಾಯಿ ಪೋದು ಪತ್ತೊಂದು ಬತ್ತುದು,ಅಯಿನ್ ಪತ್ತುದು ಕದಿಕೆದೊಳಯಿ ಕುಲ್ಲೊಡು.(ಅರೆನ ಪಿರಾವುರ್ದು ವೊರಿ ಒತ್ತುಗು ಸಹಾಯಕೆ ಆದ್ ಉಂತೊಡು.ಅ ವ್ಯಕ್ತಿ ಈ ಕಾರ್ಯಡ್ ಮಸ್ತ್ ಶುದ್ದಚಾರ ಬೊಕ್ಕ ಗಡಿ ಪತ್ತಿನಾರೇ ಅದುಪ್ಪೊಡು.)ಅಂಚನೆ ಗಡಿ ಅಪಿನಾಯನ್ ಯೆರ್ಲಾ ಮುಟ್ಯರ ಇಜ್ಜಿ,ಕದಿಕ್ಕೆದ ಉಲಾಯಿ 

ಅಡಿಕ್ಕ್ ಹಾಸಿನ ಪದಿನಾಜಿ ಮರಂಗೆದ ದಲ್ಯಂದ ಕುಂಟುಡು ಕುಲ್ಲೊಡು.ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕ್ರಮ ಕಟ್ಲೆ, ನೀತಿ ಬೋಧನೆ ಅಲ್ಪ ಇತ್ತಿನ ತೆರಿನ ಗಡಿ ಅಯಿನ ಗುರ್ಕಲು ಮನ್ಪುವೆರು.

ಗಡಿ ಪತ್ತಿನಾಯೆ ಲಕ್ಯರ ಇಜ್ಜಿ.ಅಯೆ ಅಲ್ಪನೆ ಕದಿಕೆದ ಉಲಾಯಿ ಕುಲ್ಲುದು ಮೋನೆಗ್ ಒಂಜಿ ಇರೆ ಪತ್ತುದು ಕುಲ್ಲೊಡು.

ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಗುರಿಕ್ಕಾರನಕುಲು ತುಳುನಾಡುಡು 

ನಾನ ನಮೂನೆದ ದವಸ ಧಾನ್ಯ ಇತ್ತುಂಡಲಾ,ವೊವ್ವಂಡಲಾ ಒಂಜಿ ಧಾನ್ಯಡು ಹೆಚ್ಚಾದ್ ಅರಿ,ಇಜಿಂಡ ಬಾರುಡು ದೇಸೆ ಪಾಡುವೆರು.ಉಂದು ಒಂಜಿ ರೀತಿ ಇತ್ತೆದ ತುಲಾಭಾರದಲೆಕ್ಕ.ಅ ಕದಿಕ್ಕೆಡು ಅಯೆ ಮುರ್ಕುನಾತ್ ದೇಸೆ ಪಾಡುವೆರು.

ನೆನ್ನು " ಅಳತ್ತ್ ಕಟ್ಟುನ" ಕ್ರಮ ಪಂಡುದು ಪನ್ಪೆರು.

(ಈ ಕ್ರಮ ಇತ್ತೆ ಮಜೊಂದು ಬೈದು‌ಂಡು

ಉಂದು ವೊಂಜಿ ರೀತಿ ಅ ಗಡಿ,ಬಳೆ ಅಪಿನ ವ್ಯಕ್ತಿನು ರಾಜ್ಯೊದ ಕಲಟ್ಟು ಮಾರುನ,ಅಯನ್ ದೈವೊಗು ಬುಡುದು ಕೊರ್ನ ಪಂಡುದುಲಾ ಪನೊಲಿ.ಮೂಲು ಅಯೆ ನನ ದುಂಬುಗು ರಾಜ್ಯದ ಸಮಾಕ್ಷಮಗು ಸೇರಿನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪಂಡುದು ಪನೊಲಿ.ಆಯೆ ಕುಟುಂಬದ ಜೀವಂತ ಜನಕ್ಲೆನ ಒಡಂಬಡಿಕೆರ್ದು ಪಿದಾಯ್ ಪೋಯಿನ ಪಂಡುದುಲಾ ಪನೊಲಿ.

ಮೂಲು ಅ ಧಾನ್ಯಲು ಮಾತ ಅ ಗಡಿ ಅಪಿನ ಇಲ್ಲದಕ್ಲೆಗು ಸೇರುಂಡು.)

ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ವಿಧಿ ವಿಧಾನಲೆನು ಪಂಡುದು,

ಅಲ್ಪ ಅ ಕಲಸನು ಗಡಿ ಅಯಿನ ಇತರ ಗುರ್ಕಾಲು ಮಾತೆರ್ಲಾ ಮುಟ್ಟುದು ಮೂಜಿ ಸರ್ತಿ ಗಡಿ ಅಪುನಾಯನ ತರೆಕ್ಕ್ ದಾರೆ ಮೈಪುವೆರು.ಮೂಲು ಬಳೆನು ಅಯೆನೆ ಅಯನ ಕೈಕ್ಕ್ ದೀವೊನ್ನ.

ಯೆರ್ಲಾ ಕೈಕ್ಕ್ ಬಳೆ ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ ಇಜ್ಜಿಗೆ.(ಉಂದು ಅರೆನ ಇಲ್ಲಡ್ ಅಯಿನ ಕಟ್ಲೆ,ಉಂದು ಪೂರ ಊರುಡು ಅವೊಡು ಪನ್ಪಿ ನಿಯಮ ಇಪ್ಪಂದು)

ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಅಲ್ತುರ್ದು ಲಕ್ಕಾದ್ ದೈವದ ಕೋಣೆಗು ಪೊಗ್ಗುದು ದೈವೊದ ಅಯುಧ ಗಿಂಡ್ಯೆನೀರು ಅಲ್ಪ ದೀದು, ಮಂಚಾವುಡು ಐನ್ ಬಚ್ಚಿರೆ ಒಂಜಿ ಬಜ್ಜಾಯಿದೊಟ್ಟು ಎಣ್ಣೆ ದೀದು ಹಿರಿಯಾಕ್ಲೆನ ಕಟ್ಟುದ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮಂತುದು,ದೀಡಿನ ಎಣ್ಣೆ ಅಯೆನೆ ದೆತೊನೊಡು,ಅಯೆ ಎಣ್ಣೆ ಪೂಜಿದ್,ಮೀದ್ ಬುರೊಡು.ಮೀಯರ ಪೋನಾಗ ಕೈಟ್ಟ್ ಗಿಂಡೆ ನೀರು ಪತೊಂದು ಪೋವೊಡು.ಅಲ್ತು ಬತ್ತುದು 

ಅನಾಧಿ ಕಾಲೊದ ತುಳುವೆರೆ  ತುತ್ತೈತ ಮದ್ಮಯ ಐತೊದ ಕಚ್ಚೆ,ತರೆಕ್ಕು ತರೆತ್ರ,ಅಡ್ಡ ಜನಿವಾರದ ಸಾಲು ಕಟ್ಟುದು,ತರೆತ್ತ ತರೆತ್ರಗು ಒಂಜಿ ತುಂಡು ಪುರ್ಪ, ಸಿಂಗಾರ ಆದ್ ಬರೊಡು‌.ವೊರ ಕಟ್ಟಿನ ತರೆತ್ರ ಯೆಪಗುಲಾ ಜಾರಿಯರ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪಿ ನಿಯಮ ಉಂಡು.ಅಂಚನೆ ಚಾಕ್ರಿದ ಗಡಿ ಆಂಡ ತರೆತ್ರಡು ಅರ್ಕಟ್ಟ್ ಪಾಡಂದಿನ ರಡ್ಡ್ ಮುನ್ನಿ(ಉದ್ದ ಜುಟ್ಟು)ಬುಡೊಡು.

(ನೆಟ್ಟು ನನೊಂಜಿ ವಿಚಾರ ತೆರಿಪವೆ ದುಂಬುದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅಕಸ್ಮಾತ್ ಇಜಿಂಡ ಪ್ರಾಯ ದಂಗುದು ತೀರುದು ಪೊಯೆರುಂಡ,ಅ ಕಲಟ್ಟ್ ಅಲ್ಪ ಗಡಿ ಅಯಿನಾಯೆ ಯೆರಂಡಲಾ ಇತ್ತುಂಡ, ಬಳೆ ಇತ್ತಿನ ಕೈಕ್ಕ್ ಆನೆ ನಾರ್,ಪಿಲಿ ನಾರ್ ಪನ್ಪಿನ ರಡ್ಡ್ ಮೂಜಿ ಕಾಡುದ ಗಟ್ಟಿ ನಾರುನ್ ಮಡಿಕೆ ಮಂತುದು ಕಟ್ಟುದು ಅಯನ ಕೈಯಿಕ್ಕ್ ಕದಿಕೆ ಪಂತಿಡು ತಾರಾಯಿದ ಎಣ್ಣೆ ಪೂಜಿದು ಬಳೆನು ಚಂದನದ ಕೊಂಬುಗು ಜಾರಾದು ಕರಜನೆ ಇಜಿಂಡ ಕರಡಿಗೆಡು ದಿಂಜಾದ್ ದೀವೊಡು.

ವೊರ ಬಳೆ ಅತಿನಾಯೆ ಸೈಪುನೆಟ್ಟ ಮುಟ್ಟ ಅಯನ ಬಳೆ ಜಾರಾಯರ ಇಜ್ಜಿ,ಅಯೆ ಜಾರದ್ ಕೊರ್ರಗುಲಾ ಇಜ್ಜಿ)

ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅಯೆ ಚಾವಡಿಡು ಸೋಮ ದೀದ್ ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ದೈವೊಲೆಗ್ ಪರ್ವ ತಂಬಿಲ ಆಯನ ಲೆಕ್ಕೊಡು ಕರಿಪ್ಪೊಡು‌,ಅಯೆನೆ ದೈವೊಗು‌ ಮದಿಪೊಡು.ಅಲ್ಪರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಅ ಮಣ್ಣುದ ಸರ್ವ ಯೆಡ್ಡೆ ಕಾರ್ಯಗ್ ಅಯೆ ಪ್ರಧಾನ ಅದುಪ್ಪುವೆ.ಅಯನ್ "ಗಡಿಅಯಿನಾರ್" "ಬಳೆ ಅಯಿನಾರ್" ಪಂಡುದಾಲ ಲೆಪ್ಪುವೆರು.

ದೈವದ ಚಾವಡಿಡ್ ಮನ್ಪುನ ಕಾರ್ಯ ಮುಗಿತುದು ಕೈಮುಗಿದು ಬತ್ತಿನಕ್ಲೆಗು ವನಸ್ ಸೇವೆ ನಡಪುಂಡು.

ಆಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಗಡಿ ಭಾಮದ ನೇಮ ರಾತ್ರೆ ದೈವೊಲೆಗ್ ಅಪುನಿ.ಅಲ್ಪ ಚಾವಡಿದ ಯಾ ಗ್ರಾಮೊಡು ಅಧಿಕಾರ ಪಡೆಯಿನ ಅ ಇಲ್ಲದ ಮೂಲ ದೈವ ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕಟ್ಲೆ ಮಂತುದು ಅಯನ್ ಮೂಲ ಪುದರುಡು ಲೆಪ್ಪುಂಡು,ಉಂದುಲಾ ಗಡಿ ಪ್ರಧಾನಡು ಒಂಜಿ ಪ್ರಮುಖವಾಯಿನ ಅಂಗ.ಮೂಲು ದೈವಗ್ ಮದಿಪರ,ದೈವೊದ ಆಯುಧ ಪತ್ತರ,ಮುಗ ಪತ್ಯರ ಪೂರ ಆಯೆನೆ ಪ್ರಧಾನ.

ದೈವ ಅಯಗ್ ನ್ಯಾಯ ನೀತಿದ ಪಾತೆರ,ಸತ್ಯ ಧರ್ಮದ ಪಾತೆರ,ಎಚ್ಚರಿಗೆದ ಪಾತೆರ ಕೊರ್ದು ಕಡೆಕ್ಕ್ "ಕಟ್ಟೊತ್ತರ" ಬೂಲ್ಯ ಕೊರ್ಪುಂಡು.ಇಡೆಗ್ ಅಯನ ಗಡಿ ಪಟ್ಟದ ಕ್ರಮ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪಿ ಕ್ರಮ.

ಕಟ್ಟೊತ್ತರದ ಬೂಲ್ಯ ಪತ್ತೆರೆ ಅಧಿಕಾರ ಇಪ್ಪುನಿ ಗಡಿ ಅಯಿನಾಯಗು ಮಾತ್ರ.

ಊರುರ್ದು ಊರುಗು ಪೊಯಿಲೆಕ್ಕನೆ ಈ ಗಡಿ ಅಪುನೆಕ್ಕ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕ್ರಮ ಅವೊಂದು ಪೊಪುಂಡು.

ಉಂದು ಒಂಜಿ ಭಾಗೊದ ಕ್ರಮ ಆಂಡ,ನನ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಊರುಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ರೀತಿದ ಕ್ರಮೊಟ್ಟು ಈ ಗಡಿ ಅಪುಂಡು.

ಒಂಜಿ ಕುಟುಂಬದ ವ್ಯಕ್ತಿನು ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪೊಡು.ಅಯೆ ಗಡಿ ಪತ್ತೊಲಿ ಪಂಡುದು ಕುಟುಂಬದೊಟ್ಟು,ಮಾಗಣೆ,ಗ್ರಾಮದ ಗುತ್ತು,ಬಾರೀಕೆದಕ್ಲು ಒಮ್ಮತ ಪನೊಡು.ಅಯಗ್ ಸಾವುಸಲೆ ಕರ್ಪೊಡು,ಚಾವಡಿದ ದೈವೊಗು ಕಳಸ ಕಟ್ಟುದು,ತಂತ್ರಿ ಇಜಿಂಡಾ ಯೆರಂಡಲಾ ಅ ದೈವದ ಚಾಕ್ರಿದಕ್ಲೆಡ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮನ್ಪಾದು ದಿನಮಾನ ದೀವೊಡು,ಗಡಿ ಅಪುನ ಬಗ್ಗೆ ದೈವೊಲೆಡ ಸಂಕಲ್ಪ ಮನ್ಪೊಡು,ನಮ್ಮ ಕೂಡುಕಟ್ಟುಡು ಅವ್ವೆ ದೈವೊಗು ನೇಮ ಅವೊಂದಿತ್ತುಂಡ ಅಲ್ಪ ಈ ವಿಚಾರದ ಬಗ್ಗೆ ಹರಿಕೆ ಮನ್ಪೊಡು.ದೈವದ ತಿರ್ಮಾನ ಎಂಚ ಪಂಡುದು ತೂವೊಡು.

ಇಜಿಂಡ ಇಲ್ಲಡೆ ತಂಬಿಲ ಮಂತುದು,ಬೇತೆ ಗಡಿ ಅದಿತ್ತುನಕ್ಲೆಡ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಮನ್ಪಾವೊಡು,

ದೈವೊಗು ಧರ್ಮ ನೇಮ ಕೊರೊಡು.ಮೂಲು ದಾಯೆ ಸುರುಕ್ಕು ಧರ್ಮನೇಮ ಕೊರೊಡು ಪಂಡ ದೈವನೇ ಪನ್ಪುಂಡ "ಧರ್ಮ ಕೊರ್ದು,ಕೈ ಪತ್ತಿನ ಇಲ್ಲತ್ತ ಯೆನ್ನ" ಪಂಡುದು ಪನ್ಪುಂಡು ಅಂಚ‌.

ಧರ್ಮನೇಮಡು ಗ್ರಾಮದ ತಂತ್ರಿದಾರ್, ಮಾಗಣೆಗುತ್ತುದಕ್ಲು,ಮಾಗಣೆ ಬೊಂಟ್ರನಕ್ಲು,ಜಾತಿ ಸಂಗತೆರು,ಗುತ್ತುಬಾರಗೆರು,ಬಾರೀಕೆ ಬೊಂಟ್ರನಕ್ಲೆನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಡೇ ಅಯಿಕ್ಕ್ ಅಪಿನ ಕ್ರಮ ಮಂತುದು ದೈವೊದ ಎದುರು ಕುಟುಂಬದಕ್ಲು,ಬೊಕ್ಕ ಗಡಿ ಅಯಿನ ಪೊದ್ವೆರುನಕ್ಲು,ಇಜಿಂಡ ವೊವ್ವಂಡ ಗಡಿ ಅತಿನಾಯೆ ಸೇರ್ದು,ಅರಿತ್ತ ಮುಡಿತ್ತ ಮಿತ್ತು ಕುಲ್ಲಾದ್ ಬಳೆ ಪಾಡೊಡು.ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ದೈವ ಅಯನ ಕೈ ಪತ್ತುದು,ಅ ಬಳೆ ಇತ್ತಿನ  ಹಿರಿಯಾಯನ ಪುರಪು ಲೆಪ್ಪೊಡು.

ಉಂದೊಂಜಿ ಕ್ರಮ ತೆಂಕಾಯಿಡು ಹೆಚ್ಚಾದು  ಅಪುಂಡು.

ಅಂಚನೆ ಬಡಕಾಯಿಡು‌ ರಾಜನ್ ದೈವೊಲೆನ ಮಾನೆಚ್ವಿಲುಡು ಗಡಿ ಅಪಿನ ಕ್ರಮಲಾ ಉಂಡು‌.ಬಡಕಾಯಿಡು ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಕ್ರಮೊಟ್ಟು ಗಡಿ,ಪಟ್ಟಿ,ಎಣ್ಣೆ ಅಪುನ ಕ್ರಮ ಉಂಡುಗೆ‌.

ಅಂಚನೆ ಗ್ರಾಮೊಡು ದೈವೊಲೆ ಚಾಕ್ರಿಗು ಪಟ್ಟಿ ಅಪುನ ಕ್ರಮ ಇಂಚ ಉಂಡು.ಗ್ರಾಮೊದ ದೈವದ ನೇಮಡು ಕೊಡಿ ಇರೆಟ್ಟ್ ಐನ್ ಬಚ್ಚಿರೆ,ಒಂಜಿ ಬಜ್ಜಯಿ,ಒಂಜಿ ಕಾಲ್ ರೂಪಾಯಿ ದೀದ್ ಪಟ್ಟಿ ಅಪುನಾಯಗ್  ಕೊರ್ಪುನ.ನೆಕ್ಕ್ ಗುತ್ತು ಬಾರಗೆರು,ಬರ್ಕೆ ಬೊಂಟ್ರೆರು,ಪದಿನಾಜಿ ಜಾತಿ ಬಾಲೆಲು ಒಪ್ಪಿಗೆ ವೊತ್ತೊನೊಡು‌.ಪಟ್ಟಿ ಅಯಿನಕ್ಲೆಗು ಕೆಲವೊಂಜಿ ನಿಯಮ ಸಡಿಲಿಕೆ ಉಂಡು.ದಾಯೆ ಪಂಡ ಉಂದು ರಡ್ಡ್ ಕಟ್ಟುದ ಜನಕ್ಲೆಗುಲಾ ಅಪುಂಡು.(ಮಾಹಿತಿ:- ಶಶಾಂಕ್ ನೆಲ್ಲಿತ್ತಾಯ ಬಲ್ನಾಡು)

ನನೊಂಜಿ ಎಣ್ಣೆ ಅಪಿನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು.ವೊವ್ವಂಡಲಾ ಇಲ್ಲೆಚ್ಚಿದ ದೈವೊಲೆಗು ದರ್ಶನಗು ಮತ್ತು ಚಾಕ್ರಿಗು ಉಂತ್ಯರ ಈ ಕ್ರಮ ಮನ್ಪುವೆರು.ಮೂಜಿ ತಕ್ಕಣದ ಎಣ್ಣೆ ಪನ್ಪೆರ್.ಉಂದು ಬಡಕಾಯಿ ಭಾಗೊಡು ಬೈದ್ಯರ್ಲೆನ ಪೂ ಪೂಜಾನೆಗು ಗರಡಿಡು‌ ಮಾನೆಚ್ವಿಲುಡು ಅಪುಂಡು.ತೆಂಕಾಯಿಡ್ ಬೈದೆರ್ಲೆನ ನೇಮಡುಲಾ ಅಪುಂಡು ಪನ್ಪುನ ಕೇಂದೆ.

ಬಡಕಾಯಿಡು ಇಲ್ಲೆಚ್ಚಿದ ದೈವೊಗು ಎಣ್ಣೆ ಆಪಿನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು.ಮೂಲು ಎಣ್ಣೆಡು ದರ್ಶನದ ಎಣ್ಣೆ,ಚಾಕ್ರಿದ ಎಣ್ಣೆ ಪಂಡುದು ಉಂಡು.ಸುರುಕ್ಕಾದು ಅಯನ ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲೆನ ಅನುವು ದೆತ್ತೊಂದು,ಅಯನ್ ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲು ಬುಡುದು ಕೊರೊಡು,ಅಯೆ ಶುದ್ದ ಕಲಸ ಮೀಯೊಡು

ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಇಲ್ಲೆಚ್ಚಿದ ನೇಮಡು ಅಯಗ್ ದೈವ ಮೂಡಾಯಿ ಮೋನೆ ಪಾಡುದು ಉಂತುದು ಇಪ್ಪುನಾಗ,ಅಯೆ ಪಡ್ಡಾಯಿಗ್ ಮೋನೆ ಪಾಡುದು ದೈವದ ಎದುರು ದೊಗ್ಗುಲು ಪಾಡುದು ಕುಲ್ಲೊಡು.ಕುಟುಂಬದಕ್ಲೆಡ ದೈವ ಅಯನ್ ಬುಡುದು ಕೊರ್ಯೆರ ಸಹಮತ ಕೇನುಂಡು. ಅಕ್ಲ್ ಬುಡುದು ಕೊರ್ರ ಸಹಮತ ಕೊರಿಬೊಕ್ಕ,ಅಯಗ್ ನೀತಿ ಬೋಧನೆ,ಕಟ್ಟು ಕಟ್ಲೆ ಕ್ರಮ,ನನ ದುಂಬು ಯೆಂಚ ನಡಪೊಡುಂದು ಪಂಡುದು ಕೊರ್ಪುಂಡು. ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ‌ಮೂಜಿ ಬಚ್ಚಿರೆ ಒಂಜಿ ಬಜ್ಜಯಿ ಪತ್ತುದು ಅಯನ ಪಿರಾವುರ್ದು ಬತ್ತುದು ತರೆಕ್ಕ್ ಬಚ್ಚಿರೆ ಬಜ್ಜಯಿ ದೀದ್,ಕಿರುವಾಲ್ ಪತ್ತುದು ಎಣ್ಣೆ ಮೈತುದು ಪೂಜುನ.ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಅಯೆ ಮೀದು ಮಡಿ ತುತ್ತುದು ಬತ್ತುದು ಉಂತೊಡು,ಅಯನ್ ದೈವ ದರಿಪವೊಡು.ಆಯುಧ ಮಣಿ ಅಯಗ್ ಪಗತ್ತುದು,ಉಂತುನ ಮಾನಿ ಪಿರಿಯುನ.ಉಂದೊಂದು ಇಲ್ಲೆಚ್ವಿದ ಪಂಜುರ್ಲಿ ಸಮೇತವಾದು ಕೆಲವು ದೈವಲೆಗ್ ಚಾಕ್ರಿಗು ಎಣ್ಣೆ ಅಪಿನ ಕ್ರಮ.

ಅಂಚನೆ ಗ್ರಾಮದ ದೈವೊಲೆನ ಚಾಕ್ರಿಗ್ ಎಣ್ಣೆ ಅಪಿನ ಕ್ರಮ ಉಂಡು.ಉಂದುಲಾ ಗ್ರಾಮ ಸಮಸ್ತೆರೆನ ಎದುರು‌ ಅಪುನ ಕ್ರಮ.ಮೂಲು ಅ ಎಣ್ಣೆ ಅಯಿನ ವ್ಯಕ್ತಿ ಪರಲೋಕ ಸೇರಿಯೆರುಂಡ ಅರೆನ ಎಣ್ಣೆ ಪಿರ ದೆಪ್ಪುನ ಕ್ರಮಲಾ ಉಂಡು.ನೆಕ್ಕ್ ಗುತ್ತು ಬಾರೀಕೆ ಗ್ರಾಮ ಸಮಸ್ತೆರ್ ಸೇರ್ದ್, ಅ ವ್ಯಕ್ತಿರ್ದು ಹಿರಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿ ಇತ್ತೆಂಡ ಅಯೆ ಅ ವ್ಯಕ್ತಿಗ್ ತರೆಕ್ಕ್ ಮೈಯಿಕ್ಕ್ ಎಣ್ಣೆನ್ನು ಪಾಡುದು ಉಲ್ಟಾ ಇಸುದು ಸೀಂಟುದು ದೆತ್ತುದು ಒಂಜಾ ವಿಸರ್ಜನೆ ಇಜಿಂಡಾ ದೈವೊದ ಮಂಚಾವುಡು ದೀವೊಡು  ಪನ್ಪಿ ಕ್ರಮ ಉಂಡು.ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ಸಾವು ಸಲೆ ಕರಿತುದು,ಅಯನ ಕುಲೆನ್ ಮಾಣಿಚ್ಚಿಲುಡು ಬುಡ್ಪಾದು,ಸದ್ಗತಿ,ಸತ್ಕರ್ಮಗಳೆನು ಮಂತುದು,ದೈವದ ಚಾವಡಿ ಸುದ್ದ,ತಂಬಿಲ ಪರ್ವ ಆದ್,ಅ ದಿನ‌ ಕುಡೊರಿಯಗ್ ಎಣ್ಣೆ ಕೊರ್ಪುನ ಕ್ರಮ.

ನನ ಬಡಕಾಯಿಡು ಬರ್ಕೆದ ಬಾಮದ ಗಡಿ ಅಪಿನ ಕ್ರಮೊನು ತೂಂಡ ವೊಂತೆ ಕ್ರಮ ತೆಂಕಾಯಿದಲೆಕ್ಕನೆ ಇತ್ತುಂಡಲಾ,ಕೆಲವೊಂಜಿ ಕ್ರಮಕ್ಕುಲು ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಉಂಡು. ಕುಟುಂಬದ ವೊಂಜಿ ವ್ಯಕ್ತಿನು ಆಯ್ಕೆ ಮನ್ಪೊಡು.ಅಯೆ ಅವೊಲಿ ಪಂಡುದು ಕುಟುಂಬದ ಸರ್ವೆರೆನಲಾ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಬೊಡು.ಕುಟುಂಬದ ದೈವೊಲು ಕುಟುಂಬದ ಸದಸ್ಯೆರೆಡ ಕೇಂದ್ ಅಯನ್ ಬುಡುದು ಕೊರೊಡು. 

ಊರು ಕೂಡುಕಟ್ಟುದ ಮಾತೆರೆನುಲಾ ಲೆಪ್ಪೊಡು.ಶುದ್ದಾಚಾರರ್ದು ಪತ್ತುದು ಮಾತ ಕ್ರಮಲಾ ಅವೊಡು.ಅಂಚನೆ ಅಯಗ್ ಸಾವು ಸಲೆ ಬೊಜ್ಜ ಕರ್ಪೊಡು.

ದಿನಮಾನ ದೀದ್ ಅಸ್ರಣ್ಣೆರು, ಗುತ್ತು,ಬಾರೀಕೆ,ಪದಿನಾಜಿ ಜಾತಿ ಗುರ್ಕಾರ್ಲೆನ ಉಪಸ್ಥಿತಿಡೇ ಮಾಣೆಚ್ಚಿಲುಡು ಅಯಗ್ ಕ್ರಮ ಪ್ರಕಾರ ವೊವ್ವಂಡಲಾ ಗುತ್ತುದ ಗಡಿತ್ತಾಯೆ,ಇಜಿಂಡ ಬರ್ಕೆದ ಅವ್ವೆ ದೈವದ ಗಡಿ ಅಯಿನಾಯೆನೇ ಬಳೆ ದೀವೊಡು.ಅಯನ ಪುರಪು ಪನೊಡು ಪನ್ಪಿನ ಕ್ರಮ.(ಮಾಹಿತಿ:- ಪ್ರಶಾಂತ ಪೂಜಾರಿ ಪಡುಬಾಲ್ಮೆ ಬರ್ಕೆ)

(ಈ ದುಂಬು ಪಂಡಿನ,ಗಡಿ ಅಪಿನಾಯಗ್,ಬಳೆಕ್ಕ್ ದೇಸೆ ಪಾಡುನ ಕ್ರಮ ಮಾತ ಬಡಕಾಯಿಡುಲಾ ಉಂಡು.ವೊಂತೆ ವ್ಯತ್ಯಾಸ ಇಪ್ಯರ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇಪ್ಪು)

ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ರಾತ್ರೆ ನೇಮಡು ದೈವೊದ ಎದುರು ಅಯನ್ ಕೊಡಿಯಾಡಿದಲ್ಪ ಬೊಲ್ದು ದಲ್ಯಡ್ ಜೆಪುಡಾದು,ದೈವ ಗಡಿತ್ತ ಪುದರುದಾಯನ ಪುರಪು ಲೆತ್ತುದು,ಅಯಿರ್ದು ಬೊಕ್ಕ ದೈವ ಅಯನ ಕೈ ಪತ್ತೊಡು.

ಇಂಚ ಕುಟುಂಬದ ಗಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಬಳೆ ರಡ್ಡುಲಾ ಅಯಿನಾಯೆ ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಕೆಲವೊಂಜಿ ನಿಯಮಲೆನು ಅನುಸರನೆ ಮನ್ಪುನ ಕಡ್ಡಾಯ ಆದುಂಡು.

ಅಯೆ ಶುದ್ದತೆಗ್ ಸುರುತ್ತ ಅಧ್ಯತೆ ಕೊರೊಡು.

ಅಯಗ್ ವೊವ್ವೆ ರೀತಿದ ಸಾವು ಸೂತಿಕ ಇಜ್ಜಿ.ದಾಯೆ ಪಂಡ ಅಯನ್ ದೈವಗ್ ವೊಚ್ವಿದ್ ಕೊರ್ತೆರು ಪನ್ಪಿ ಕ್ರಮ.

ಆಯೆ ದೈವೊಗು ಸಂದಿನಾಯೆ ಪನ್ಪಿ ನಿಯಮ.

ಅಯೆ ಯೆತ್ ಅಪುಂಡ ಆತ್ ಸೌಜನ್ಯದಾಯೆ ಆದ್,ಧರ್ಮಿಷ್ಟೆ ಆದ್ ಇಪ್ಪೊಡು.ಬಾಯಿರ್ದು ಬೊರ್ಚಂದಿನ ಪಾತೆರಲು ಬರಿಯರ ಬಲ್ಲಿ.

ಕೋಪ ಶಮನ ಮಂತೊನೊಡು.

ವೊಯಿಟ್ಟುಲಾ ಆತಿ ಅಯಿನ ಆಸೆ ಇಪ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ.

ಸಾವು ಸೂತಿಕದಾಡೆ ಪೊಂಡಲಾ ಅಯೆ ಸೈತಿನಾಯಗು ನೀರು ಬುಡ್ಯರ ಇಜ್ಜಿ,ದೂರೊಡು ಉಂತುದು ತೂವೊಲಿ.ದಾಯೆ ಪಂಡ ಆಯೆ ಇತ್ತೆ ದುಂಬುದ ಪುದರುದ ವ್ಯಕ್ತಿ ಅದಿಪ್ಪುಜೆ,ದುಂಬುದ ವ್ಯಕ್ತಿಗು ಸಾವು ಬೊಜ್ಜ ಮಂತಿಪ್ಪುವೆರ್ ಪನ್ಪಿ ಕ್ರಮ.

ಸಾಂಸಾರಿಕ ಜೀವನ ಉಂಡುಂದು ಆತೆ ಹೊರತು ಆಯಗ್ ಬೇತೆ ದಾಲ ಇಜ್ಜಿ.

ಉನ್ಪುನ ತಿನ್ಪುನ ತೆನಸುಗು ಇಂಚಿನೆನೆ ತಿನೊಡು ಪನ್ಪಿನೆಕ್ಕ್ ಕಟ್ಟಲೆ ಇಜ್ಜಿಂಡಲಾ,ಮಣ್ಣುದ ಅಡಿಟ್ಟು ಬೊಳೆಪುನ ಕಂಡೆ ಸೂನೆ ಕೆರೆಂಗ್,ಉಪ್ಪೆರೆಂಗ್ ಪನ್ಪಿ ಕಂಡೆದ ಕಜಿಪ್ಪು ತಿನ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪೆರು.ದಾಯೆ ಪಂಡ ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ಇಲ್ಲಡ್ ಕಿದೆ ನಿಲಿಕೆ ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿಲು ಇತ್ತ,ಅಯಿಟ್ಟ್ ಪೆತ್ತಲು ಕಂಜಿ ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಅಯಿತ್ತ ಕಜೊಲೆ ಬಲ್ಲುನು ವೊಲಾಂಡಲಾ ಕವುಂತುದು ಅಯಿತ್ತ ಮಿತ್ತ್ ಈ ಕೆರೆಂಗು ನಡೊಂದು ಇತ್ತೆರುಗೆ,ಅವು ಭಾರಿ ಸಮೃದ್ಧವಾದ್ ಬುಳೆಯೊಂದು ಇತ್ತುಂಡು,ಆಂಡಲಾ ಅವು ಅಶುದ್ದ ಆಂಡ್ ಪನ್ಪಿ ಲೆಕ್ಕಚಾರಡು ಅಯಿನ್ ತಿನ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪೆರ್.ಗಡಿ ಪತ್ತಿನಾಯಗು ಅಯನ ಇಲ್ಲಡು ವನಸುಗು ಸ್ವಂತ ಬಟ್ಟಲು(ಕಂಚಿದ ಬಟ್ಟಲು ಇತ್ತುಂಡ ಯೆಡ್ಡೆ )ಬೊಡು.

ಇಲ್ಲದ ಆಡುಗೆಡು ಸುರುತ್ತ ವನಸ್ ಆಯಗ್ ದೆತ್ತುದು ದೀವೊಡು.ದಾಯೆ ಪಂಡ‌ ಮಡೆ ಮೈಲಿಗೆ ಮನ್ಪರ ಬಲ್ಲಿ ಪಂಡುದು.

ಪಿದಾಯಿಡು ಉನ್ಪುಂಡ ಕೊಡಿ ಇರೆಟ್ಟು ಉನೊಡು.ಒಂಜಿ ವೇಳೆ ಕೊಡಿ ಇರೆ ತಿಕ್ಕುಜಿ ಪಂಡ ಕಡೆ ಇರೆತ್ತ ಕೊಡಿ ಭಾಗದ ರಡ್ಡ್ ಎಸಲು ಪರಿತ್ತುದು ಅಯಿನು ರಡ್ಡೆನು ಜೋಡಾದು ಕಟ್ಟುದು ಉನೊಡು,ಇರೆನು ಅಡ್ಡ ಪಾಡುದು ಉನ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ.ನೀಟಾ ಪಾಡುದು ಉನೊಡು.

ಇಲ್ಲಡ್ ಉನ್ನಗ ರಾತ್ರೆ ಚಿಮಿಣಿ ಪೊತ್ತಾದ್ ಉನೊಡು,ಉನ್ನಗ ಇಲ್ಲ್ ಅಡಿಪ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ,ಜೊಕ್ಲು ಉಲಾಯ್ ಪಿದಾಯ್ ಬೊಬ್ಬೆ ದೀವೊದು ಪೋಯರ ಬಲ್ಲಿ.ವನಸುದ ಅರ್ಧಡು ಲಕ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ,ಲಕ್ಕುಂಡ ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ವನಸ್ ಮನ್ಪರ ಇಜ್ಜಿ.ಪಿದಾಯಿದ ಹೋಟೆಲ್ ವನಸ್ ಮನ್ಪರ ಬಲ್ಲಿ.ವೊಟ್ಟರೆ ತಿಕಿನೆನ್ ಪೂರ ಪೊಯಿನಲ್ಲ್ ತಿನ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ.

ದುಂಬುದ ಕ್ರಮೊಟ್ಟು ಜೋಡು(ಚಪ್ಪಲಿ) ಪಾಡ್ಯರ ಬಲ್ಲಿ,ಆಂಡ ಇತ್ತೆದ ಕಾಲಮಾನಗ್ ಜೋಡು ಪಾಡೊಡಪುಂಡು.ಗಡಿ ಪತ್ತಿನಾಯೆ

ವೊವ್ವೆ ರೀತಿದ ವೃತ ನಿಯಮ ಪತ್ಯರ ಇಜ್ಜಿ,ಮುಡಿಪುಗು ದುಡ್ಡು,ತರೆಟ್ಟ್ ತುಂಬೊಂದು ದೇವೆರೆ ಯಾತ್ರೆ ಮನ್ಪರ ಇಜ್ಜಿ,(ಉದಾಹರಣೆಗು ತಿರುಪತಿ,ಶಬರಿಮಲೆ ಯಾತ್ರೆ ಇಂಚಿನವು)

ದೇವೆರೆಗು ಪರಕೆ ಪಾಡ್ರ ಇಜ್ಜಿ,ವೊವ್ವೆ ದೈವೊಲೆಗ್ ಪರಕೆ ಪನ್ಯರ ಇಜ್ಜಿ.

ಗ್ರಾಮೊದ ದೈವೊಲೆಗ್ ಇಜಿಂಡ ಇಲ್ಲದ ದೈವೊಲೆಗ್ ಕೈಲು ಕಡ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ,ದಿನಮಾನ ಅಯಿಬೊಕ್ಕ ಚಾವಡಿಡು ನಿತ್ಯ ರಾತ್ರೆ ಮೀದ್ ವೊಲಿತ್ತ ಪಜೆಟ್ಟ್ ಜೆಪ್ಪೊಡು.ಅಯಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ನೇಮ ನೆರಿ ಮುಗಿಪುನೆಟ್ಟ ಅಂಗಿ ಪಾಡ್ರ ಇಜ್ಜಿ.

ಗ್ರಾಮದ ಮದ್ಮೆ ಮಸಿರಿ,ಪಂಚಾದಿಗೆ ಇಂಚಿನ ಕಾರ್ಯಡು ಭಾಗಿಯಾದ್ ನ್ಯಾಯ ಧರ್ಮದ ಪರ ಇಪ್ಪೊಡು ಪನ್ಪಿನ ನಿಯಮಲೆನ್ ಪಾಲನೆ ಮನ್ಪೊಡು.

ಈ ರೀತಿಡ್ ಒಂಜಿ ಬಾರೀಕೆದ ಬೈದ್ಯಗ್ ಬಳೆ ಯಾ ಗಡಿ ಪಟ್ಟ,ಪಟ್ಟಿ ಆಂಡ ಅಯಿನ್ ಆಯೆ ಪಾಲನೆ ಮನ್ಪೊಡು.ಅ ಗಟ್ಟಿತನ ಆಯಡ ಬೊಡು.ಅಂಚಾಂಡ ಮಾತ್ರ ಈ ಬರ್ಕೆದ ಬಾಮದ ಗಡಿಕ್ಕ್,ಪಟ್ಟಿಗು ವೊಂಜಿ ಮಾರ್ಯದೆ.

ಕುಂಟಲ್ದಾಯ ದೈವ

      ‌                  ‌‌  ‌ ಕುಂಟಲ್ದಾಯ ದೈವ

   ಸಮ್ಮಲೆ ದಂಡ್ ಗ್ ಪೋದಿಪ್ಪುವೆರ್ . ಮರ್ಮಯೆ ಮೂರ್ತೆಗ್ ಪೋದಿಪ್ಪುವೆ. ಒಂಜಿ ಕಡ್ಯ ಕೋರಿದ ಕಜಿಪು ಒಂಜಿ ಕಡ್ಯ ಉಪ್ಪಡ್ ನ್ ಮಾಮಿ ತಿಂದ್ ದ್,ಒರಿನೆನ್ ಪಟ್ಟ್ ದ್ ಮುಗಿಪುವಲ್. ಮರ್ಮಯೆ ಮೂರ್ತೆರ್ದ್ ಬಡವುಡು ಬನ್ನಗ ಉಪ್ಪಡ್, ಕೋರಿ ಕಜಿಪು ಇಜ್ಜಿ. ಮರ್ಮಯೆ ಗಂಜಿ ಪತೊಂದು ತಾರಿದ ಕುಬೆಟ್ ಕಲಿತ ಪುಳಿಟ್ ವನಸ್ ಮಂತೊಂದು ಇಪ್ಪುವೆ. ಸಮ್ಮಲೆ ದಂಡ್ ರ್ದ್ ಬನ್ನಗ ಕಜಿಪು ಇಜ್ಜಿ ದಾನೆ ಪಂದ್ ಕೋಪೊಡು ಕೇನ್ನಗ ಮಾಮಿ ಪನ್ಪಲ್, ಮರ್ಮಯೆ ಪೂರ ತಿಂದ್ ಮುಗಿತೆಂದ್. ಸಮ್ಮಲೆ ಸೀದಾ ತಾರಿ ದಡೆ ಪೋದು ಮರ್ಮಯನ್ ತಾರಿರ್ದ್ ಜಪ್ಪೆರೆ ಪಂಡ್ ದ್ ,ಆಯೆ ತಾರಿರ್ದ್ ಜಪ್ಪುನಗ, ಏಳ್ ಗಂಟ್ ಕೇರ್ಪುದ ಮಿತ್ತ್ ರ್ದ್ ಆಯನ್ ಒಯ್ತ್ ಪಾಡ್ದ್  ತಾರಿ ಮೂರುನ ಕತ್ತಿಡ್ ಅಡ್ಡ ನೀಟ ಬಂಜಿಗ್ ಕುತ್ತುದು, ನಾಲಾಯಿನ್ ಕೊಯ್ದ್ ಕೆರ್ದ್ ಕುಂಟಲ್ದ ಗುಂಡಿಗ್ ಮರ್ಮಯನ್ ಸಮ್ಮುಲೆ ಪಾಡುವೆ. ಅಲ್ಪರ್ದ್ ಮರ್ಮಾಯೆ ಕುಂಟಲ್ದಾಯ ಧೈವ ಆಪುನಿ

  ವೀಡಿಯೋ ಲಿಂಕ್:-

https://youtu.be/p_8Mi5QWoCc

ತುಳುವೆರೆ ತೂಕ,ಅಳತೆಲು

                    ತುಳುವೆರೆ ತೂಕ,ಅಳತೆಲು

ತುಳುನಾಡಿನಲ್ಲಿ ಆರಾಧನೆ ಪಡೆಯುವ ಅಣ್ಣ-ತಮ್ಮ ಎಂಬ ಅರಸು ದೈವಗಳ ನುಡಿಕಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ತುಳುರಾಜ್ಯದ ವಿಸ್ತೀರ್ಣ ಹೀಗಿದೆ.

"ಅಂಕೋಲ ಗಡಿರ್ದ್, ರಾಮೇಶ್ವರ ಗಡಿ. ರಾಮೇಶ್ವರ ಗಡಿರ್ದ್ ನೀಲೇಶ್ವರ ಗಡಿ, ನೀಲೇಶ್ವರ ಗಡಿರ್ದ್ ತುಳುನಾಡ ಗಡಿ, ತುಳುರಾಜ್ಯ *52 ಗಾವುದ* "

  

1 ಗಾವುದ = 48 ಮೈಲಿ = 12 ಹರಿದಾರಿ.

1 ಹರಿದಾರಿ = 4 ಮೈಲಿ

1 ಮೈಲಿ = 8 ಫರ್ಲಾಂಗು.

1 ಎಕರೆ = 40 ಗುಂಟ.

1 ಗುಂಟ = 1089 ಚದರ ಅಡಿ.

1 ಮೊಳ = 1.5 ಅಡಿ = 2 ಗೇಣ.

1 ಗೇಣ್ = 9 ಅಂಗಿಲ.

1 ಅಡಿ = 12 ಅಂಗಿಲ.

1 ಗಜ = 36 ಅಂಗಿಲ.

ಕಾಸ್,ಪಣವು,ದುಡ್ಡು

1 ತೊಲ = 1 ಬೊಳ್ಳಿದ ರೂಪಾಯಿದ ತೂಕ.

1 ರೂಪಾಯಿ = 4 ಪಾವೊಲಿ

1 ಪಾವೊಲಿ = 4 ಆಣೆ.

1 ಆಣೆ = 12 ಕಾಸ್.

ನಾಲ್ ಆಣೆ-ಇರ್ವತ್ತೈನ್ ಪೈಸೆ

ಎಣ್ಮಾಣೆ-ಐವ ಪೈಸೆ

ಪದ್ರಾಡಾಣೆ-ಎಳ್ಪತ್ತೈನ್ ಪೈಸೆ

1ಮುಕ್ಕಾಲ್=ಮೂಜಿ ರುಯಿ (ಕಾಸ್)

ರಡ್ಡ್ ಮುಕ್ಕಾಲ್ =ಅರ್ದ ಆಣೆ

1ಆಣೆ =4ಮುಕ್ಕಾಲ್..

16ಆಣೆ = 1ರುಪಾಯಿ.

ಒಂಜಿ ಪೈಸೆ =ರಡ್ಡ್ ರುಯಿ

1 ಕವಳೆ = 25ಬಚ್ಚಿರೆ

ಒಂಜಿ ಕವಲೆ-25 ಬಚ್ಚಿರೆ.

ಒಂಜಿ ಸೂಡಿ-4ಕವಲೆ-100ಬಚ್ಚಿರೆ

1 ಚೌಕ = 5 ಕವಳೆ.

1 ಕಟ್ಟ = 2 ಚೌಕ.

ಒಂಜಿ ಅಟ್ಟೆ-ನಾಲ್ ಚೆಂಡ್(ಮಲ್ಲಿಗೆ)

ಒಂಜಿ ಮುಡಿ-3 ಕಲಸೆ.

ಒಂಜಿ ಕಲಸೆ-14ಸೇರ್

ಒಂಜಿ ಮುಡಿ-37ಕಿಲೊ-42ಸೇರ್

1 ಖಂಡುಗ = 20 ಕೊಳಗ.

1 ಕೊಳಗ = 4 ಬಳ್ಳ.

1 ಬಳ್ಳ = 2 ಸೇರ್ = 4 ಪಡಿ.

1 ಪಲ್ಲ = 100 ಸೇರ್.

1 ಪರೆ = 10ಸೇರ್.

1 ಸೇರ್ = 4 ಪಾವು.

1 ಖಂಡಿ = 20 ಮಣು = 260 ಕೆ.ಜಿ

1 ಮಣು = 13 ಕೆ.ಜಿ.

1 ಕೋರ್ಜಿ = 42 ಮುಡಿ.

1ರಥಲ್- 1ಕಿಲ

ಒಂಜಿ ಬಲ್ಲ -ಒಂಜರೆ ಸೇರ್

ಒಂಜಿ ಬಲ್ಲ -ಆಜಿ ಪಾವು

ಒಂಜಿ ಸೇರ್ -ಆಜಿ ಕೊಂಡೆ

ಒಂಜಿ ಪಾವು -ಒಂಜರೆ ಕೊಂಡೆ

ಒಂಜಿ ಬಲ್ಲ=ಒಂಜಿ ಸೇರ್ ಬಲ್ಲಡ್ ಲೆಪ್ಪುನಗ ಕುತ್ತ,ಸೇರ್ ಡ್ ಲಪ್ಪುನಆಪುಂಡು.ಅಪಗ ಬಲ್ಲ ಬೊಕ್ಕ ಸೇರ್ ಸಮ ಸಮ ಆಪುಂಡು

ಮಾಯಿತಿ-ಶರಣ್ ಶೆಟ್ಟಿ ಕುರಿಯಾಲ,ರಾಧಾಕೃಷ್ಣ ಮೂಲ್ಯ,ಭಾಸ್ಕರ್ ವರ್ಕಾಡಿ,ವಿಜಯ ಕುಮಾರ್ ಕುಲಶೇಖರ

ಬಲಿ, ಬಲಿಯಾದ ಮೋಸದ ಕಥೆ-ಲೇಖಕರು-ಸತೀಶ್ ಕಕ್ಕೆಪದವು-

                ಬಲಿ, ಬಲಿಯಾದ ಮೋಸದ ಕಥೆ

              

      ಸಾಮ್ರಾಟ ಅಶೋಕರ ಕಾಲದ ಸುವರ್ಣ ಯುಗ ಹೇಗಿತ್ತೆಂಬುದನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಿ.... ಆ ದಿನಗಳನ್ನು ಮರು ಸೃಷ್ಟಿಸುವುದೇ ನಮ್ಮ ಕನಸು ! ಈ ಮಾತನ್ನು ಆಗಾಗ ಉಚ್ಚರಿಸುತ್ತೇವೆ. ಅದೇ ರೀತಿ ಮಹಾಬಲಿಯು ಮೋಸಕ್ಕೆ ಬಲಿಯಾದ ದಿನವನ್ನೂ ವಿಮರ್ಶಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಬಲಿಯ ಆದರ್ಶಗಳು ಸಹ ಮೂಲನಿವಾಸಿ ಬಹುಜನರಿಗೆ ದಾರಿದೀಪಗಳಾಗ ಬೇಕಾಗಿದೆ. ಈ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಇತಿಹಾಸಕಾರರಾದ ಪೇರೂರು ಜಾರು ರವರು ಬರೆದ "ಮಣ್ಣಿನ ಮಗ ಮಹಾಬಲಿ" ಕೃತಿಯನ್ನು ಓದುತ್ತ ಒಂದಿಷ್ಟು ಬರೆಯಬೇಕು ಅನಿಸಿತು, ಬರೆದೆ.......

ಸಾಮ್ರಾಟ ಅಶೋಕನ ಯೌವನದ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತೆಂಕಣದಲ್ಲಿ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯು ಜೀವನದ ಸಂಜೆಯಲ್ಲಿದ್ದನು. ಮೂಲತಃ ಜೈನ ವಂಶಜನಾದ ಈತನು ನಂತರದ ಬೌದ್ದನಾದುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಪಂಚ ಶೀಲವೇ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯಾಗಿ ರಾರಾಜಿಸುತ್ತಿತ್ತು. "ಸತ್ಯರಾಜ್ಯ" ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ದಾನ ಧರ್ಮಗಳೇ ಊರುಗೋಲು ಆಗಿತ್ತು. ಇದು ಇಂದಿನ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿದೆ. ಅದೇ ವೇಳೆ ಆರ್ಯರು ಆರ್ಯ ವೃತ್ತ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡರು. ಪಂಚ ಶೀಲದ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಆರ್ಯರಿಂದ ಚುರುಕುಗೊಂಡಿತ್ತು. ಆರ್ಯರ ನಾಯಕ "ಇಂದ್ರ" ಪುರದ ಅಂದರ ಮಾಡಿ ಬಲಿ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಕಬಲಿಸುವ ಚಿಂತನೆ ನಡೆಸಿದನು. ಮದಿರೆ ಮಾನಿನಿಯರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಕಲಿಕೂಟದ ಪಡೆಗಳನ್ನು ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿ ಪಾಲನೆ ಮಾಡಲಾಗಿತ್ತು. ಇಂದ್ರನ ಕುಠಿಲತೆಗಳು ಫಲಿಸದಿದ್ದ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಾರಯಣ ಮೊರೆ ಹೋದರು. ನಾರಾಯಣನು ಬಹಳಷ್ಟು ಯೋಚಿಸಿ, ದಾನ ಎಂಬುದು ಜೈನ ಹಾಗು ಬುದ್ಧ ಧರ್ಮದ ಗುಣ ಧರ್ಮ. ಸಾಯುವ ಮುನ್ನ ಏನೇ ಸಂಪಾದಿಸಿದ್ದರೂ ದಾನ ಮಾಡಿಬಿಡಬೇಕೆಂಬುದು ಜೈನ ನಿಯಮ. ಇದುವೇ ನಾರಯಣನ ಬಂಡವಾಳವಾಯಿತು.

  ಬಲಿ ಬೆರ್ಮಕುಲದವನು, ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ನಾರಾಯಣನು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ವಟು ವಾಮನನ ವೇಷದಲ್ಲಿ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಯತ್ತ ಆಗಮಿಸುತ್ತಾನೆ. ಇಲ್ಲೊಂದು ಸತ್ಯಾಂಶವನ್ನು ಗಮನಿಸಲೇ ಬೇಕು. ಮೂರು ಮುಟ್ಟು ಜಾಗ ಕೇಳಿರುವುದು. ಮುಂದಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಮುಟ್ಟು ( ಸ್ಪರ್ಶ ) ಮೊಟ್ಟು ( ಹೆಜ್ಜೆ ) ಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೆ ಬದಲಾಯಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮೊದಲಾಗಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು, ಎರಡನೆಯದಾಗಿ ಆಕಾಶ ವನ್ನು, ಮೂರನೆಯದಾಗಿ ಬಲಿಯ ತಲೆಯನ್ನು ಮೆಟ್ಟಿದ ಕಪೋಲ ಕಲ್ಪಿತ ಕಥೆಗಳು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಮನು ಇಡ್ಯ ಎಂಬ ತುಳು ನಾಟಕಕಾರರು ಈ ಮುಟ್ಟು ಬಳಸಿ ವಾಮನ ಮುಟ್ಟುವ ತಂತ್ರ ಮಾಡಿ ಬಲಿಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಮುಟ್ಟುಗೋಲು ಹಾಕಿಕೊಂಡ ಎಂಬ ಹೊಸ ತಂತ್ರವನ್ನು ತನ್ನ "ಬಲಿ" ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಬಳಸಿದ್ದರು. ಇದನ್ನೆ ಇತಿಹಾಸಕಾರರಾದ ಪೇರೂರು ಜಾರು ರವರು

 "ನೆಲದ ಮಗ ಬಲಿಯೇಂದ್ರ" ಯಕ್ಷಗಾನದಲ್ಲೂ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು.

   ಬಲಿಯು ಕೊಟ್ಟ ಮಾತಿಗೆ ಬೆಲೆ ಕೊಡುವವನು, ಕಾಪಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುವವನು. ವಾಮನನಿಗೆ ಬಲಿಯು ದಾನದ ವಾಗ್ದಾನ ನೀಡಿ ಬಲಿಯಾದನು ಎಂದರೆ ತಪ್ಪಾಗಲಾರದು.

ಒಂದನೆಯ ಮುಟ್ಟು/ TOUCH ನೆಲವನ್ನು, ಅಂದರೆ ಇಡೀ ಭೂಮಂಡಲದ ಕಲ್ಪನೆ ತಪ್ಪು, ಬದಲಾಗಿ ಬಲಿಯ ಅಧೀನದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಮಾತ್ರವಾಗಿದೆ. ಎರಡನೆಯ ಮುಟ್ಟು/TOUCH ರಾಜ ದಂಡವನ್ನು, ಇಲ್ಲಿಯೂ ಬಲಿ ಚಕ್ರವರ್ತಿಗಿದ್ದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕಸಿದು ಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಭೂಮಿ ಇಲ್ಲದ, ಅಧಿಕಾರ ಇಲ್ಲದ ಬಲೀಂದ್ರನಿಗೆ ಮೂರನೆಯ ಮುಟ್ಟು/TOUCH ಬದುಕಿನ ದಿಕ್ಕನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿತು. ಬಾಲಕ ವಾಮನ ಬಲಿಯ ತಲೆಯನ್ನು ಮುಟ್ಟಿದ. ಇದರ ಒಳಾರ್ಥ ತಲೆಕೊಡು ಅಥವಾ ತಲೆ ಮರೆಸು ಎಂಬುದಾಗಿತ್ತು. ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯನ್ನು ಅರಿತ ಬಲಿಯು ಊರು ಬಿಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಾಗ ಅಡ್ಡ ಗಂಧದ ಬದಲಿಗೆ ಉದ್ದ ನಾಮ ಹಾಕಿದ ವಾಮನನು ಪಾತಾಳಕ್ಕೆ ಹೋಗಲು ಸೂಚಿಸುವನು.

   ತೆಂಕಣ ರಾಜ್ಯದ ಕರಾವಳಿಯ ತಗ್ಗಿನ ತಳ ನಾಡುಗಳೇ ಪಾತಾಳಗಳು. ಅಂತಹ ಏಳು ಪಾತಾಳಗಳಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕರಾವಳಿ ತುಳುನಾಡು ಸಹ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಏಳರಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಪೊತ್ತಲ. ಈ ಪ್ರದೇಶವು ಇಂದಿನ ತಿರುಪತಿ ಬದಿಯ ಆಂದ್ರ ಕರಾವಳಿ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದ ಚೀನೀ ಪ್ರವಾಸಿ ಹುಯೆನ್ ತ್ಸಾಂಗ್ ಪಾತಾಳ- ಪೊತ್ತಲ-ಪೋತಲ್ಕಕ್ಕೂ ಬಂದಿರುವ ದಾಖಲೆ ಇತಿಹಾಸ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿವೆ. ಪೊತ್ತಲದ ಇಂದಿನ ತಿರುಪತಿಯ ಬುದ್ದಾಲಯವು ವೈಷ್ಣವಾಲಯವಾಗಿ ಬದಲಾಗಿರುವುದು ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು. ಸತ್ಯ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಲಿಯು ದಾನ ಕೊಡುವಾಗ ತನ್ನಲ್ಲಿ ಹೇಳಿಲ್ಲ, ಕೇಳಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿ ರಾಣಿ ಸಿರಿದೇವಿ ಕೋಪಿಸಿಕೊಂಡು "ಇನ್ನೊಂದು ರಾಜ್ಯ ಕಟ್ಟುವವರೆಗೆ ಬರಲಾರೆ" ಎಂಬ ಮುನಿಸು ಮಾತಿನೊಂದಿಗೆ ತವರು ಮನೆಗೆ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ. ಈ ಸನ್ನಿವೇಶದ ಹಿಂದೆ ಗಂಡನ ಸ್ವಾಭಿಮಾನವನ್ನು ಕೆದಕಿದ ಮಾತು ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಮುಂದಕ್ಕೆ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯ ಕಟ್ಟಲು ಪ್ರೇರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

 ಬಲಿಯು  "ಮಹಾನದಿ" ಯಲ್ಲಿ ದೋಣಿಯೇರಿ ತನ್ನನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿದ ಹಿಂಬಾಲಕರೊಡನೆ ಕಳಿಂಗ ಅಂದರೆ ಇಂದಿನ ಒರಿಸ್ಸ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಬಂದು ಸೇರುತ್ತಾನೆ. ಅನಂತರ, ಬಲಿ ತನ್ನ ಪರಿವಾರದೊಡನೆ ತೆಂಕಣದ ಕಾಳಹಸ್ತಿ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಬರುತ್ತಾನೆ. ಮುಂದಕ್ಕೆ ಬಲಿಯು ಪೊತ್ತಲದಿಂದ ಉತ್ತರ ಕರ್ನಾಟಕ, ಮದರಾಸು, ಇಂದಿನ ತುಳುನಾಡು, ಕೇರಳ ಕರಾವಳಿಯ ವರೆಗೂ ಹೊಸ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾದನು. ಇದೇ ಸತ್ಯ ಪುತ್ರ ರಾಜ್ಯದ ಉಲ್ಲೇಖ ಸಾಮ್ರಾಟ ಅಶೋಕನ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲೂ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ. ಸತ್ಯ ಪುತ್ರ ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದಾಗ ಬಿಲ್ಲ ಕಿರುದೊರೆಯ ಮಗಳು 'ಪದ್ಮಾವತಿ'ಯನ್ನೂ ಮದುವೆಯಾದನು. ಆ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಿರಿದೇವಿಯೂ ಹಿಂತಿರುಗಿದ್ದಳು. 

    ಬಲಿ,ವಾಮನರ ದಾನ ಮತ್ತು ಬಲಿದಾನದಲ್ಲಿ ಎರಡು ವಿಚಾರಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದನೆಯ ವಿಚಾರ ದಾನವ; ಎರಡನೆಯ ವಿಚಾರ ದೇವರು. ದಾನವ ಎಂದರೆ ದಾನ ಕೊಟ್ಟವ ಬಲಿಯಾದರೆ, ಬೇಡಿದವ ವಾಮನ ದೇವರು ಎಂಬುದಾಗಿ ಕರೆಯಲ್ಪಡುವುದು. ನೀಡಿದವ ದಾನವ ಕ್ರೂರಿ, ಬೇಡಿದವ ದೇವರು ಸಾಧು ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

    ತಿರುಪತಿಯ ಸುತ್ತ ಸತ್ಯ ಪುತ್ರ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಆಳಿದ ಬಲಿ ಮಹಾರಾಜ ಮರಣ ಹೊಂದಿದ ನಂತರ ಅವರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಗುಡಿ/ಸ್ಮಾರಕ ಕಟ್ಟಲಾಯಿತು. ಬಲಿಯ ಜೀವಂತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆತನಿಂದ ದಾನ ಪಡೆಯದವರೇ ಇರಲಿಲ್ಲ !

ಆ ದಾನದ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಮರುಪಾವತಿ ಮಾಡುವ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಜನರು ರೂಢಿಗೆ ತಂದರು. ಇದನ್ನು ಹುಂಡಿ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಸಮರ್ಪಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದುವೇ ತಿರುಪತಿಯ ಹುಂಡಿಯೆಂದು ಖ್ಯಾತಿಯಾಗಿದೆ. 

    ಹೀಗೆ, ಬಲಿಯು ಬಲೀಜಿಯಾಗಿ, ಬಾಲಾಜಿ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿರುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ಎಂಬ ಹೆಸರು ತಿರು+ಮಲೆಯ+ ಅಪ್ಪ ಎಂಬುದರಿಂದ ಬಂದಿದೆ. ತಿರುಮಲಪ್ಪ+ತಿರುಮಪ್ಪ+ ತಿಮ್ಮಪ್ಪ ಎಂದಾಗಿದೆ. ತಿರು ಎಂದರೆ ಶ್ರೀ , ಮಲೆ ಎಂದರೆ ಬೆಟ್ಟ, ಅಪ್ಪ ಎಂದರೆ ಹಿರಿಯ, ಮೂಲಜ ಎಂದು ಅರ್ಥ. ತಿರುಪತಿಯ ಮೇಲೆ ತಮಿಳು ಅರಸರ ಪ್ರಭಾವ ತುಂಬಾ ಹೆಚ್ಚು. ಅಲ್ಲಿ ದೊರೆತ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಐದನೆ ನಾಲ್ಕು ಪಾಲು ಶಾಸನಗಳು ತಮಿಳಿನವು. ಆದ್ದರಿಂದ ಅದು ತಿರು+ಪತಿ. ತಿರು, ಸಿರಿ ಇತ್ಯಾದಿ ಬಡಗಣ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ಶ್ರೀ ಆಗುತ್ತದೆ. ಸಿರಿನಿವಾಸ,ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಹೆಸರು ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಹೀಗೆಯೆ. ತಿರುಪತಿಯಲ್ಲಿ ತಲೆ ಬೋಳಿಸುವುದು ಬುದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯದ ಪ್ರಕಾರ ಪೂರ್ತಿ ತಲೆ ಬೋಳಿಸುಂತಿಲ್ಲ. 

     ಬಲಿಯನ್ನು ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ನಾನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ನೆನೆಯುತ್ತಾರೆ. ತುಳುವರು ದೀಪಾವಳಿಯಂದು ಬಲಿಯನ್ನು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಹಿಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸತ್ತವರನ್ನು ಹೂತು ಇಲ್ಲವೆ ಸುಟ್ಟು ಮೇಲಿನ ಮಣ್ಣನ್ನು ತುಳಸಿಕಟ್ಟೆಯಂತೆಯೆ ಒಪ್ಪಮಾಡಿ, ಅದರ ಮೇಲೆ ತುಳಸಿ ಗಿಡವನ್ನು ನೆಡುತ್ತಿದ್ದರು. ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳು ಸತ್ತ ಹಿರಿಯರನ್ನು ನೆನೆಯುವ, ಗೌರವಿಸುವ ಆಚರಿಸುವುದು ಇಂದಿಗೂ ಇದೆ.  ಹಾಗಾಗಿ ಆಗಾಗ ಆ ಸಮಾಧಿಯನ್ನು ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡು ನೀರು ಸುರಿದು ಸುತ್ತು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು, ಪ್ರಸ್ತುತವೂ ಕಾಣಬಹುದು. ಮುಂದೆ ಇದು ನಿತ್ಯ ಕರ್ಮಕ್ಕೆ ಕಷ್ಟ ಸಾಧ್ಯ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ಮನೆಯ ಅಂಗಳದ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ನೆಟ್ಟು ನೀರು ಹಾಕಿ ಸುತ್ತು ಬರುತ್ತಿದ್ದರು. ತದನಂತರ ನೀತಿನಿಯಮಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ಇಲ್ಲೆ ನೆಡಬೇಕು, ಅಲ್ಲೇ ನೆಡಬೇಕು , ನೀರು ಹೀಗೆಯೇ ಸುರಿಯಬೇಕು, ಹೀಗೆಯೇ ಸುತ್ತು ಬರಬೇಕು ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಿ ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೂಲ ಉದ್ದೇಶ, ಮೂಲ ಅರ್ಥವೇ ಮರೆಯಾಗಿದೆ.

   ದೀಪಾವಳಿಯ ದಿನ ತುಳುವರು ಬಲಿಯನ್ನು ಕೂ...ಹಾಕಿ ಬರಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲೇ. ತುಳುವರು ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆಯ ಬಳಿ , ಬಲಿಯನ್ನು ಕೂಗಿ ಕರೆಯುವಲ್ಲೂ ಮೋಸ ನಡೆದಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಲೇ ಬೇಕಾಗಿದೆ. 

  ನೆಕ್ಕಿ ಎಂಬ ಮಾರುದ್ದ ಗಿಡದಡಿಯಲ್ಲಿ ಆಟವಾಡುವಾಗ, ತುಂಬೆ ಎಂಬ ಗೇಣುದ್ದ ಗಿಡದಡಿ ಕೂಟವಾಗುವಾಗ, ಮಜ್ಜಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಬೆಣ್ಣೆ ಮುಳುಗುವಾಗ, ಗದ್ದೆ ಬದುವಿಗೆ ಸೇತುವೆ ಹಾಕುವಾಗ, ಬೆಕ್ಕಿಗೆ ಕೋಡು ಬರುವಾಗ, ಬಂಜೆ ಎಮ್ಮೆ ಕರು ಹಾಕುವಾಗ, ಬೆಂದ ಭತ್ತ ಮೊಳಕೆ ಬರುವಾಗ, ಉಪ್ಪು ಕರ್ಪೂರ ಆಗುವಾಗ,  ಬಿಳಿ ಕಲ್ಲು ಹೂವಾಗುವಾಗ,  ಕರಿ ಕಲ್ಲು ಕಾಯಿ ಆಗುವಾಗ, ಅಂಗಳ ಹಾಸು ಪಾದೆ (ಕಲ್ಲು) ಆಗುವಾಗ, ಊರುಗೋಳಿನ ಅಜ್ಜಿ ಮದು ಮಗಳಾಗುವಾಗ ಇತ್ಯಾದಿ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ ಬಾ ಬಲೀಂದ್ರ ಹೇಳಿ, ಅವಾಸ್ತವ ನುಡಿಗಳ ಮೂಲಕ ಬರಲೇ ಬೇಡ ಎಂಬುದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಅಪ್ಪಟ ಮೋಸ !  ಕರೆಯುವಲ್ಲೂ ಮೋಸವೆಂದರೆ ಈ ನಾಡಿನ ಬೌದ್ಧಿಕ ದಿವಾಳಿತನವೇ ಸರಿ.

    ತುಳುವರು ಮಾತ್ರ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬವನ್ನು ಅರ್ಥವತ್ತಾಗಿ ಆಚರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮೊದಲನೆಯ ದಿನ ಸತ್ತವರ ಹಬ್ಬ, ಸತ್ತ ಹಿರಿಯರು ಹಾಗು ಬಲಿಗೆ ಎಡೆಯಿಡುವ, ಪರಾಂಪರೆಯನ್ನು ಗೌರವವಿಸುವ ದಿನ, ಕ್ಷಣ. ಮೌನ ಆಚರಣೆಯ ದಿನ.

ಎರಡನೆಯ ದಿನ ಇದ್ದವರ ದಿನ,  ಸಾವು ಯಾರನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟಿಲ್ಲ, ಬಿಡಲ್ಲ ! ಭೂಮಿ, ಮನೆ, ತುಳಸಿ ಕಟ್ಟೆ, ಫಸಲು ಎಲ್ಲದಕ್ಕೂ ದೀಪ ಇಡುತ್ತಾರೆ. ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾದುದು ಬಲಿಯನ್ನು ನೆನೆಯುತ್ತ ತಿರುಪತಿಯ ತಿಮ್ಮಪ್ಪನಿಗೆ ಮುಡಿಪು ಇಡುವುದು. ಇದು ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಅಂಶ. ಮೂಲತಃ ಬಲಿಯೇ ಬಾಲಾಜಿಯಾದ. ಆರ್ಯರ ಕರಗಳಿಗೆ ಮೂರ್ತಿಯಾದ ಬಳಿಕವೂ ಸಿಕ್ಕಿಬಿದ್ದ ಎನ್ನುವುದಕ್ಕೆ ಇದು ಅತಿ ಮುಖ್ಯವಾದ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. 

ಮೂರನೆಯ ದಿನ, ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳು ಮರಿಗಳು ಬಲಿತು ಬಾಳಬೇಕು ಎನ್ನುವುದೇ ಈ ಹಬ್ಬದ ಮುಖ್ಯ ಉದ್ದೇಶ. ಆ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಬದುಕಿಗೆ ಅವಶ್ಯಕವಾಗಿರುವ ಎಮ್ಮೆ, ಕೋಣ, ಜಾನುವಾರು, ಉಳುಮೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಸಲಕರಣೆಗಳು, ಇಲ್ಲವೆ ಆತನ ದುಡಿಮೆಗೆ ಬೇಕಾದ, ಸಂಪಾದನೆಗೆ ಪೂರಕವಾಗುವ ಸಲಕರಣೆಗಳನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿ ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ,  ಈ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ನವರಾತ್ರಿಯ ಆಯುಧ ಪೂಜೆಯು (VEPENS  WARSHIP) ಅಂದಿಗೇ ಸರಿ. ವಾಹನಗಳು ಆಯುಧಗಳಲ್ಲ, ಅದರ ಹಿಂದೆ ಮಾರಕ ಅಸ್ತ್ರದ ಕಲ್ಪನೆಯು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಬರಲಾರದು. ಬದಲಾಗಿ ಬದುಕಿನ ಭಾಗಗಳಾಗಿ, ಸಲಕರಣೆಗಳಾಗಿ ಗೌರವಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ದೀಪಾವಳಿಯ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ವಾಹನಗಳನ್ನು ಶುಚಿಗೊಳಿಸಿ  ಬದುಕಿನ ದುಡಿಮೆಗೆ, ಸಂಪಾದನೆಗೆ  ಬಳಕೆಯಾಗುವ ಸಲಕರಣೆಗಳು ಎನ್ನುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯು ಬರಬೇಕಾದುದು ಬಹಳಷ್ಟು ಮುಖ್ಯವಾಗಿದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಅವರರವರ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೂಲನಿವಾಸಿಗಳೇ ಗೌರವಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಕಲಬುರ್ಗಿಯ ಸನ್ನತಿ, ಆಂದ್ರದ ನಾಗಾರ್ಜುನಕೊಂಡ , ಕಾಳಹಸ್ತಿ, ತಿರುಪತಿಗಳಲ್ಲಿ ಕ್ರಮಬದ್ಧವಾಗಿ ಉತ್ಖನನ ನಡೆಯಬೇಕಾಗಿದೆ.

 ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ದೀಪಾವಳಿ ಹಬ್ಬವು ಅರ್ಥವತ್ತಾಗಿ ಆಚರಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಶೋಕದ ಹಬ್ಬ ಪಟಾಕಿ ಸಿಡಿಸುವ ಸಂಭ್ರಮದ ಹಬ್ಬವಾಗಿದೆ. ಬಲಿ ಮಹಾರಾಜನ ಬಗೆಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಬಲಿಯು ಹುಟ್ಟಿದ ನಾಡು ಪಂಚಶೀಲದ  ಬೀಡು ಮರು ನಿರ್ಮಾನ ಆಗಬೇಕಾಗಿದೆ. ಇತಿಹಾಸಗಾರರಾದ ಪೇರೂರು ಜಾರು ರವರ ಇತಿಹಾಸ ಪ್ರಜ್ಞೆಗೆ ಶರಣು ಹೇಳಲೇ ಬೇಕಾಗಿದೆ. ದೀಪದಿಂದ ದೀಪವ ಹಚ್ಚ ಬೇಕು ಮಾನವ, ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಪ್ರೀತಿ ಹಂಚಲು..........!!! 

ಲೇಖನ-✍🏻 ಸತೀಶ್ ಕಕ್ಕೆಪದವು

ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ತ್ ನೆತ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ

          ತುಳು ಲಿಪಿ ಕಲ್ತ್ ನೆತ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ.

ಕೊರ್ನಕುಲು ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಟ್ರಷ್ಟ್ ಮಂಗಳೂರು

ನಮಕ್ ಪರೀಕ್ಷೆಡ್ ನೂದೆಕ್ ನೂದು ಅಂಕ ತಿಕ್ ದ್ಂಡ್

ಪೂರ್ಣಿಮಾ ಯಂ ನಾಥ್ ಮೇರೆಗ್ ನೂದೆಟ್ ಸೊಣ್ಪತ್ತೊರ್ಂಬ ಅಂಕ ತಿಕ್ ದ್ಂಡ್.

  

                  ‌‌ಪಿರಾಕ್ ದ ತುಳು ಕಾವ್ಯೊಲು

ಮಾರ್ನೆಮಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ

                 ಮಾರ್ನೆಮಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ

 ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಕಂಡೊಡ್ದು ಕುರಲೊಯ್ಪುನಗ ಏರೆಡಲ ಕೇನೆರಿಜ್ಜಿ.ಕುರಲ್ ಕನತ್ ದ್ ಇಲ್ಲ್ ದಿಂಜಾದ್ 

ಪುದ್ವಾರುನ್ಪೆರ್.ಕೇಪು ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ ಸಾನದೆದುರುದ ಕಂಡೊಡು ಕುರಲೊಯ್ಪುವೆರ್.ಮಾರ್ನೆಮಿದ ನಾಲನೆ ದಿನ ಆರಾದನೆ ಪಡೆಯುನ ಕೂಶ್ಮಂಡ ದೇವಿ ದೈ ಮರೊಕ್ಲೆನ ಪಂಡ ಪ್ರಕೃತಿದ ಒರುವಾದುಲ್ಲಲ್.ಕುರಲ್ ಇಲ್ಲ್ ದಿಂಜಾದ್ ತುಪ್ಪೆಡ್ ಬಾರ್ ದಿಂಜಾವೆರ್.ಅರಿಬಾರ್ ನ್ ಲಚಿಮಿಂದ್ ತುಳುವೆರ್ ನಂಬಿನಕುಲು.ಆ ಅರಿಬಾರ್ ಉದಿಪುನಿ ಪ್ರಕೃತಿದ ಈ ಮಣ್ಣ್ ಡೇ.ಅಂಚಾದ್ ತುಳುವೆರ್ ಪ್ರಕೃತಿನ್ ಬುಡ್ದು ಇಜ್ಜೆರ್ಂದ್ ತೆರಿಯುಂಡು.

ಮಾರ್ನೆಮಿ-

          ತುಳುನಾಡ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿದ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟುಗು, ಪರ್ಬ ಪರ್ವೊಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಆರಾದನೆ,ಆಚರಣೆಲೆನ್, ನಲಿಕೆಲೆದ ಮೂಲಕ ತುಳುವ ಧರ್ಮದ ಸಂಸ್ಕೃತಿನ್ ಜಗತ್ತ್ ದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗ್ ತುಳುವೆರ್ ಎತ್ತದೆರ್.ಬರ್ಸ ಕೈದಾದ್ ಕೆಯ್ ಕೊಯ್ಯೆರ ಆದ್ ಅರಿಬಾರ್ ಇಲ್ಲ ಜಾಲ್ ಗ್ ಬತ್ತ್ ದ್ ಇಲ್ಲಲ್ ಪೊಲಿ ಪೊಲ್ಸು ದಿಂಜುನ ಪೊರ್ತು. ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿದ ಬಚ್ಚೆಲರಪಯೆರೆಂದ್ ಒಂಜಾತ್ ಪುರ್ಸೋತಿಪ್ಪುನಗ ಬೇನೆಬೆಸರ್ ನ್ ಮದಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ರಂಗ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಅಕುಲು ನಲಿಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್.ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ ಸಿರಿ ಕಿಸ್ನ ದೇವೆರೆ ಏಸ ಜೋಕ್ಲೆಡ ಪಾಡ್ಪಾಯೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್ಡ ಅವೆರ್ದ್ ದುಂಬೇ ಆಟಿಡ್ ಆಟಿ ಕಲೆಂಜನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಜಾನಪದ ನಲಿಕೆಯಾದ್  ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆ ಮಾರಿ ಬೀರಿ ಸಿರ್ಕ್ ಲೆನ್ ಅಕುಲು ನಂಬೊಳಿಗೆದೊರುಟು ತಟ್ಟ್ ಪಾರಾವೊಂತೆರ್.ಜಾನಪದ ನಲಿಕೆಡ್ ಕರ್ಂಗೋಲು,ಕನ್ನಿ ನಲಿಕೆ,ಸೋಣದ ಜೋಗಿ,ಮಾಯಿದ ಪುರ್ಸೆರ್,ಕಾವೇರಿ ಪುರ್ಸೆರ್ ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ನಲಿಕೆಲು ಜನಪದತ ಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆಡ್ ನೆಗತ್ ತೋಜೊಂತ.ಮೂಲು ಮೋನೆಗ್ ರಂಗ್,ಒಲಿತಿರಿತ ತುತ್ತೈತ ತೋಜಿಂಡಲ ಸಾಮಾನ್ಯ ಏಸೊಲೆರ್ದ್ ಬೇತೆಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್ .ಚೌತಿದಪಗನಾ,ಮಾರ್ನೆಮಿ ಸುರಾಪುನೆಕ್ ದುಂಬಾ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಏಸ ಪಾಡೊಂತ್ ನ ತುಳುವೆರೆಡ ತಾನ್ ನಂಬಿ ದೈವ ದೇವೆರೆ ಮಿತ್ತ್ ಬಗ್ತಿದೊಟ್ಟುಗು ನಂಬೊಳಿಗೆ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಅಕ್ಲೆಗ್ ಏಸ ಪಾಡುನವು ಒಂಜಿ ಪೊಕ್ಕಡೆ ಕಾಲ ಕಲೆವುನ  ಬೇಲೆಯಾದಿಜ್ಜಂದೆ ಅವ್ವೊಂಜಿ ದೇವೆರೆ ಚಾಕಿರಿಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್.ಪರಕೆ ಪಂಡ್ ದ್ ಏಸ ಪಾಡುನ,ಮಾರಿ ಬೀರಿ ಸಿರ್ಕ್ ಸಂಕಡ ಬನ್ನಗ ಅವೆರ್ದ್ ತನನ್ ಒರ್ತೊನೆರೆ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಏಸ ಪಾಡುನ ಪರಕೆ ಪಂಡ್ ದ್ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.  ಏಸ ಪಾಡ್ನಗ ನರಮಾನ್ಯನ ಸೊಡ್ಡು,ಸೊರ್ಪೊನೇ ಬದಲಾವೊಂತ್ಂಡ್.  ದುಂಬು ಪೂರಾ ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸೊನೇ ಪಾಡೊಂತ್ ನ ತುಳುವೆರ್ ದೇವೆರೆ ಆರಾದನೆ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ದೇವೆರೆ ಏಸ,ದುಂಬುಗು ಬದ್ ಕ್ ದ ಸುತ್ತಮುತಲಿಗೆದ ಚಾಕಿರಿದ ಏಸ ಪಾಡೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ದೆರ್. ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ,ಸಿಮ್ಮದ ಏಸ ಪಾಡೊಂತ್ ನಕುಲು ದೇಲ್ಯೊಡು ಆ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಸುರುಕು ದೇವಲ್ಯೊದ ಅಂಗನೊಡೇ ನಲಿತ್ ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತಿರ್ಗಾಟೊಗು ಜತ್ತೊಂತೆರ್.ಆಟದ ತಿರ್ಗಾಟಲ ದೇಲ್ಯೊರ್ದೇ .ಕೆಲವೊರ ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಏಸ ಪಾಡೆರೆ ತೀರಂದಿನಕುಲು ಕಡೆತ ಮೂಜಿ ದಿನ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಮೂಲು ಏಸ ಪಂಡ ಒಂಜಿ ರಂಗಾದಿಪ್ಪಂದೆ ಆ ರಂಗ್ ದೊಟ್ಟುಗು ಒಂಜಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮ್ಮಂದ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಆಟಿ ಕಲೆಂಜನ,ಕನ್ನಿನ ನಲಿಕೆ,ಚೆನ್ನು ಕುಣಿತ,ಕರ್ಂಗೋಲು ನಲಿಕೆ,ಮಾಂಕಾಳಿ ನಲಿಕೆ,ಸೋಣದ ಜೋಗಿ ಇಂಚಿಪ್ಪಿ ನಲಿಕೆಲು ಮೂಲೊಡಿತ್ತ್ ದ್ ದುಂಬುಗು ಮನೋರಂಜನೆಗಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಏಸೊ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನ ನಲಿಕೆಲು ಸುರಾಯ. ಅಟ್ಟೆಮಿಗ್ ಕಿಸ್ನ ದೇವೆರೆ ಏಸೊ ದುಂಬುಗು ಸುರಾಂಡ್. ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ದೇವೆರೆನ ಏಸೊ,ಬೇತೆ ಬೇತೆ ನರಮಾನ್ಯನ ಚಾಕಿರಿ ಬೇಲೆದ ಏಸೊ,ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಊರುಕೇರಿಡ್ ತುಳುವೆರ್ ಉರ್ಕುಲ್ಲಾಸೊಡು ಸುತ್ತೊಂತೆರ್.ಮೂಲು ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ತಾಸೆ ದೋಲುದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಪಿಲಿಕುಲು ನಲಿಪುನಗ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜೆಲ ಉಂತ್ ನಲ್ತ್ ತತ್ತೊಂದಿತ್ತ್ ನವು ಸತ್ಯ. ದೈವಾರಾದನೆಡ್ ದೈವೊಲು ಬಿರು ಪಗರಿ ಪತೊಂದು  ಬೋಂಟೆ ದೇರುನವು ವಲಸಾರಿಡ್ ಆರಾದನೆದ ಒರುವಾದ್ ತೋಜಿಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಪಿಲಿ,ಕರಡಿ,ಶಾರ್ದೂಲ,ಸಿಮ್ಮದ ಬೋಂಟೆ ಜಾನಪದ ಆಯಕಟ್ಟ್ ಡ್ ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜನಪದ ನಲಿಕೆಯಾದ್ ತೋಜುಂಡು.ನನೊಂಜಿ ಜಾನಪದ ನಲಿಕೆಡ್ ಪಿಲಿ ಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ ತೋಜಿದ್ ಬತ್ತ್ಂಡಲ ಅವ್ಲು ಜನಪದದ ಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆ ನೆಗತ್ ತೋಜುಂಡು.ಆಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ಏಸೊಲೆಡ್ ಬೋಂಟೆದ ಒರು ಬೆಡಿ ಹಾಕುನ ಮೂಲಕ ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿಲೆತ ನಲಿಕೆಯಾದ್ ನೆಗತ್ ತೋಜುಂಡು.

     ಅಪಗ ಮಾರ್ನೆಮಿನ್ ನಮ ಎಂಚ ಅರ್ಥ ಮಲ್ತೊನೊಲಿ ತೂಕ.ಮಾರ್ ಪಂಡ ತುಳುವೆರೆಗ್ ತೆರಿನ ಒಂಜಿ ಉದ್ದದ ಲಪ್ಪು ಪಂಡ ಅಳತೆ.ನೇಮ  ಪಂಡ ನಿಯಮ.ಒಂಜಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನೊಕುಲೆನ ಕಾಲಾದಿಡ್ ನಡಪುನ ನಡಕೆನೇ ಮಾರ್ನೆಮಿ.ನನೊಂಜಿ ಬಗೆಟ್ ಪನ್ಪುಂಡ ಮಹಾ ನವಮಿಯೇ ಮಾರ್ನೆಮಿಯಾಯಿನಿಗೆ.ತುಳುನಾಡ್ ದ ಮೂಲ ಪರ್ಬೊಲೆನ್ ಮದತ್ ನ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಪೊಸತಾದ್ ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ ರ್ದ್ ಜತ್ತ್ ಬತ್ತ್ ನ ಅವ್ವೇತೋ ಪರ್ಬೊಲು ಇಷ್ಟಾಯ. ಅವೆಟ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಲಾ ಒಂಜಿ.ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಅಪಗ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಸಗ್ತಿ ಆರಾದನೆ ಬರ್ಪುನ ದುಂಬು ಈ ಆಚರಣೆ ಇಜ್ಜಾಂಡ?.ಅಲಚನೆ ಮಲ್ಪೊಡಾಯಿನ ಇಚಾರ ಮಾರು ವೇಶ ಪನ್ಪಿ ಸವ್ದ ನಮ ಕೇಂದ್ ಉಪ್ಪುವ.ನಮ ಉಪ್ಪುನ ಒರುರ್ದು ರಂಗ್ ಮೋನೆಗ್ ಪಾಡ್ ದ್ ನನೊಂಜಿ ಒರುಟು ತೋಜುನೆನ್ ಏಸಂದ್ ಪನ್ಪ.ಮೂಲು ಏಸ ಕಟ್ಟುನಿಯತ್ತ್,ಏಸ ಪಾಡುನಿ.ಬೂತಾರಾದನೆಡಂಡ ಅರದಲ ಮೋನೆಗ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಬೂತ ಕಟ್ಟುನಿ.ಅಂಚಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಬಣ್ಣೊಲೆಗ್ ಬಾರೀ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ.ಅಂಚಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಬಾರ್ಯಾತ್ ರಂಗ್ ರಂಗ್ ದ ಏಸೊಲೆನ್ ತೂಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಆಪುನಿ.ಒರಿನಂಚ ಮಾತಾ ಪರ್ಬೊಲೆಡ್ ಬಂಜಿ ಬಂಜಾರ ಉನೆರೆ ತಿನೆರೆ ತಿಕ್ಕ್ಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಅವೆರ್ದ್ಲಾ ಎಚ್ಚಾದ್ ಕೊಸಿ ಕೊರ್ಪುನಿ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಏಸೊಲು ಪಂಡ ತಪ್ಪಾವಂದ್. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಬೋಂಟೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿರ್ದ್ ಎಂಚ ಆರಾದನಾ ಕಲೆತ ದೈವಾರಾದನೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿ ಮುಗಿಯೊಂದು ಬನ್ನಗ,ಅರಿಬಾರ್ ಇಲ್ಲ ಜಾಲ್ ಗ್ ಸೇರ್ನಗ ಅಕ್ಲೆ ಬೇನೆ ಬೆಸರ್ ಮಾಜಾಯೆರೆ ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಲಿಕೆಯಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಮೋನೆಗ್ ಕೈಕ್ ತಿಕ್ಕ್ ನ ರಂಗ್ ಡ್ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನವು ಒಂಜಿ ಆಚರಣೆಯಾದ್ ಬತ್ತ್ ದಿಪ್ಪೊಡು.ಕೊಪ್ಪರಿಗೆ ದೀಪುನಿ ಪನ್ಪುನವುಲು ಕೂಡು ಕುಟುಮ ಮಲ್ಲೆ ಇತ್ತ್ ದ್ ಪುದ್ದರುನೆರೆಗಾದಾ,ಮಲ್ಲ ಬೆನ್ನಿದಕುಲಾಂಡ ವರ್ಸ ಇಡೀ ನೆತ್ತೆರ್ ನ್ ಬೆಗರ್ ಮಲ್ತ್ ಬೆಂದಿನ  ಒಕ್ಕೆಲ್ ಸಕ್ಕೆಲ್,ಊರ್ದಕ್ಲೆಗಾದಾ ಕೊಪ್ಪರಿಗೆಡ್ ನುಪ್ಪು ಬೈಪಾದ್ ಸಮರ್ದನೆ ಮಲ್ತೊಂತ್ ನ ಒರುವಾದ್ ಕೊಪ್ಪರಿಗೆ ದೀಪುನ ಕಿರನ ಬತ್ತಿಪ್ಪೊಡು. ದುಂಬುಗು ದೇವೆರೆ ಆರಾದನೆ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನೆಕ್ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಲೆತ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ,ಶುದ್ದಾಚಾರೊಗಾದ್ ಭಕ್ತಿ,ಬೊಕ್ಕ ಪರಕೆದ  ಇಚಾರ ಗೋಡಿದಿಪ್ಪು.ದಾಯೆ ಪಂಡ  ಗೀತೆಡ್ ದೇವೆರ್ ಪನ್ಲೆಕ ಪರಿವರ್ತನೆ ಜಗದ ನಿಯಮ.ನಮ್ಮ ಇನಿತ ಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆದ ರಂಗ ಕಲೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಆವಡ್,ಆರಾದನಾ ಕಲೆತ ದೈವಾರಾದನೆಯಾವಡ್ ಮೂಲೊಡ್ದು ಬಾರ್ಯಾತ್ ಬದಲಾವಣೆಯಾವೊಂದೇ ಬುಳೆದ್ ಬೈದ್ ನಿ.ಅಂಚಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಏಸೊಲ್ಲ ಉಂದೆನ್ ಬುಡ್ದಿಜ್ಜಾಂಡ್ಂದ್ ತೆರಿಯುಂಡು..

                ‌‌‌‌ ಪ್ರಕೃತಿ ಆರಾದಕ ತುಳುವೆರ್ ಮರ,ದೈ,ಜೇರ,ನೀರ್,ಸೂ,ಮುರ್ಗೊಲೆನ್ ಪೂರ ಗೆಲ್ಪೆರಾಪುಜಿಂದಾನಗ ಅವೆಟ ಪಂಡ ಪ್ರಕೃತಿಡ ರಾಜಿ ಮಲ್ತೊಂಡೆರ್.ಪಚ್ಚೆ ಪಜಿರ್ದ ತುತ್ತೈತದ ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ್ ಲೋಕದ ಅಪ್ಪೆನೊರುಟು ತೂದು ನಮನ್ ಪೆದ್ದಿಯಪ್ಪೆರ್ದ್ ಮಲ್ಲ ಸ್ಥಾನ ಕೊರ್ದು ಆರಾದನೆ ಮಲ್ತಿ ಪುಣ್ಯ ಕಾಲಾದಿಯೇ ಮಾರ್ನೆಮಿ/ನವರಾತ್ರೆ. ಕೆಲವೊರ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜುನಾತ್ ದೂರದವು ನಮ್ಮವುಂದು ತೆರಿನ ತುಳುವೆರ್ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜಂದಿನಂಚಿದೆನ್ ದೈವೊಲಾದ್,ದೇವೆರಾದ್ ಮಾಯೆದ ಒರುಟು ಮಾನಿತೊಂಡೆರ್.  ತುಳುವ ಧರ್ಮೊಡು,ತುಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಆರಾದನೆದ,ನಂಬೊಳಿಗೆದ ಅಚರಣೆಲೆಡ್ ಒವ್ವೇ ಒಂಜಿ ಸಗ್ತಿನ್ ಅಂದ್ ಮಲ್ತ್ ದ್ (ಇತ್ತೆದ ಪುದರ್ಡ್ ಪನ್ಪುಂಡ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಟೆ ಮಲ್ತ್ ದ್) ನಂಬಿಯೆರ್ಡ ಅವೆನ್ ಪೊತ್ತವುನ,ನೀರ್ಡ್ ಮುರ್ಕಾದ್ ಬುಡ್ಪುನ ಕಿರಮೊನೇ ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಇಜ್ಜಾಂಡ್.ಆಪುನೆನ್ ಮಾತ್ರ ನಂಬೊಂತೆರ್.ಇನಿ ನಮ ಮಾತ ಪೊಸತಾದ್ ನಮ್ಮಡೆ ಬೈದ್ ನೆತ ಪಿರವು ಪೋದು ನಮ್ಮ ತುಳುವ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಲೆನ್ ಮದತ್ ದೇ ಬುಡ್ತ.ಜೀವ ಕೊರ್ದು ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ದ್ ನ ಅಪ್ಪೆಗೇ ಬಾಲೆದ ಜೂವೊನು ಕೇನುನ ಅದಿಕಾರ ಇಜ್ಜಿ.ಜೀವ ಕೊರ್ನ ಪ್ರಕೃತಿಗ್ ಮಾತ್ರ ಜೀವ ದೆತೊನೆರೆ ಸಾದ್ಯ. ಮಣ್ಣ್ ಗ್ ಅಪ್ಪೆನ ಬಿಲೆ ಕೊರ್ನ ತುಳುವೆರ್ ಆ ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ ಮಟ್ಟೆಲ್ ಡ್ ಉದಿತ್ ನ ಅರಿಬಾರ್ ಬುಳೆಸೆಲೆಕ್ ಲಚಿಮಿನ ಸ್ಥಾನ ಕೊರಿಯೆರ್. ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆ ಮದಿಮಲಾನಗ,ಪೊಸ ಪುಟ್ಟುಗು ತಯಾರಾಯಲ್ಂದ್ ನನ್ನೆರಿ ಬಲಸ್ ದ್(ಬಂಜಿನ ಪೊಣ್ಣು ಪೋದು ಪೊಂಜೊವಾನಗ ಪೊಣ್ಣಗ್ ಬಜಿಲ್ ಬಲಸ್ಲೆಕ) ಕೆಡ್ಡಸ ಮಲ್ತೆರ್.ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ್ ಅಪ್ಪೆನ ಸಗ್ತಿದ ಒರುವಾದ್ ತೂಯೆರ್.ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ್ ಬುಡ್ದು ತುಳುವೆರಿಜ್ಜೆರ್.ದೈವ ದೇವೆರೆನ್  ಬುಡ್ದು ತುಳುವೆರಿಜ್ಜೆರ್.ಅಂಚಾದ್ ತುಳುವೆರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಪರ್ಬ ಪರ್ವೊಲೆನೊಟ್ಟುಗು ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ,ಅರಿಬಾರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಸ್ಕಾರದೊರುಟು ಗೋಡಿದುಂಡು. ಒರ್ಂಬ ಪನ್ಪುನೆಕ್ ಬಾರೀ ಮಹತ್ವ ಉಂಡು.ನವ ಗ್ರಹೊಲುಲ್ಲ.ಒರುಂಬ ರಸೊಕುಲು ನರಮಾನ್ಯನ ಬದ್ ಕ್ ಡ್ ಸೇರಿಗೆಯಾದುಂಡು.  ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆನ್ ಒರ್ಂಬ ತಿಂಗೊಲು ಬಂಜಿಡ್ ದೀವೊಂದು ಬೊಕ್ಕ ಬಾಲೆಗ್ ಜನ್ಮ ಕೊರ್ಪಲ್.ಅಪಗ ಉಪ್ಪುನಿ ಸಂತೋಸುದ ಏಲ್ಯ ಗಳಿಗೆ.ಅಂಚನೇ ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಸಂತೋಸು ದಿಂಜಿದುಪ್ಪುಂಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ ತೂದು ಬುಲಿತೊಂದು ಬಲಿಪುನ ಜೋಕುಲು,ತಾಸೆದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಅಲ್ಕ್ ದ್ ನಿದ್ರೆರ್ದ್ ಲಕ್ಕುನ ಜೋಕುಲು ಮೂಲು ಸಂತೋಸು ದಿಂಜಿದುಪ್ಪುಂಡು..ಆಂಡ ಪುರಾಣದ ರಕ್ಕಸೆರೆನ್ ಕೆರ್ನ ಕತೆ ಎಂಚ ಇಡೆ  ಸೇರೊಂಡ್ಂದ್ ಅರ್ಥ ಅಪುಜಿ.ಒರ್ಂಬ ಇರ್ಲ್,ಒಂಜಿ ಪಗೆಲ್  ಪಂಡ ನವರಾತ್ರೆ ಮುಗಿದ್ ದಸರಾ ಕರಿದ್ ಪರ್ಬೊರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ದೈವಾರಾದನೆದ ಚಾಕಿರಿ ಸುರಾಪುಂಡು.ದುಂಬು ದೈವೊಲೆಗ್ ಪದಿನಾಜಿ ಕಟ್ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ ಕಟ್ಲೆ ಪಿರಕಾರ ಪರ್ಬೊ ಬಲಸೊಂತೆರ್ಡ ಇತ್ತೆ ನವರಾತ್ರೆಗ್ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ್ ದುರ್ಗಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ಮಲ್ತ್ ನ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿ ಸಾನೊಲೆಡ್ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ ಮುಗೊಕು ಮಾರ್ನೆಮಿ/ನವರಾತ್ರೆ ಪೂಜೆ,ಕುಂಕುಮಾರ್ಚನೆ,ಪೂತ ಪೂಜೆ,ಕರ್ಪೂರಾರತಿ ಸುರಾತ್ಂಡ್.ದೈವೊಲು ಪೂರ ಪೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಡ್ ದೇವಿಲಾವೊಂದುಲ್ಲ.ಇನಿ ರಾಜಂದೈವೊಲೆಗ್ ಕಟ್ಟುಕುಲ್ಲಾ ದೈವೊಲೆಗ್ ನವರಾತ್ರಿ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ದೆರ್.ದೈವಾರಾದನೆ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪೊಡು ಒರಿಪುನವ್ಲು ಉಂದು ಎಡ್ಡೆ ಬುಲೆಚಿಲತ್ತ್.ದೈವೊಲೆನ್ ದೈವೊಲಾದೇ ತೂಕ.ದೇವೆರೆನ್ ದೇವೆರಾದ್ ತೂಕ.ದೈವೊಲೆನ್ ಪುದರ್ ಬದಲ್ತ್ ದ್ ದೇವೆರ್ ಮಲ್ತಿಲೆಕ ದೇವೆರಗ್ ದೈವೊಲೆ ಪುದರ್ ದೀಂಡ ಬುಡುವೆರ,ಅಲಚನೆ ಮಲ್ಪೊಡು.

   ಮಾರ್ನೆಮಿದಪಗ ಬೋಂಟೆದ ಆ ದಿನೊಕ್ಲೆನ್ ನೇರ್ಪು ಮಲ್ಪುನ  ವಿಚಾರ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜುಂಡು.ಆನಿದ ದಿನಮಾನೊಡು ಬುಲೆಸೆಲೆನ್,ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿಲೆನ್ ಒರಿಪೆರೆ ಬೋಂಟೆ ದೇರೊಂತೆರ್ಡ ಅವೆನ್ ನೆನವರಿಕೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಇನಿ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡ್ ಬೆಡಿ ಪತೊಂದು ಬೋಂಟೆ ದೇರುನವು ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಲೆಯಾದ್ ತೋಜುಂಡು.ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಕಿನ್ನಿಲೆಗ್ ಮಿರೆ ಕೊರ್ಪುನ,ಮಲ್ಲ ಪಿಲಿಕುಲು ಲಾಗ್ಯುನ,ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಜೋಕ್ಲೆನ್ ಅರಂಟ್ ದ್ ಪತ್ತುನ ನಲಿಕೆದ ಕೊಡಿಕಡೆ ತೋಜುಂಡು.ಮೂಲು ಒರಿ ಹಾಸಿಗಾರೆ,ಜನೊಕ್ಲೆನ ಮನಸ್ ನ್ ಆಯನಂಚಿ ಒಯ್ತೊನುವೆ.ಕಡೆಕ್ ಬೆಡಿ ಬುಡ್ಪುನಡೆ ಪಿಲಿನಲಿಕೆ ಉಂತುಂಡು.ದುಂಬು ಪೂರ ಇಲ್ಲ ಬಾಕಿಲ್ ಗ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಬತ್ತ್ಂಡ ಪೂರ ಜೋಕುಲು ಕಬ್ಬುದು ಕಂಡಿಡೆ ಎಕ್ಕಲೊಂತಡ ಅಪ್ಪೆಡಿಕುಲು ಪೋಡ್ತ್ ದ್ ಇಲ್ಲ್ ದ ಬಾಕಿಲೇ ದೆತ್ತೊಂದಿಜ್ಜಾಂಡ್.ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಮಾಮಲ್ಲ ಏಸ ಪಂಡ ಪಿಲಿ ಏಸ.ಪಿಲಿ,ಕರೊಡಿ,ಸಿಮ್ಮದ ಏಸ ಪಾಡೊಂದು ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬರೊಂತ್ ನಕುಲು ಇನಿ ತೂಯೆರೆ ಇಜ್ಜೆರ್.ದುಂಬುದ ಬಡಪೊತ್ತುದ ಕಾಲೊಡು ತನ್ನ ಬೇಲೆ ಬುಡ್ದು ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಅವೆಟ್ ತನ್ನ ಸೇಜಿಪಾಲ್ ದೀವೊಂದು ಒರಿನೆನ್ ದೇಲ್ಯೊಗು ಪರಕೆ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸದಲೆಕ ದೇಬೆರೆ ಏಸ,ನಾರದೆರೆ ಏಸ,ಜಕ್ಕ ಮದೀನ,ಎರು ದೇರುನ,ಬಾಡಾಯಿ ಕೇನುನ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಅವ್ವೇತೋ ಏಸೊಲು ದುಂಬು ತೂಯೆರೆ ತಿಕ್ಕೊಂತ.ಸಾಲೆಗ್ ಆ ಪೊರ್ತುಗು ರಜೆ ಉಪ್ಪುನೆರ್ದಾದ್ ಜೋಕ್ಲು ಪೂರ ಏಸದ ಪಿರವು ಊರೂರು ಸುತ್ತೊಂತ.ಇನಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲ್ಲಾ ಇಜ್ಜಿ,ಏಸ ಪಾಡುನಕ್ಲೆ ಪಿರವು ಪೋಪುನ ಜೋಕುಲ್ಲಾ ಇಜ್ಜ.ಪರಕೆದ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ದೇಲ್ಯದ ತುದೆಟಾ,ಕೆದುಟಾ ಮೀದ್ ದೇಬೆರೆಗ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪಾದ್ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಊರೂರು ಪೋದು ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಕರಿದ್ ಪತ್ತನೇ ದಿನೊತಾನಿ ದೇಲ್ಯೊಗು ಪೋದು ಏಸ ದೆತ್ತೊಂತೆರ್.ಕೊರಗ ಏಸೊನು ಪರಕೆಗಾದ್ ನಮ್ಮ ಊರುದ ಒರಿ ಬಾರೀ ಪಿರಯದ ಮೂರ್ತೆ ಮನ್ಪುನಾರ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಪರಕೆನ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲರ್ದ್ ಕೊರಕೋಡುಗು ಕೊನೊದು ಪಾಡೊಂತೆರ್.ದುಂಬು ಪೂರ ದೇವೆರೆ ಏಸ,ಕೊರಗೇಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್ಡ ಜಾತಿದ ಒರು ಪಂಡದ್ ಅವೆನ್ ಉಂತಯೆರ್.ಕೆಲವೊರ ದೇವೆರೆ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಮೂಂಕು ಮುಟ್ಟ ಪರ್ನಕುಲು ಸಾದಿಡ್ ಬೂರ್ನಗ ಅವೆನ್ಲ ಉಂತಾದೆರ್.ಇನಿ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ರಕ್ಕಸೆರೆ ಏಸೊಲು ಜಾಸ್ತಿ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.ಅಂಚನೆ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಮೋನೆಗ್ ಬೊಂಬೆದ ಮೋನೆ ದೀದ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬತ್ತ್ ದ್ ನಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್.ಕೆಲವೊರ ದಾದ ಏಸಂದ್ ಪಾಡ್ನಾಯಗ್ಲ ತೆರಿಯಂದಿನಾತ್ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಏಸ ಪಾಡುನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಳಾದ್ ಪೋತ್ಂಡ್.ಇನಿ ಪಿಲಿತೇಸ ಪೇಂಟೆಲೆಡ್ ಮಾತ್ರ ತೂಯೆರೆ ತಿಕ್ವ.ಅಂಚನೆ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ನಕುಲು ಪಾಪದಕ್ಲೆ ಇಲ್ಲಡೆ ಬರ್ಪುನ್ಲಾ ಇಜ್ಜೆರ್.ಒಂಜಿಲ್ಲಡೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ಐನ್ಸಾರೊರ್ದು ಕಮ್ಮಿ ದೀಪುಲೆಕಲಾ ಇಜ್ಜಿ.ಅಡೆಗೆತ್ತ್ ದ್ಂಡ್ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಪಿಲಿ ಏಸದ ಗೊಬ್ಬು.ಮಾತ ಜಾತಿ ಧರ್ಮದ ತುಳುವೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಗೊಬ್ಬವುನತ್ತಂದೆ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್.ಒಂಜಿ ಗಾದೆದ ಪಿರಕಾರ ಇನಿ ಪಿಲಿತುಡಲ್ ದ. ಪೆತ್ತದ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಬದುಕುನಕುಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್.ಅಂಚಿನಕುಲೆನ್ ತೂದು ದಾನೆ ಙಲಾ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಏಸ ಮುಗಿದ್ ಜಾಂದ್ ಲ ಕೇನುವೆರ್.

ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ- 

         ನವರಾತ್ರೆ ಪಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿದಪಗ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬರ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕಿರಮೊ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಏಸ ತೂಂಡ ದೋಸ ಕಳೆಯು ಪನ್ಪಿ ಒಂಜಿ ನಂಬೊಳಿಗೆಲ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ದುಂಬು ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್ಡ ಒಡಿಪುಡು ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ನಲಿಪುವೆರ್.ಅವೊಂಜಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೌಕಟ್ಟ್ ದ ಸಂಭ್ರಮ.ತುಳುನಾಡ ಪಿಲಿ ಪಂಜಿ ನಲಿಕೆರ್ದ್ ಭಿನ್ನವಾಯಿನವು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ. ಅವೊಂಜಿ ತುಳುನಾಡ ಪುಗಾರ್ತೆದ ನಲಿಕೆ .ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ..ಕನ್ನಡೊಡು ಹುಲಿವೇಶ,ಮಲೆಯಾಲೊಡು ಪುಳಿಕಳಿ,ಒಡಿಶಾಡ್ ಬಾಗ್ ನಾಚ್ ಪನ್ಪೆರ್.ಪಿಲಿನಲಿಕೆನ್ ದ್ರಾವಿಡೆರ್ ಪುಲಿಯಾಟ್ಟಂ ಪನೊಂತೆರ್.ಮೊಹರಂದಪಗಲ ಪಿಲಿ ವೇಸ ಪಾಡುವೆರ್.ಕದಿರೆಡ್ ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ ಪಿಲಿ ನನಲಿಕೆ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು.ಬೋಂಟೆ ದೇರುನ ಒರುವಾದ್ ನಮಕಿನಿ ಪಿಲಿ ಏಸದ ಒರು ತಿಕ್ಕುಂಡು.ತುಳುನಾಡ ಎಚ್ಚಿನ ಅರಸುಲು ಜೈನರಸುಲಾಯಿನೆರ್ದಾತ್ರ ಅಕುಲು ಬೋಂಟೆ ದೇರೊಂತೆರ್  ವಿನಃ ಪಿಲಿಪಂಜಿ ಹಾಕೊಂದಿಜ್ಜಾಂಡ್.ದೇರೊಂತೆರ್ ಪಂಡ ಕಾಡ್ ಡ್ದ್ ದೂರ ದೇರೊಂತೆರ್.ಅಂಚಾದ್ ಕೆಡ್ಡಸದ ಬೋಂಟೆ ದೇರುನಿ ಪನ್ಪ.ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಒರಿ ನಲ್ಪ ಪಿಲಿನ್ ಕೆರ್ಯೆಡ ಆಯಗ್ ಪಿಲಿ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ತೊಂತೆರ್.ಆಯಗ್ ಮದಿಮಯನ ಐತ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸೈದ್ ನ ಪಿಲಿಕ್ ಮದಿಮಾಲೆ ಐತ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಪಿಲಿನ್ ತುಂಬೊಂದು ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಲ್ತೊಂತೆರ್.ಸಾರೊರ್ದ್ ಮಿತ್ತ್ ಪಿಲಿ ಕೆರ್ನಕುಲ್ಲ ಇತ್ತೆರ್ ಗೆ.ಮೆರವಣಿಗೆ ಪೋಪುನಪಗ ಕೊಸಿಟ್ ಮಾತೆರ್ಲ ನಲ್ತೊಂತೆರ್.ಆಂಡ ಏಸ ಪಾಡುನ ಕಿರಮ ಇಜ್ಜಾಂಡ್.ಸಂಭ್ರಮ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ವೈದಿಕೆರೊಟ್ಟುಗು ಶಕ್ತಿ ಆರಾಧನೆ ಬತ್ತ್ಂಡ್.ಶಕ್ತಿ ಪಂಡ ದುರ್ಗೆ.ಆಲ್ ಪಿಲಿತ ಮೇಲ್ಡ್ ಕುಲ್ದಿಪ್ವಲ್.ದುರ್ಗೆ ಬೇತೆ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ಬೇತೆ.ದುರ್ಗೆ ಬೊಕ್ಕ ಪರಮೇಶ್ವರಿನ್ ಸೇರಾದ್ ದುರ್ಗಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ಮಲ್ತ್ಂಡಲ ಶಕ್ತಿ ಆರಾದನೆದ ದುರ್ಗೆ,ಶೈವಾರಾಧನೆದ ಪರಮೇಶ್ವರನ ಬೊಡೆದಿ ಪರಮೇಶ್ವರಿಗ್ಲಾ ಸಮ್ಮಂದ ಇಜ್ಜಿ.ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನಕುಲು ಕಡೆಕ್ "ಕ್ಷಮ್ಯತಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ" ಪನ್ಪುನವ್ಲು ಅಕ್ಲೆಗ್ ತಪ್ಪಾಯಿನ ತೆರಿದ್ಂಡ್.ನವರಾತ್ರೆದ ಕಡೆತ ದಿನ ಒಂಜಿ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯಾದ್ ದೇವಿನ ವಾಹನ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ನಲಿಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್.ಮೂಲು ಸುದ್ದಾಚಾರದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೌಕಟ್ಟ್  ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ಏಸೊಗು ತಿಕ್ಕ್ಂಡ್. ದುಂಬು ಪರೆಂಗಿಲು ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಕೋವಿ ಬೆಡಿ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಂಜಿ ಹಾಕುನ,ಪಿಲಿ ಹಾಕುನ ಕಿರಮ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ತಾಸೆದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಊರುದ ಪಿಲಿಕುಲು ನಲಿಪುನಗ ತೂಪಿನಕ್ಲೆನ ಮೈ ಕೊಕ್ಕೇರುಂಡು.ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ದೇವಾಡಿಗೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತಿನಿಗೆ.ಬೊಕ್ಕ ಬೊಕ್ಕ ಮಾತ ಜಾತಿ ಮತ ಧರ್ಮದಕುಲ್ಲಾ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತ್ ದ್ ತುಳುನಾಡ ಪಿಲಿನಲಿಕೆ ಜಗತ್ತ್ ದ ಮಾತಾ ತಿಕ್ ಡ್,ಮಾತಾ ರಂಗ್ ಲೇಸ್ ಚಾವಡಿಲೆಡ್,ಮೆರವಣಿಗೆಲೆಡ್,ಟಿ.ವಿ.ಲೆನ ರಂಗ್ ಚಾವಡಿಲೆಡ್ ಮಾನಾದಿಗೆ ಪಡೆತ್ಂಡ್.ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಅವ್ವೊಂಜಿ ನಲಿಕೆ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತ್.ಅವೆತ ಪಿರವೊಂಜಿ ತುಳುವೆರೆ ಕಷ್ಟಕಾಲದ ಬೇನೆ ಬೆಸರ್ಪುಂಡು.ದುಂಬು ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಕೈಕಾರ್ ಬರಂದೆ ಉಪ್ಪುನಗ ಅಕ್ಲೆ ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆ ಮಂಗಳಾ ದೇವಿಗ್ ಪರಕೆ ಪನೊಂತೆರ್.ಅಲೆನ ಕಾರ ಮುದೆಲ್ ಗ್ ಬಾಲೆನ್ ಕನತ್ ದ್ ಅಲೆನ ಮಟ್ಟೆಲ್ ಗ್ ಪಾಡ್ದ್, ಅಪ್ಪೇ ಎನ್ನ ಬಾಲೆ ಲಕ್ಕ್ ದ್ ಉಂತುದು ನಡಪುಲೆಕಾಂಡ  ಪಿಲಿ ಏಸ ಬಾಲೆಗ್ ಪಾಡ್ಪಾದ್ ನಿನ್ನ ನಡೆಟ್ ಕರತಡಿತ ಕರಿ ಮುಟ್ಟಾದ್,ಸೇಡಿದ ಬರವು ಬರೆದ್,ಡಬ್ಬೆ ಬೊಟ್ಟುದು,ತಾಸೆ ಬೊಟ್ಟುದು ಪಿಲಿ ನಲಿಪಾವೆಂದ್ ಕಣನೀರ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಪರಕೆ ಪನೊಂತೆರ್.ಪಂಡಿನ ಪರಕೆಗ್ ಒಲಿದ್ ಬತ್ತ್ ನ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆದ ಕೈಕಾರ್ ಗ್ ಸುಖ ಕೊರ್ದು ಪರಕೆ ಪಂಡಿ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆನ್ ಅಂಗನೊಡು ನಲಿಪಾಯಿನ ಕಾಲೊಡ್ದಿಂಚಿ ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಸುರು ಆದ್ ತುಳುವೆರೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಭಾಗವಾದ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ತೋಜೊಂದುಂಡು.ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಚ್ಚಿನ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುವೆರ್.ಕೇರಳದ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ಬಂಜಿ,ತಿಗಲೆ,ಬೆರಿ,ಪುಗೆಲ್ ಡ್ ಪಿಲಿತ ಮೋನೆ ಬುಡ್ಪಾಯೆರ್ಡ ಮಲ್ಲ ಬಂಜಿದ ತುಳುವೆರ್ ಬಂಜಿಡ್,ತಿಗಲೆಡ್ ಪಿಲಿತ ಒರು ಬುಡ್ಪಾದ್ ಅವೆಟ್ಲಾ ಕುಸೆಲ್ದ ಗೊಬ್ಬು ತೋಜಾವೆರ್.ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ಜನಪದ ನಲಿಕೆದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಯಾಮೊಡು ತೋಜಿಂಡ ಆರಾದನಾ ನಿಲೆತ ದೈವಾರಾದನೆಡ್ ಪಿಲಿಬೂತೊಗು  ಪಿಲಿ ಕೋಲ ನಡಪುಂಡು.ಪಿಲ್ಚಂಡಿಗ್ ನೇಮ ನಡಪುಂಡು.ದೈವಾರಾದನೆಡ್ ಏತೋ ಸಾನೊಲೆಡ್ ಪಿಲಿ ಬಂಡಿ ಇತ್ತ್ ದೈವೊಲು ಪಿಲಿತ ಬಂಡಿಡ್ ಕುಲ್ಲುದು ವಲಸಾರಿ ಪೋಪ.ಮೂಲು ಪಿಲಿತ ಆಕ್ರಮಣೊರ್ದು   ನಮನ್ ದೈವೊಲು ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ಪುವನ್ಪಿ ನಂಬೊಳಿಗಡ್ ದೈವೊಲೆಗ್ ಪಿಲಿ ಬಂಡಿ ದುಂಬುದ ಪೆರಿಯಾಕ್ಲು ಕೊರ್ದಿಪ್ಪೆರ್. ನವರಾತ್ರೆಗ್ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡೊಡಂಡ ಚೌತಿಗಾ,ನವರಾತ್ರೆಗಾ ಇನಕಗ್ ಸುತ್ತೆ ದೀದ್ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಲ್ಪುನ ಕಿರಮ ಉಂಡು.ಎಲ್ಯ ಜೋಕುಲು ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಿಂದಾಂಡ ರಡ್ಡ್ ವಾರದಾತಾಂಡಲಾ ಮಲ್ಲಕ್ಲೆಡ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಕಲ್ಪೊಡಾಪುಂಡು.ದೊಂಬು ಬರ್ಸ ಚಳಿಕ್ ಕಾಲಿ ಮೈಟ್ ಬಣ್ಣದ ಉರಿ ತಾಂಗೊನೆರೆ ತೀರ್ನ ಜವನೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಪದಿನೆಣ್ಮೊರ್ದು ಇರ್ವತ್ತೆಣ್ಮ ಪಿರಯದ ಉಲಯಿದ ಜವನೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಕೆಲವೆರ್ ಪರಕೆಗ್ ಒಂಜಿ ದಿನನಾ,ಮೂಜಿ ದಿನನಾ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡುವೆರ್.ಅಕುಲು.ಬೆಳಗಾವಿ ಬೈಲ ಹೊಂಗಲೊಡು ಪಿಲಿತ ಕಿನ್ನಿದ ಏಸ ಪಾಡ್ವೆರ್.ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ ಮಹರಂ,ಬಾಬಯ್ಯನ ಪರ್ಬದಪಗಲ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ವೆರ್.ಅಲ್ತಕ್ಲೆಗ್ ಅವೊಂಜಿ ಜನಪದ ಕಲೆಯಾಂಡ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಅವು ಆಣ ಕಲೆ.,ಶಿಷ್ಟ ಜನಪದ ಆರಾದನಾ ಕಲೆ.ಪಿಲಿಟ್ ಬೊಲ್ದು,ಮಂಜಲ್ ರಂಗ್ ದ ಪಿಲಿಂದ್ ರಡ್ಡ್ ನಮುನೆ ಉಂಡು.ಬಂಟಾಲದಂಚಿ ಕಪ್ಪು ರಂಗ್ ದ ಪಿಲಿತ ಕಿನ್ನಿದ ಏಸೊಲು ತೂಯೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ಪಜ್ಜೆ ಪಾಡುನ ಕಿರಮದ ಆಧಾರೊಡು ಒಂಜಿ ಪೌಲ,ರಡ್ಡ್ ಪೌಲ,ಎಣ್ಮ ಪೌಲಂದ್ ವಿಭಾಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಉಂತುದು ನಲಿಪುನ,ಕುಲ್ಲುದು ನಲಿಪುನ,ಮೊರಂಪುಡು ನಲಿಪುನ,ಪುಗೆಲೇರ್ದ್ ನಲಿಪುನ ಇಂಚಿ ೨೦ರ್ದು ಮಿತ್ತ್ ಗೊಬ್ಬುಲು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡುಂಡು.ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬತ್ತ್ ದ್ ನಲಿತೊಂತ್ ನ ಪಿಲಿಕುಲು ಲೇಸ್ ದ ಚಾವಡಿಡ್,ಮೆರವಣಿಗೆಡ್ ಪೂರ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.

          ಪಿಲಿ ಏಸೊ ಪಾಡುನಕುಲು ಏಸ ಪಾಡುನ ಮೂಜಿ ದಿನ ದುಂಬಾಂಡಲ ಮದುಮಾಸ ಬುಡೊಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನ ದುಂಬು  ಪಿಲಿತ ಮಂಡೆಗ್,ತಾಸೆಗ್ ದೇವೆರೆ ಲೋಬಾನ ತೋಜಾಯೆರೆ ಉಂಡು.ಉಂದೆನ್ ಊದು ಪಾಡುನಿ ಪನ್ಪೆರ್.ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಏಸ ಪಾಡುನೆಕ್ ದುಂಬೇ ತಾಸೆದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಏಸ ಪಾಡುನ ದುಂಬು ನಂಬಿ ದೈವೊಗು ಈಡ್ ಕಟ್ಟುನ ಕಿರಮಲ ಉಂಡು. ಪಿಲಿ ಏಸದ ಮಲ್ಲ ತಂಡ ಆಂಡ ಪತ್ತ್ ಜನೊರ್ದು ಮಿತ್ತಿಪ್ಪುವೆರ್.ಪತ್ತ್,ಪದ್ರಾಡ್ ಜನ ಇಡೀ ಇರ್ಲ್ ಬಣ್ಣ ಪಾಡುವೆರ್.ಒರಿಯಗ್ ಬಣ್ಣ ಪಾಡೆರೆ ಸುಮಾರ್ ಮೂಜಿ ಗಂಟೆ ಪೊರ್ತು ತಾಗುಂಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ಬಣ್ಣ ಪಾಡುನ ದುಂಬು ಮೈತ ರೋಮ ಪೂರ ಗೀಸುವೆರ್.ಬಣ್ಣ ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಸಂಪುಗಾದ್ ಮುಂಡಿದ ಇರೆಟ್ ಜೆಪುಡಾವೆರ್.ದುಂಬು ಮಾರ್ನೆಮಿ ಮುಗಿನೇಟ ಮೇಲ್ದ ರಂಗ್ ಪೋಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಣ್ಣ ಪಾಡ್ನಗ ಕೋರಿ ತೆತ್ತಿದ ಬೊಲ್ದುದ ನೀರ್ ನ್ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಇನಿ ಅಡೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಣ್ಣ ಬೈದ್ಂಡ್.ಅವು ಬೇಗ ಪೋಪುಂಡು.ಇತ್ತೆ ಪಿಲಿ ಏಸೊಗು ಕೆಂಪು ಬಿರಾಯಿನ ಮಂಜೊಲು ಎಣ್ಣೆದಂಸದ(ಆಯಿಲ್ ಪೈಂಟ್) ರಂಗ್ ನ್ ಇಡೀ ಸರ್ರೊಗು ಪೂಜುವೆರ್.ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ನೀರ್ ದ ರಂಗ್(ವಾಟರ್ ಪೈಂಟ್) ಮೇಲ್ ಗ್ ಪೂಜುವೆರ್.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ಎಡೇನ ತೆರಿನ ಕಲಾವಿದಡ ಮೇಲ್ ಗ್ ಪಿಲಿತ ಮೈತೊರುತ ರಂಗ್ ಪಾಡ್ಪಾವೆರ್.ರಂಗ್ ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಏಸ ಪಾಡ್ನಾಯಗ್ ದಿಟ್ಟಿ ಆಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ರಟ್ಟೆಗ್ ಕಪ್ಪು ನೂಲು,ಲಿಂಬೆ ಕಟ್ಟುವೆರ್.ಏಸ ಪಾಡುನಾಯೆ ಚಡ್ಡಿ/ಕಾಚೆಡಿತ್ತ್ ದ್‌ ತರೆಕ್ ಇಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಪಾಡ್ನ ಟೊಪ್ಪಿ ಪಾಡ್ದುಪ್ಪುವೆ.ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿಕ್ ಮಾತ್ರ ಮಲ್ಲ ಮಂಡೆ ಉಪ್ಪುಂಡು.ಟೊಪ್ಪಿಗ್ ರಟ್ಟ್ ಡ್ ಅಂಚಿಂಚಿ ರಡ್ಡ್ ಕೆಬಿ ಮಲ್ತುಪ್ಪುವೆರ್.ಕೆಲವೆರ್ ತರೆಕ್ ಪಿಲಿತ ಕೆಬಿತ ಒರು ಕಟ್ಟ್ ದುಪ್ಪುವೆರ್.ಮಂಜಲ್ ರಂಗ್ ದ ಮಿತ್ತ್ ಮಂಜಲ್ ಕಪ್ಪು ಸೇರ್ದಿನ ಪಿಲಿತ ಮೈತ ಚರ್ಮದ ಗೀರ್ ತೋಜುಲೆಕ ಗೀಟ್ ಪಾಡುವೆರ್.ಙ ಕೆಲವೆರ್ ರಟ್ಟ್ ಡ್ ಪಿಲಿತ ಮೋನೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ ತರೆಕ್ ಪಾಡೊನುವೆರ್.ಕೈತ ಬಿರೆಲ್ಲೆಗ್ ಉದ್ದದ ಪಿಲಿತ ಉಗುರುನು ತಿಕ್ಕಾದ್ ನಲಿಪುನ ಪಿಲಿ ಏಸದಕುಲ್ಲಾ ಇತ್ತೆರ್.ಉದಾರ್ಮೆಗ್ ಪಿಲಿ ಗೋಪಾಲಣ್ಣೆ ಮಾರ್ನಬೈಲ್.ಕುಂಟು ಸುತ್ತ್ ನ ತೆರಿಯೆದ ಒರುನು ಸೊಂಟೊಗು ತಿಕ್ಕಾದ್ ಅವೆಟೇ ಉದ್ದದ ಬೀಲಲ ಮಲ್ತಿಪ್ಪುವೆರ್.ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆನ್ ನೇರ್ಪು ಮಲ್ತೊಂದು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ನಲಿಪುವೆರ್.ಮಿತ್ತ್ ಮಿತ್ತ್ ಪಲ್ಟಿ ಹಾಕೊಂದು,ಪಿಲಿತ ಚರ್ಯೆಲೆಕ ಮಲ್ತೊಂದು,ಬೇತೆಕ್ಲೆಗ್  ಪೋಡಿಯಾಪುಲೆಕ,ಮೇಲ್ ಗ್ ಬೂರುಲೆಕ ಮಲ್ತೊಂದು ತಾಸೆ ವಾದ್ಯದ ಪೆಟ್ಟ್ ಜಾಸ್ತಿಯಾಯಿಲೆಕ  ಜಾಸ್ತಿ ಜಾಸ್ತಿ ಲಾಯ್ತೊಂದು ಲಾಯ್ತೊಂದು ನಲಿಪುವೆರ್.ಅಂಚ ನಲಿಪುನೆನ್ ತೂದು ಕೊಸಿಯಾಯಿನಕುಲು ನೋಟುದ ಮಾಲೆಲ ಪಾಡ್ ವೆರ್.ಸುಮಾರ್ ಕುಡಲಡ್ ನಲ್ಪೊರ್ದು ಮಿತ್ತ್ ಪಿಲಿ ಏಸೊ ತಂಡೊಲುಲ್ಲ. ಕುಡಲದ ದಸರದಪಗ ಕುದ್ರೋಳಿ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು,ಬೋಳಾರ ಮಂಗಳಾ ದೇವಿ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ನವರಾತ್ರೆದ ಸುರುಕು ಬೊಕ್ಕ ದಸರಾ ಮೆರವಣಿಗೆಡ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಉಪ್ಪುಂಡು.ಮೆರವಣಿಗೆ ಮುಗಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾನಾದಿಗೆ,ಇನಾಮು ಪೂರ ಕೊರ್ಪೆರ್.ಇಂಚಿ ಪಿಲಿಕುಲೆ ತಂಡ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದಂಚನೇ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ದೇಸೊಲೆಗ್ ಪೋದು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ಗತ್ತ್ ತೋಜಾದೆರ್.

  

   ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡ್ ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಕಿನ್ನಿಲೆನ್ ಅರಾದ್ ಪತ್ತ್ ದ್ ಮಿರೆ ಕೊರ್ಪುನ,ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಕಿನ್ನಿಲೆಗ್ ಬೋಂಟೆ ಕಲ್ಪಾವುನೆನ್ ತೂಯೆರೆನೇ ಪೊರ್ಲು.ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಪಿಲಿಕುಲಿತ್ತಡ ಲಡಾಯಿ ಮಲ್ಪುನ,ಪರಂಕೊಂದು ತುಚತ್ತ ಬೂರುನ,ಕಿನ್ನಿ ಪಿಲಿಕುಲೆ ಕಸರತ್ತ್ ಪೂರ ತೂಪುನವೇ ಕೊಸಿ.ಕೆಲವೊಂಜಿ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ತಂಡೊಲೆಡ್ ಇರ್ವತ್ತೈನೆರ್ದ್ ಮಿತ್ತ್ ಪಿಲಿ ಏಸದಕುಲಿಪ್ಪುವೆರ್.ಮುಂಚಿದ ಪೊಡಿ ಕಲತಿನ ನೀರ್ ರ್ದ್ ಪಿರವುಗು ತರೆ ದಂಗಾದ್ ,ತೆಲ್ ಬಗ್ಗ್ ದ್ ಪಣವು ಪೆಜ್ಜುನ,ಝಂಡಾ ಕಸರತ್ತ್,ಕೂಲಿಡ್ ಜೂವದ ಕುರಿನ್ ತುಚ್ಚಿದ್ ಪತ್ತ್ ದ್ ದಕ್ಕುನ,ಎದುರುಗು ತೇಲ್ ಬಗ್ಗ್ ದ್ ಅರಿತ ಮುಡಿನ್ ಕೂಲಿಡ್ ತುಚ್ಚಿದ್ ದೆರ್ತ್ ದ್ ತರೆತ ಪಿರವು ದಕ್ಕುನ ತಾಕತ್ತ್ ದ ಒರು ತುಳುನಾಡ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡ್ ಮಾತ್ರ ತೂಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ.ಕುರಿ ಹಾಕುನ ಆತ್ ಸುಲಬತ್ತ್. ಇಂಚ ಕಸರತ್ತ್ ಮಲ್ಪೊಡಂಡ ದುಂಬೊಂತೆ ಕಸರತ್ತ್ ಕಲ್ತೊನೊಡಾಪುಂಡು.ಒಂಜಿ ವಾರದಾತ್ ಕಾಲ ಪೊಯ್ಯೆ ದಿಂಜಯಿನ ಗೋಣಿನ್ ತುಚ್ಚಿದ್ ದೆರ್ಪುನ ಅಬ್ಬೆಸ ಮಲ್ಪೊಡು.ಇಜ್ಜಿಂಡ ಕುರಿ ಹಾಕ್ ನಗ ಕೂಲಿ ತುಂಡಾವು.ಅಂಚ ಕೂಲಿ ತುಂಡಾದ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನ ಕೈದ್ ಮಲ್ತ್ ನಕುಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್.

   ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ನಕುಲು ಎಚ್ಚಾದ್ ಬೊಲ್ಪುದ ಬೊಕ್ಕ ಬೈಯ್ಯದ ಪೊರ್ತುಗು ನಲಿಪೆರೆ ಪೋಪೆರ್.ದಾಯೆ ಪಂಡ ದೊಂಬುಗು ಪೋಯೆರ್ಡ ಉರಿ ತಡೆಯೆರಾಪುಜಿ.ರಂಗ್ ದೆಪ್ಪುನಗ ಚೋಳಿಲಾ ಬರುಗೆ.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕ್ಲೆಗ್ ಎಚ್ಚಿನ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಜನೊಕ್ಲೆನ ಪೊಲಬಿತ್ತ್ ದ್ ದುಂಬೇ ಇಂಚಿನಾನಿ ನಿಕ್ಲೆನಡೆ ಬರ್ಪಂದ್ ಪಂಡ್ ದುಪ್ಪುವೆರ್.ಇನಿ ಪೂರ ತಾಸೆ ,ವಾದ್ಯದ ಗತ್ತ್ ಗ್ ನಲಿಪುನಕುಲ್ಲಾ ಕಡಮೆಯಾತೆರ್.ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಸೀಕ್ ಲೆರ್ದಾದ್ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಬೇಗ ಜಗೆ ಬರ್ಪುಂಡು. ಕಿನ್ನಿ ಪಿಲಿಕುಲಿತ್ತ್ಂಡ ಕಲ ಒಂತೆ ಮೆಂಚುಂಡು.ಒಟ್ಟಾರೆ ಬೋಂಟೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿರ್ದ್ ಉದಿತಿ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿನ್ ಒರಿತಿ ದೈವಾರಾದನೆದ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟುಗು ಜನಪದ ಆಯಕಟ್ಟ್ ದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಏಳ್ ಕಡಲಾಯೆರೆದ ಜಗತ್ತ್ ದ ಐಮೂಲೆಲೆಡ್ ಪುಗಾರ್ತೆ ಪಡೆಯಿನವು ಸತ್ಯ.

 

ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ಪೊಲಬು-https://youtu.be/R99JTxsC1xY

https://youtu.be/U2NPDx8Q_m0

ನವರಾತ್ರೆ/ಒರುಂಬ ಇರ್ಲ್- ದೇವಿನ ಒಂರ್ಬ ಒರುತ ಒಂರ್ಬ ದಿನೊತ ಪ್ರಕೃತಿದ ಆರಾದನೆ

  ನವರಾತ್ರೆ -ದೇವಿನ ಒಂರ್ಬ ಒರುತ ಒಂರ್ಬ ದಿನೊತ ಪ್ರಕೃತಿದ ಕಾಪಾಯಿನ ಅಪ್ಪೆನ ಆರಾಧನೆ

ತುಳುವ ಧರ್ಮೊಡು(ವೈದಿಕ,ಅವೈದಿಕ ಪನ್ಪುನ ದುಂಬುದ;ಆದಿವಾಸಿಲ್ನ ,ಮೂಲದ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ)ತುಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಆರಾದನೆದ,ನಂಬೊಳಿಗೆದ ಅಚರಣೆಲೆಡ್ ಒವ್ವೇ ಒಂಜಿ ಸಗ್ತಿನ್ ಅಂದ್ ಮಲ್ತ್ ದ್ (ಇತ್ತೆದ ಪುದರ್ಡ್ ಪನ್ಪುಂಡ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಟೆ ಮಲ್ತ್ ದ್) ನಂಬಿಯೆರ್ಡ ಅವೆನ್ ಪೊತ್ತವುನ,ನೀರ್ಡ್ ಮುರ್ಕಾದ್ ಬುಡ್ಪುನ ಕಿರಮೊನೇ ಇಜ್ಜಾಂಡ್.ಆಪುನೆನ್ ಮಾತ್ರ ನಂಬೊಂತೆರ್.ಇನಿ ನಮ ಮಾತ ಪೊಸತಾದ್ ನಮ್ಮಡೆ ಬೈದ್ ನೆತ ಪಿರವು ಪೋದು ನಮ್ಮ ತುಳುವ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಲೆನ್ ಮದತ್ ದೇ ಬುಡ್ತ.ಜೀವ ಕೊರ್ದು ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ದ್ ನ ಅಪ್ಪೆಗೇ ಬಾಲೆದ ಜೂವೊನು ಕೇನುನ ಅದಿಕಾರ ಇಜ್ಜಿ.ಜೀವ ಕೊರ್ನ ಪ್ರಕೃತಿಗ್ ಮಾತ್ರ ಜೀವ ದೆತೊನೆರೆ ಸಾದ್ಯ.

ಈ ವರ್ಸ(೨೦೨೧) ದೇವಿನ ಮೂಜನೇ ಒರು ಚಂದ್ರಘಂಟಾ ಬೊಕ್ಕ ನಾಲನೆ ಒರು ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ಒರುತ ಆರಾದನೆಡ್ ಒಂಜೇ ದಿನತ ಒಂತೆ ಏಲ್ಯ ಗಳಿಗೆಡ್ ಎತ್ತೇಸೊ ಬತ್ತ್ ನೆರ್ ದಾತ್ರ ಈವೊಡುದ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಒಂಜಿ ದಿನ ಕಮ್ಮಿ ಬೈದ್ಂಡ್.

ಒರ್ಂಬ ಕತ್ತಲೆಗ್ ಆರಾದನೆ ದೆತೊನುನ ದೇವಿನ ಒರ್ಂಬ ಒರುಕುಲು,ಪತ್ತೆನಾನಿ ಪಗೆಲ್ಡ್ ನಡಪುನ ಆರಾದನೆ(ಕತ್ತಲೆರ್ದ್ ಬೊಲ್ಪುದಡೆಗ್)-ಪುರಷ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಕೃತಿ/ಪೊಣ್ಣನ ಒರುತ ಆರಾದನೆ.ಪತ್ತನೆ ದಿನ ವಿಜಯ ದಶಮಿ ವಿದ್ಯಾದಿ ದೇವತೆ ಶಾರದಾಂಬೆ/ಸರಸೊತಿನ ಆರಾದನೆ.

ಒರ್ಂಬ ದಿನ  ದೇವಿನ ಒರ್ಂಬ ಒರು ದೀದ್,ಅಲೆನ ಗುಣೊಕುಲ್ನ ಆಧಾರೊಡು ಒಂಜೊಂಜಿ ಪುದರ್ ದ ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ.ಈ ಒರ್ಂಬ ಒರುತ ಪುದರುಲು ಪಾರೊತಿನ ಪುದರ್ ಲಾದುಂಡು.ಪೊಣ್ಣನಪುಟ್ಟು(ಶೈಲಪುತ್ರಿ),ಬಾಲ್ಯ(ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ),ಯೌವ್ವನ(ಚಂದ್ರಘಂಟಾ-ಪುಣ್ಣಮೆದಂಚ ಪೊರ್ಲಗಂಟ್ ದ ಬುಲೆಚಿಲ್),ಪೊಸ ಪುಟ್ಟುಗು/ಸೃಷ್ಟಿಗ್ ತಯಾರಾಪುನ(ಕೂಷ್ಮಾಂಡ),ಮದಿಮೆಯಾದ್ ಬಾಲೆದ ಅಪ್ಪೆಯಾಪುನ(ಸ್ಕಂದಮಾತಾ),ಬದ್ ಕ್ ಡ್ ಬರ್ಪುನ ಸವಾಲ್ ಲೆನ್ ಎದುರಿಸಾವುನ(ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ),ಬದ್ ಕ್ ದ ಅಜ್ಞಾನದ ಕತ್ತಲೆನ್ ದೂರ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸುಜ್ಞಾನದ ಬೊಲ್ಪು ಕೊರ್ಪುನ(ಕಾಲರಾತ್ರಿ),ಇಡೀ ಕುಟುಮ ಸಂಸಾರೊನು‌ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿಯಾದ್ ಪಂಡ ಯಜಮಾಂದಿಯಾದ್ ಶಾಂತಿ ಸಮಾಧಾನೊಡು ತಾಂಕುನ(ಮಹಾಗೌರಿ),ಆಣ್ ಪೊಣ್ಣನ ಸರ್ವ ಸಮಾನತೆಡ್ ಸಂಸಾರದ ತೇರ್ನ್ ಪೊರ್ಲುಡೆ ಒಯ್ಪುನ(ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ), ಪತ್ತನೆ ದಿನ ವಿಜಯದಶಮಿದಾನಿ ಬಾಲೆನ್ ಮೊಕೆಡ್ ತಿದ್ದುನ,ಇದ್ಯೆ ಬುದ್ದಿದ ಗೇನ ಕೊರ್ಪುನ(ಶಾರದೆ/ಸರಸೊತಿ),ಇದ್ಯೆರ್ದ್ ಬುದ್ದಿ ಬುಲೆದ್ ಬದಕ್ ನ್ ಪೊಲಿ ಪೊಲ್ಸುಡು ಗೆಲ್ತ್ ನ, ಪಂಡ ಬದ್ ಕ್ ಡ್ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಯಿನ(ವಿಜಯದಶಮಿ) ಇಂಚ ಪುಟ್ಟುರ್ದು ಬದ್ ಕ್ ದ ಕಡೆಮುಟ್ಟದ ಪೊಣ್ಣನ ಬದ್ ಕ್ ನ್,ಆದ್ಯಾತ್ಮದ ದಿಟ್ಟಿಡ್ ದೇವಿನ ಒರುಟು ತೂಯಿನ ಸನಾತನ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಸಂಸ್ಕಾರದ ದುನ್ನೊನು ನಮ ನವರಾತ್ರೆದ  ದೇವಿನ ಒಂರ್ಬ ಒರುಕುಲೆಡ್ ಅರ್ಥ ಮಲ್ತೊನೆರೆ ಸಾದ್ಯ.

                          ‌‌‌‌‌          ಶೈಲ ಪುತ್ರಿ

೧.ಶೈಲಪುತ್ರಿ- ಸುರುತ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.ಪರ್ವತ/ಗಿರಿ ರಾಜನ ಮಗಲ್-ಪಾರೊತಿ/ಗಿರಿಜೆ. ಎಡಕೈಟ್ ತಾಮರೆ.ಸೌಮ್ಯ ಸ್ವಭಾವೊದ ಒರು,ಬಲ ಕೈಟ್ ತಿರ್ಸೂಲ.ಉಗ್ರ ಸ್ವಭಾವೊದ ಒರು.ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿಲೆಗ್ ಕಾಪಾದಿಪ್ಪುನಾಲ್. ಪೊಂಜನಕುಲು ಸ್ವಬಾವೊಡು ಸೌಮ್ಯ ಆದುಪ್ಪುವೆರ್.ಕೋಪ ಬತ್ತ್ಂಡ ಅಕ್ಲೆ ಉಡಲ್ ಕಲ್ಲ್ ದಾತ್ ಗಟ್ಟಿಯಾಪುಂಡು ಪನ್ಪುನೆಕ್ ಈ ಒರು ಸಾಗ್ಸಿ.ಅಲೆನ್ ಭವಾನಿ,ಹೇಮಾವತಿ(ಹಿಮವನ್ ಪರ್ವತರಾಜನ ಮಗಳ್),ಪಾರ್ವತಿಂದ್ ಲೆಪ್ಪುವೆರ್.

                                   ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ

೨.ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ-ರಡ್ಡನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ. ಮೋಕ್ಷ ,ಶಾಂತಿ,ಸಂತೋಸು ಸೌಹಾರ್ದತೆದ ಒರು.

ಆಸ್ರಮೊಡು ಬ್ರಹ್ಮಚರ್ಯೆನ್ ಪಾಲನೆ ಮಲ್ತೊಂದು ಈಸರ ದೇವೆರೆ ಮಿತ್ತ್ ಮೋಕೆ ಪುಟ್ಟುದು ಅರೆನ್ ಮದ್ಮೆ ಆಯೆರೆ ಬಯಕ್ ನಗ ಮನ್ಮತೆ ಸಾಯೊಗುಂತುದು ಈಸರ ದೇವೆರ್ ಮೂಜನೆ ಕಣ್ಣ್ ಬುಡ್ನಗ ಆಯೆ ಬಸ್ಮ ಆಪೆ.ಆಲ್ ಕಾಡ್ ದುಲಯಿಡ್ ಇರೆ,ಕಾಯಿ ಪಂರ್ದ್ ಲೆನ್  ತಿನೊಂದು ಬದ್ ಕೊಂದು ೧೬ವರ್ಸ ಕಾಡ್ ಡ್ ತಪಸ್ಸ್ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಈಸರ ದೇವೆರೆನ್ ಮದ್ಮೆ ಆಪಲ್.ಅಡೆಮುಟ್ಟ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿಯಾದ್ ಬದ್ ಕ್ ನ  ಪಾರೊತಿನ್ ನವರಾತ್ರೆದ ರಡ್ಡನೆ ದಿನ ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿಯಾದ್ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ ಆಯಿನ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲು ತನ್ನ ಗುರಿನ್ ಮುಟ್ಟೆರೆ ಎಡ್ಡೆ ಸಂಕಾಲ್ಪು,ದೃಷ್ಟಿ ದೀಯೊಂದು ಪುಣೆಯೆರ್ಡ ಗುರಿ ಸೇರ್ವೆರ್ ಪನ್ಪುನವು ಈ ದೇವಿನ ಒರುವಾದುಂಡು.

                    ‌             ಚಂದ್ರಘಂಟಾ

೩.ಚಂದ್ರಘಂಟಾ- ಮೂಜನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.  ಮುಂಡದ ಮಿತ್ತ್ ಅರ್ಧ ಚಂದ್ರನ ಒರು.ಧೈರ್ಯ,ಶೌರ್ಯ,ಪೊರ್ಲುದ , ಮದಿಮೆ ಆಯಿನ ಪೊಣ್ಣನ ಒರು.ಮದಿಮೆ ಆಯಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಾರ್ವತಿ ಮುಂಡೊಗು ಅರ್ದ ಚಂದ್ರಾಕೃತಿದ ಬೊಟ್ಟು ದೀಪಲ್.ಆನಿರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಪಾರೊತಿನ ಪುದರ್ ಚಂದ್ರಘಂಟಾಂದ್ ಆಂಡ್.ಅಲೆನ ಮುಂಡೊಡು ಉಪ್ಪುನ ಚಂದ್ರಾಕಾರದ ಗಂಟೆರ್ದ್ ಆ ಪುದರ್ ಬತ್ತ್ಂಡ್ಂದ್ ಲ ಪನ್ಪೆರ್.ಅಲೆಗ್ ಮುಂಡೊಡು ಕಣ್ಣಿತ್ತ್ ದ್ ಪಿಲಿತ ಮಿತ್ತ್ ಕುಲ್ದುಪ್ವಲ್ .

ಪಾರೊತಿನ್ ಮದಿಮೆ ಆಯೆರೆ ಮಸಣವಾಸಿ ಈಸರೆ ತನ್ನ ಗಣೊಕುಲ್ನ ಒಟ್ಟುಗು ಪಾರೊತಿನ ಅರಂತಡೆಗ್ ಬನ್ನಗ ಸಿವನ ಭಯಂಕರ ಒರು ತೂದು ಅಲೆನ ಅಪ್ಪೆಗ್ ಮತಿ ತಪ್ಪುಂಡು.ಅಪಗ ಪಾರೊತಿ (ಚಂದ್ರಘಂಟಾ ಒರುಟು) ಮುಂಡೊಡು ಪೊರ್ಲ ಅರ್ದ ಚಂದ್ರಾಕೃತಿದ ಬೊಟ್ಟು ದೀನ ಪೊರ್ಲುದ ಪೊಣ್ಣನ ಒರುವಾದ್ ಈಸರ ದೇಬೆರ್ಡ ಈರ್ ಅರಸುಕುಮಾರಲೆಕ ಆವೊಡುಂದು ನಟೊನುವಲ್.ಅಲೆನ ಪಾತೆರದಲೆಕ ಈಸರೆ ಒರೊಕು ಪೊರ್ಲುದ ಮದಿಮಾಯನ ಒರುವಾದ್ ಅಕ್ಲೆನ ಮದಿಮೆ ನಡಪುಂಡು.ಈಸರ ದೇಬೆರೆ ಜಡೆಪುಡೆಟ್ ಅರ್ದ ಚಂದ್ರ ದೇಬೆರೆ ಒರು ಉಂಡು.ಒರ್ತಿ ಪೊಣ್ಣು ಮಗಲ್ ಬಯಕಿಯಲ್ಡ ದಾದ ಸಾಧನೆಲಾ ಮಲ್ಪಲ್.ಚಂದ್ರಘಂಟಲೆಕ ಪರಿಸ್ಥತಿಗ್ ತಕ್ಕ ಬದಲಾಪುನ ತಾಕತ್ತ್ ಅಲೆಡುಂಡು.ತೀರ್ನಾತ್ ಮಾತೆನ್ಲ ತಾಳ್ಮೆಡ್ ತಾಂಗೊಂಡಲಾ ಎವ್ರೊಡು ಲಕ್ಯೆರ್ಲಾ ಅಲೆಗ್ ತೆರಿಯುಂದು ತೊಜಪಾವುನ ಸಗ್ತಿ ಉಂದು. ಅಲೆಗ್ ಪತ್ತ್ ಕೈಟ್ ತ್ರಿಶೂಲ,ಕಮಂಡಲ,ತಾಮರೆ,ಗದೆ,ಕಡ್ಸಲೆ,ಬಿರು,ಪಗರಿ,ಜಪಮಾಲೆ,ಶಂಖ,ಅಭಯಮುದ್ರೆ ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಅತ್ಯರ್ ಲುಲ್ಲ.

             ‌‌‌‌                ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿ

೪.ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ದೇವಿ- ನಾಲನೆ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.ಪೊಡೆಮಿದ ಮಿತ್ತ ದೈ ಮರೊಕ್ಲೆದ ಪಂಡ ಬೂಮಿದ ಒರುವಾದ್ ಪ್ರಕೃತಿದ  ಕಾಪಾದಿಪ್ಪುನಾಲ್.

ಸಂಸ್ಕೃತೊಡು ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ಪನ್ಪುನೆನ್ ಇಂಚ ತೆರಿಪಾದೆರ್.ಕೂಷ್ಮಾಂಡ ಪಂಡ ಕುಂಬುಡ.ಕೂ ಪಂಡ ಎಲ್ಯ,ಉಷ್ಮಾ ಪಂಡ ಸಗ್ತಿ,ಅಂಡ ಪಂಡ ಗರ್ಭ.ಭೂ ಮಂಡಲೊನು ಪಂಡ ಪ್ರಕೃತಿನ್ ತನ್ನ ಉಡಲ್ದುಲಯಿ ದೀಯೊನ್ನಾಲ್ ಆಲ್.ಅಂಡ ಪಂಡ ತೆತ್ತಿಂದ್ ಲ ಅರ್ಥ ಉಂಡು.ಬೂಮಿಲ ಉರುಂಟಾದ್ ಸಾಮಾನ್ಯ ತೆತ್ತಿದ ಒರುಟು ತೋಜುಂಡು.ಅಲೆಗ್ ಕುಂಬುಡದ ಬಲಿ.ಜಗತ್ತ್ ನ್ ಉಂಡು ಮಲ್ತಿ ದೇವಿಲೆಕನೆ ಪೊಣ್ಣುಲೆಗ್ಲಾ ಪೊಸ ಸೃಷ್ಟಿ ಮಲ್ಪುನ ತಾಕತ್ತ್ ಉಂಡು ಪನ್ಪುನೆತ ಸಂಕೇತ ಈ ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ.ಕುಟುಮೊದ ಸಗ್ತಿಯಾದ್,ಆಲ್ ಮೋಕೆ ಮಲ್ಪುನ ಕುಟುಮೊನು ಕಾಪುನ ಗುಣತ ಪೊಣ್ಣನ್ ಕಾಪುನ ದೇವಿಯಾಲ್.ನನೊಂಜಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮೊನು‌ ಮೂಲು ನಮ ತೆರಿಯೊನೊಲಿ,ದಾದ ಪಂಡ ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣನ ಬಂಜಿಡ್ ಪಿಂಡ ಉದಿತ್ ದ್ ಒರ್ಂಬ ತಿಂಗೊಲ್ದ ಬುಲೆಚಿಲ್ ಆದ್ ಬಾಲೆ ಬೂಮಿಗ್ ಬನ್ನಗ ಬಾಲೆದ ಪುಟ್ಟುಗಾದ್ ಅಪ್ಪೆ ತಡೆಯೊನ್ನ ಬೇನೆ,ಬಾಲೆ ಪುಟ್ಟಿ ಬೊಕ್ಕ ಅಲೆನ .ಅಲೆ ಸಂಸಾರೊಗಾಪುನ ಕೊಸಿನ್ಲ( ಒರ್ತಿ ಪೊಣ್ಣು ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ದ್ ದ್ ಅಪ್ಪೆಯಾಪುನ ಗೆಲ್ಪು/ವಿಜಯ) ಮೂಲು ತೆರಿಯೊಲಿ.

                                  ಸ್ಕಂದಮಾತಾ

೫.ಸ್ಕಂದಮಾತಾ- ಐನನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆಗ್ ಕಾಪಾದಿಪ್ಪುನೆತ ಸಮ್ಮಂದದ ಒರು.ಒಂಜಿ ಪೊಣ್ಣನ ಬದ್ ಕ್ ದ ಪರಿಪೂರ್ಣತೆಯಾಪುನಿ ಆಲ್ ಅಪ್ಪೆಯಾನಗ. ಸ್ಕಂದ/ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ ಅಪ್ಪೆ ಪಾರೊತಿ ಬಾಲೆನ್ ಪತೊಂದು ತಾಮರೆದ ಮಿತ್ತ್ ಕುಲ್ದಿಪ್ಪುವೆರ್ತು.ಳುವ ಕಟ್ಟ್ ದ ಪಿರಕಾರ ಬೆಮ್ಮೆರ್ ಏಳ್ ಕಡಲ್ದ ನಡುಟು ಬೊಲಿಯ ತಾಮರೆದ ಮಿತ್ತ್ ಕುಲ್ದಿಪ್ಪುವೆರ್ ತಾಮರೆದ ಮಿತ್ತ್ ಕುಲ್ದಿನ ಪಾರೊತಿನ್ ಪದ್ಮಸಾನಿ,ಮಾತಾ ಗೌರಿ,ಮಹೇಶ್ವರಿಂದ್ ಲ ಪನ್ಪೆರ್.ಪಂಚಮಿ ತಿಥಿಟ್ ಆರಾದನೆ.ನಾಲ್ ಕೈ ಇತ್ತ್ ದ್ ಒಂಜಿ ಕೈಟ್ ಬಾಲೆ ಸ್ಕಂದನ್,ರಡ್ಡ್ ಕೈಟ್ ತಾಮರೆನ್,ಒಂಜಿ ಕೈ ಅಭಯಹಸ್ತ ಆದಿಪ್ಪುಂಡು

             ‌                       ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ

೬.ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ-ಆಜನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.ವೀರಯೋಧರೆನ ಸಗ್ತಿದೊರು.ತಾರಕಾಸುರನ್ ಕಿನ್ಯ ಪಿರಯೊಡೆ ಕೆರ್ನ ಕಾರ್ತಿಕೇಯನ ಅಪ್ಪೆ ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ.ಕಾತ್ಯಾಯನ್ ಪನ್ಪಿ ಮಹರ್ಷಿಯೊರಿ ಅಪ್ಪೆ ಪಾರೊತಿನಂಚಿ ಮಗಲ್ ಪುಟ್ಟೊಡುಂದು ತಪಸ್ಸ್ ಮಲ್ಪುನಗ ಅಪ್ಪೆ ಪಾರೊತಿ ಆಯನ ಭಕ್ತಿಗ್ ಒಲಿದ್ ವರ ಕೊರ್ಪಲ್ಂದ್ ಒಂಜಿ ಕಥೆ ಪಂಡ ಕುಡೊಂಜಿ ಕತೆತಲೆಕ ಕಾತ್ಯ ಪನ್ಪಿ ಮಹರ್ಷಿನ ಮಗಲಾದ್ ಪುಟ್ಟಿನ ಪಾರೊತಿ ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿಂದ್ ಪುದರ್ ಪಡೆಯಲ್ ಪನ್ಪುಂಡು.ರಡ್ಡ್ ಕತೆಟ್ಲಾ ಆಲ್ ಅನ್ಯಾಯ ಅನೀತಿದ ರಕ್ಕಸೆರೆನ್ ನಾಶ ಮಲ್ತಲ್ಂದ್ ಪನ್ಪುಂಡು.ಪೊಂಜನಕ್ಲೆಗ್ ಅಕ್ಲೆ ಬದ್ ಕ್ ಡ್ ಬರ್ಪುನ ಸವಾಲ್ ಲೆನ್ ಎದುರಿಸಾವುನ,ಅಕ್ಲೆ ಹಕ್ಕ್ ಗಾದ್ ಪೊರ್ಂಬಾಟ ಮಲ್ಪುನೆತ ಒರುವಾದ್ ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ ತೋಜುವಲ್.

                                   ಕಾಲರಾತ್ರಿ

೭.ಕಾಲರಾತ್ರಿ-ಏಳನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ .ಕಣ್ಣ್ ಡ್ ಉಗ್ರತೆ ತೋಜಿಂಡಲ ನಂಬಿನಕ್ಲೆಗ್ ಕಾಪಾದಿಪ್ಪುನಾಲ್.ಸಪೇದ/ಬೊಲಿಯ ರಂಗ್ ದ ತುತ್ತೈತ.

ಕಾಲ ಪಂಡ ಪೊರ್ತುಗಳಿಗೆ.ಕಾಲ ಪಂಡ ಕತ್ತಲೆ,ಕಾಲ ಪಂಡ ನಮ್ಮ ಬದ್ ಕ್ ದ ಅಂತ್ಯ.ಅರೆನ ಕಾಲ ಮುಗಿಂಡ್ಂದ್ ಪನ್ಪುನ ಕಿರಮ ಉಂಡು ಪಂಡ ಬೂಮಿದ ಮಿತ್ತ್ ಅರೆನ ನೀರ್ ಮುಗಿಂಡ್,ಋಣ ಮುಗಿಂಡ್ಂದ್ ಅರ್ಥ.ಕಾಲರಾತ್ರಿ ದೇವಿ ಕತ್ತಲೆರ್ದ್ ನಮನ್ ಬೊಲ್ಪುಗು ಕನಪಲ್ ಪಂಡ ನಮ್ಮ ಉಡಲ್ ದ ಋಣಾತ್ಮಕ ಸಗ್ತಿನ್ ದೂರ ಮಲ್ತ್ ದ್ ನಮಕ್ ಧನಾತ್ಮಕ ಸಗ್ತಿನ್ ಕೊರ್ಪಲ್ಂದ್ ಅರ್ಥ.ಕಾಲರಾತ್ರಿ ದೇವಿ ಕತ್ತಲೆದ ಪ್ರತಿನಿಧಿಲೆಕ ತೋಜಿಂಡಲ ಬೊಲ್ಪುನು ಕೊರ್ಪುನವು ಅಲೆನ ಉದ್ದೇಶ.ಮೂಲು ನಮ್ಮ ಉಡಲ್ ದ ಸಿರ್ಕ್ ಸಂಕಡ,ಬೊಡ್ಚಾಂದಿ ಅಲಚನೆನ್ ಮಾಜಾಯಿನ ಅಪ್ಪೆ ನಮಕ್ ಧೈರ್ಯ ಕೊರ್ಪಲ್ಂದ್ ಅರ್ಥ

                              ‌‌‌‌‌       ಮಹಾಗೌರಿ

೮.ಮಹಾಗೌರಿ-ಎಣ್ಮನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.ಮೋಕೆದ ಉಡಲ್ ದ ಬುದ್ಧಿ,ಶಾಂತಿದ,ತಿರಣ,ತಾಕತ್ತ್ ದ ಒರು.

ಬೊಲ್ದು ತುತ್ತೈತದ ಮಹಾಗೌರಿ ಎರುತ ಮೇಲ್ಡ್ ಕುಲ್ದಿಪ್ಪುವಲ್(ಬೋರಿ ಬರ್ಪುನ ದುಂಬು ಎರುವೇ ಇತ್ತ್ ನಿ).ಇತ್ತೆ ಅಲೆನ್ ಬೋರಿದ ಮಿತ್ತ್ ಕುಲ್ಲಯಿನ ಒರು ಮಲ್ಪುವೆರ್. ನಾಲ್ ಕೈಕುಲಿತ್ತ್ ದ್ ಒಂಜಿ ಕೈಟ್ ಡಮರು,ಕುಡೊಂಜಿ ಕೈಟ್ ತಿರ್ಸುಲ ಉಪ್ಪುಂಡು.

ಮಹಿಷಿ,ಮಹಿಷಾಸುರ ವಧೆ ಪನ್ಪುನವ್ಲು ಎರು,ಎರ್ಮೆ ಸಾಂಕನದ ದ್ರಾವಿಡ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗ್ಲಾ, ಬೊಕ್ಕ  ನಮ್ಮ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಪೆತ್ತ ಬೋರಿಲೆನ್ ಕನತಿ ಒಂಜಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗ್ಲಾ ನಡುತ ಪೆಟ್ಟ್ ಲಡಾಯಿ ಈ ಮಹಿಷ ವಧೆತ ಉಲತಿರ್ಲಾದಿಪ್ಪೊಡು.

ಮಹಾಗೌರಿ ಪೊಣ್ಣ ಬದ್ ಕ್ ದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ರೂಪ.ಕಿನ್ಯ ಪಿರಯೊರ್ದೆ ಸಿವನ್ ಮದಿಮೆ ಆಯೆರೆ ಬಯಕ್ ನ ಪಾರೊತಿನ  ಮೇಲ್ ಡ್ ಕಾಡ್ ಡ್ ಆಲ್ ತಪಸ್ಸ್ ಮಲ್ಪುನಗ ಧೂಳು,ಮಣ್ಣ್ ಲೆಡ್ದ್ ಅಲೆನ ಮೇಲಿಡೀ ಪುಂಚ ಪೊದಿದ್ ಕತ್ತಲೆ ಕೋಣೆದುಲಯಿ ಇತ್ತ್ ಲೆಕ ಇತ್ತ್ಂಡಲ ಅಲೆಗ್ ಸಿವನ್ ಬುಡ್ದು ಬೇತೆ ದಾಲ ಗೊತ್ತಾವೊಂದಿಜ್ಜಾಂಡ್.ಉಂದೆನ್ ತೆರಿನ ಇಸರ ದೆಬೆರ್ ಗಂಗೆನ್ ಪುಂಚದ ಮಿತ್ತ್ ನೀರಾದ್ ಬೂರ್ಪಾನಗ ಅಲೆನ ಮೇಲ್ ಕತ್ತಲೆ ಕಪ್ಪುರ್ದು ಬೊಲ್ಪಾಂಡ್ ಪಂಡ ಆಲ್ ಅಲೆನ ಬದ್ ಕ್ ಗ್ ಎನ್ನಿನ ಇಸರ ದೇವೆರ್ ಅಲೆನ ಬದ್ ಕ್ ಗ್ ಕಂಡನಿಯನೊರುಟು ಬೊಲ್ಪಾದ್ ಬತ್ತೆರ್ಂದ್ ತೆರಿಯುಂಡು.ಮಹಾದೇವನ ಬುಡೆದಿಯಾದ್ ಮಹಾಗೌರಿಯಾಯಲ್.ಸಿವನ ಜಿಡೆಕೊಡಿ ಗಂಗೆ ಉಲ್ಲಲ್.ಮೂಲು ಜಡೆತ ಕೊಡಿ ಹಿಮಾಲಯ ಪರ್ವತ.ಗಂಗೆ ಹಿಮಾಲಯೊರ್ದೇ ಪುಟ್ಟುದು ಪರಪುನಿ ಪಂಡ ದುಂಬುದ ಜನಮಾನಿಲು ಪ್ರಕೃತಿಗ್ ಕೊರ್ನ ಬಿಲೆ ತೆರಿಯುಂಡು.ಮಹಾ ಪನ್ಪುನವ್ಲು ಅಲೆನ ಮಲ್ಲ ಜಬದಾರಿಕೆ ತೆರಿಯುಂಡು.ಬಾಲೆಗ್ ತಕ್ಕ ಅಪ್ಪೆಯಾದ್,ಕಂಡನಿಯಗ್ ತಕ್ಕ ಬುಡೆದಿಯಾದ್ ಲೋಕೊಮುಖತ  ಸಂಸಾರದ ಪರಿಪೂರ್ಣ ಸಂಸಾರದ ಜಬದಾರಿಕೆದ ಒರುವಾದ್ ಮಹಾಗೌರಿ ತೋಜುವಲ್.ಅಂಚಾದ್ ಈಸರ ದೇವೆರ್ ಅರೆನ ಸರ್ರದ ಅರ್ದ ಬಾಗ ಆದ್ ಪಾರೊತಿನ್ ಮಾನಿತೊಂಡೆರ್.ಆಣ್ ಪೊಣ್ಣನ ಸರ್ವ ಸಮಾನತೆಲ(ಪುರುಷ ಬೊಕ್ಕ ಪ್ರಕೃತಿ) ಆನಿದ ದಿನಮಾನೊಲೆಡೇ ಇತ್ತ್ಂಡ್ ಪನ್ಪುನವು ತೆರಿಯುಂಡು.ಎರು,ಬೋರಿ,ಪೆತ್ತ,ಪಿಲಿ,ಸಿಮ್ಮದ ದೇವಿನ ವಾಹನೊಲೆನ್ ತೂನಗ ಪ್ರಕೃತಿದ ಸಾಧು ಬೊಕ್ಕ ಉಗ್ರ ಪ್ರಾಣಿಲು ರಡ್ಡೆನ್ಲ ದೇವೆರೆ ಸೃಷ್ಠಿ ಮಲ್ತ್ ನ ಪಂಡ್ ದ್ ತೆರಿಯುಂಡು.ಆನಿದ ಕಾಲೊಡು ಸಿಮ್ಮ ಪಿಲಿರ್ದ್ ಪೆತ್ತ ಕಂಜಿಲೆನ್ ಒರಿಪೆರೆ ದೇವಿ ಪನ್ಪಿ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜಂದಿ ಪ್ರಕೃತಿ ಸಗ್ತಿನ್ ನಮಗ್ ಕಾಪಾದಿಪ್ಪೆರೆ ಉಂಡು ಮಲ್ತ್ ದ್ ಆರಾದನೆ ಸುರು ಮಲ್ತ್ ದುಪ್ಪೆರ್.ಮನಸ್ಸ್ ದ ಕುರೆಕುಲು ಪನ್ಪಿ ಬೊಡ್ಚಾಂದಿ ಗುಣೊಕ್ಲೆನ್ ಎಡ್ಡೆ ಜ್ಞಾನ ಕೊರ್ದು‌ ದೂರ ಮಲ್ಪೆರೆ ಒಂಜಿ ಸಗ್ತಿನ್ ನಮಕ್ ಕಾಪಾದಿಪ್ಪೆರೆ ಉಂಡು ಮಲ್ತ್ ದಿಪ್ಪೆರ್.ಅಪ್ಪೆನೊರುತ ಆ ಸಗ್ತಿಗ್ ಮಾತ್ರ ಜೋಕ್ಲೆನ್ ತಿದ್ದೆರೆ ಸಾದ್ಯಂದ್ ಸರಸೊತಿನ,ಶಾರದೆನ ಒರುಟುಲಾ ಆ ಸಗ್ತಿನ್ ಅಂದ್ ಮಲ್ತೆರ್.

                   ‌‌‌‌                   ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ

೯.ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ -ಒಂರ್ಬನೇ ದಿನೊತ ಆರಾದನೆ.ಧಾತ್ರಿ/ಬೂಮಿಗ್ ಸಿದ್ಧಿ ಕೊರ್ಪುನಾಲ್ ಪಂಡ ಲೋಕೊಡು ಪ್ರಕೃತಿಗ್ ವಿರುದ್ಧವಾದ್ ಪೋವಂದೆ ಪ್ರಕೃತಿನ್ ನಂಬಿನಕ್ಲೆಗ್ ಬದುಕುನ ತಾದಿದ ಸಗ್ತಿ ಕೊರ್ಪುನಾಲ್. ಜಗತ್ತ್ ದ ಲಯೊ/ಗತಿನ್ ಒಂಜೇ ಲೆಕ ದೀಯೊನುನ ಈಸರ ದೇವೆರಾಂಡ ಅಷ್ಟ ಸಿದ್ಧಿಲೆಡ್ ಜಗತ್ತ್ ದ ಜನಮಂದೆಗ್ ಕೇಂಡಿನೆನ್ ಒದಗಾದ್ ಕೊರ್ಪುನ ಪಾರೊತಿ ಪ್ರಕೃತಿ.ಸಿದ್ಧಿ ಧಾತ್ರಿನ ಕತೆ ತೂನಗ ಆಲ್ ಈಸರ ದೇಬೆರೆ ಉಡಲ್ದುಲಯಿ ಪೊಗ್ಗುದು ಅರ್ಧ ಬಾಗೊಡು ನಿಲೆಯಾಪೆರ್ ಪನ್ಪುನೌಲು ಸಂಸಾರ ಪೊರ್ಲುಡೆ ನಡಪೊಡಂಡ ಕಂಡನಿ ಬುಡೆದಿನ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಒಂಜೇ ರೀತಿದವಾದಿಪ್ಪೊಡು.ಸಂಸಾರ/ಜಗತ್ತ್ ದ ಒವ್ವೇ ಕೆಲಸ ಜಯ ಆವೊಡಾಂಡಲಾ ರಡ್ಡ್ ಸರ್ರ ಒಂಜೇ ಜೀವ ಅದಿಪ್ಪೊಡು,ಪಾರೊತಿ ಪರಮೇಶ್ವರೆರ್ಲೆಕ ರಡ್ಡ್ ಸರ್ರೊಲು ಒಂಜೇ ಸರ್ರೊಡು ನೆಗತ್ ತೋಜೊಡು ಪನ್ಪಿ ಒರು.ಲೋಕ ಪೊರ್ಲುಡೆ ನಡಪೊಡು ಪಂಡ,ಸೃಷ್ಟಿದ ಲಯ ಸರಿಯಾದ್ ಒರಿಯೊಡು ಪಂಡ ಪ್ರಕೃತಿ ಪುರುಷ ಸಗ್ತಿ ಒಂಜಾದಿಪ್ಪೊಡು.ಅಪಗ ಧಾತ್ರಿ/ಬೂಮಿದ ಜನಮಂದೆಗ್ ಮಾತ ಸಿದ್ಧಿಲು ಒದೆಗೆರೆ ಸಾಧ್ಯ.ಅವ್ಲು ಸುಖ,ಶಾಂತಿ,ನೆಮ್ಮದಿ ನಿಲೆಯಾಯೆರೆ ಸಾದ್ಯ ಪನ್ಪುನೆತ ಒರು ಸಿದ್ದಿಧಾತ್ರಿನ ಆರಾದನೆ

ಒರ್ಂಬನೇ ದಿನ ದೇವಿನ್ ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿಂದ್  ಒರ್ಂಬನೇ ಒರುಟು ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುನ ದಿನ ಮಹಾನವಮಿ.ಪ್ರತಿ ತಿಂಗೊಲು ನವಮಿ ಬತ್ತ್ಂಡಲ ನಮ್ಮ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಮಹಾನವಮಿ ಬಾರೀ ಪುಗಾರ್ತೆದ.ಉಂದೆನ್ ತುಳುವೆರ್ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಪನ್ಪೆರ್.ನವರಾತ್ರೆ ಒರ್ಂಬ ಇರ್ಲ್ ದ ಆರಾಧನೆಯಾಂಡ ದಸರಾ ಪನ್ಪುನೆಟ್ ದಶ(ತುಲುಟು ಶ ದ ಬದಲ್ ಸ ಗಲಸುವ) ಪಂಡ ಪತ್ತ್ಂದ್, ಅಹರ್ ಪಂಡ ಪಗೆಲ್ಂದ್,ದಸರಾ ಪಂಡ ಪತ್ತನೆ ದಿನತ ಆರಾದನೆ,ವಿಜಯ ದಶಮಿದ ಆರಾದನೆಂದ್ ಅರ್ಥ.ಶಾರದಾ ಪೂಜೆನ್ ವಿಜಯದಶಮಿದ ದಿನ ಮಲ್ಪುನ ಕಿರಮ.ನಮ್ಮ ಅರಿಷಡ್ವರ್ಗೊಲು ಪನ್ಪಿ ಬೊಡ್ಚಾಂದಿ ಗುಣೊಕ್ಲೆನ್ ನಾಶ ಮಲ್ತ್ ದ್ ನಮಕ್ ಸದ್ಬುದ್ದಿ ಕೊರ್ದು ಕಾಪುನ ಸಗ್ತಿದ ಆರಾದನೆ ಶರನ್ನವರಾತ್ರಿ.ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕದ ಪತ್ತನೆ ದಿನ ವಿಜಯ ದಶಮಿದಾನಿ ವಿದ್ಯೆದ ಒರವಾಯಿನ ಶಾರದೆ/ಸರಸೊತಿನ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್ ಪಂಡ ವಿದ್ಯೆರ್ದ್ ವಿನಯ,ವಿದೇಯತೆ.ವಿದ್ಯೆರ್ದೆ ಸರ್ವ ಪೊಲಿ ಪೊಲ್ಸು .ಅವ್ವೆ ನಮ್ಮ ಬದ್ಕ್ ದ ವಿಜಯ ದಶಮಿ

                    ಮೂಕಾಂಬಿಕೆ ದೇವಿ,ಶ್ರೀ ಕ್ಷೇತ್ರ ಕೇಮಾರು

  ನವರಾತ್ರೆದ ವಿಧಿ ನಿಷೇಧೊಲು-    

 ನವರಾತ್ರೆದಪಗ ಉಗುರು,ಕುಜಲ್ ದೆಪ್ಪಾಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿ.

ಲಿಂಬೆನ್ ತುಂಡು ಮಲ್ಪೆರೆ ಬಲ್ಲಿ

ನವರಾತ್ರೆದಪಗ ಪಗೆಲ್ ಜೆಪ್ಪೆರೆ ಬಲ್ಲಿ.ದಾಯೆ ಪಂಡ ಅಂಚ ಮಲ್ತ್ಂಡ ದೇವಿನ ಅನುಗ್ರಹ ಕಮ್ಮಿಯಾಪುಂಡು ಪನ್ಪೆರ್.

ನವರಾತ್ರೆಡ್ ಕಪ್ಪು ರಂಗ್ ದ ಕುಂಟು ಗಲಸೆರೆ ಬಲ್ಲಿ ಪನ್ಪೆರ್.ದಾಯೆ ಪಂಡ ಅವು ದುಃಖದ ಸಂಕೇತಗೆ

ನವರಾತ್ರೆಗ್ ನಮ ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಒರ್ಂಬ ರಂಗ್ ದ ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪೊಲಿ.ಕೇಪುಲ ಪಾಡ್ ದ್ ದೇವಿನ್ ದಿನೊಲ ಅಲಂಕಾರ ಮಲ್ಪೊಲಿ..ಸಕ್ಕರೆದ ಬದಲ್ ದೇವಿಗ್ ನೈವೇದ್ಯ ಮಲ್ಪುನಗ ಬೆಲ್ಲೊನೇ ಗಲಸೊಡು.ನವರಾತ್ರೆದ ಕಡೆತ ದಿನ ಏಳ್ ವರ್ಸದ ಒಂರ್ಬ ಪೊಣ್ಣು ಜೋಕುಲೆಗ್ ರವಿಕೆದ ಕಣ ಕೊರ್ಪುನ ಕಿರಮ ಉಂಡು.ನವರಾತ್ರೆಡ್ ಮುತ್ತೈದೆ ಸುಮಂಗಲಿಯೆರೆಗ್ ಬಾಗಿನ ಕೊರ್ಪುನ ಕಿರಮ ಉಂಡು.ದುರ್ಗಾ ಸಮ್ಮಂದಿ ಯಾಗೊಲು, ಚಂಡಿಕಾ  ಯಾಗ ಇತ್ತ್ಂಡ  ನವರಾತ್ರೆದಪಗ ಮೂಜಿ ಜನ ಮುತ್ತೈದೆನಕ್ಲೆಗ್ ಮಹಾಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಮಹಾಸರಸ್ವತಿ,ಮಹಾಕಾಳಿನ ಒರುವಾದ್(ಪುಟ್ಟು/ಸೃಷ್ಠಿ,ತಾಂಕನ/ಪಾಲನೆ,ಕರಿಯುನ/ಲಯ) ಬಾಗಿನ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಸುಮಂಗಲೀ ಪೂಜೆಡ್ ಸೀರೆ,ರವಿಕೆ,ಕಾಜಿ,ಕರಿ ಮಣಿ,ಮಂಜೊಲು,ಕುಂಕುಮ ಕೊರ್ಪೆರ್. ಬಣ್ಣೊಲೆಗ್ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಇತ್ತ್ ನೆರ್ದಾತ್ರ ಬಾರ್ಯಾತ್ ರಂಗ್ ರಂಗ್ ದ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಏಸೊಲು ನವರಾತ್ರೆಗ್ ನಮಕ್ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.  

                  ಲಿಂಗದ ಒರುಟು ಕಟಿಲ್ದಪ್ಪೆ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿ

ಸಿರಿ ಸಿಂಗಾರೊಡು ಕಟಿಲ್ದಪ್ಪೆ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿ

ನಮ ನವರಾತ್ರೆದ ಒಂರ್ಬ ದಿನ ಒಂರ್ಬ ರಂಗ್ ದ ದುತ್ತೈತ ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ್ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುನ ಕಿರಮೊ(ಆಂಡ ಇನಿ ತುತ್ತೈತದ ರಂಗ್,ದೇವಿನ ವಾನೊಲು,ಆಯುಧೊಲು ಮೂರ್ತಿ ಮಲ್ಪುನಕ್ಲೆನ ಕಲ್ಪನೆದಾದರೊಡು ತೋಜುಂಡು):-

೧.ಸುರುತಾನಿ (ಶೈಲಪುತ್ರಿ) ಮಂಜಲ್ ರಂಗ್ ದ ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೨.ರಡ್ಡೆನಾನಿ(ಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಣಿ) ಪಚ್ಚೆ ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೩.ಮೂಜೆನಾನಿ(ಚಂದ್ರಘಂಟಾ) ಬೊಣ್ಯ ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ.ಶಿವೆ ಭಸ್ಮಧಾರಿ.ಅಂಚ ಪಾರೊತಿನ ಕುಂಟುದ ಬಣ್ಣ ಬೊಣ್ಯ ಬಣ್ಣ

೪.ನಾಲೆನಾನಿ (ಕೂಶ್ಮಾಂಡ) ಕೇಸರಿ  ರಂಗ್ ದ ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೫.ಐನೆನಾನಿ(ಸ್ಕಂದಮಾತಾ) ಸಪೇದ್ ಪಂಡ ಬೊಲ್ದು ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೬.ಆಜೆನಾನಿ(ಕಾತ್ಯಾಯಿನಿ) ಕೇಪುಲು ರಂಗ್ ದ ಪಂಡ ಕೆಂಪು ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೭.ಏಳೆನಾನಿ(ಕಾಲರಾತ್ರಿ) ನೀಲಿ ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೮.ಎಣ್ಮೆನಾನಿ(ಮಹಾಗೌರಿ) ಗುಲಾಬಿ ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ

೯.ಒಂರ್ಬನಾನಿ (ಸಿದ್ಧಿಧಾತ್ರಿ) ನೇರೊಲು ಇಜ್ಜಾ ಮಂಜಲ್ ರಂಗ್ ದ  ಕುಂಟು ತುತ್ತುದು ದೇವಿನ ಆರಾದನೆ.

ಸಪ್ತ ಮಾತೃಕೆನಕುಲು-

ಬ್ರಾಹ್ಮೀ, 

ವೈಷ್ಣವಿ, 

ಮಾಹೇಶ್ವರೀ,

ಇಂದ್ರಾಣಿ,

ವಾರಾಹಿ,

ಕೌಮಾರಿ

ಚಾಮುಂಡಿ

ಬಂಜಿನ ಪೊಂಜೊವು ಬೊಕ್ಕ ಬಾಲೆದ ಅರೋಗ್ಯೊಗಾದ್ ಸಪ್ತಮಾತೃಕೆನಕ್ಲೆನ್ ಆರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಉತ್ತರ ಬಾರತೊಡು ಪುಣ್ಣಮೆದಪಗ ಅರಾದನೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಬೊಲ್ದು ಕುಂಟು ತುತ್ತ್ ನ ಯೋಗಿನಿಂದ್ ಪನ್ಪೆರ್.

 ತುಳುನಾಡ ದೇಲ್ಯೊಲೆನ‌  ಅಂಗಣೊಡಿಪ್ಪಿ ಸಪ್ತ ಮಾತೃಕೆನಕುಲು ದುಂಬು ದೇವೆರಾದಿಜ್ಜಾಂಡ್.ಸರಿಯಾಯಿನ ರುಪಲ ಇಜ್ಜಾಂಡ್.ಮರತ ಮುದೆಲ್ಡ್ ಕಲ್ಲ್ ಪಾಡ್ದ್ ಗಣೊಕುಲುಂದು  ನಂಬೊಂತೆರ್.ನಮ್ಮ ದೇಸೊಡು ಈ ಏಳ್ ಜನ ಅಪ್ಪೆಡಿಕುಲುಂದು ಆರಾದನೆ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಸಿರಿಕುಲ್ನೆಟ್ಲ ಎಳುವೆರ್ ಸಿರಿಕುಲು ಬರ್ಪೆರ್.ಸಪ್ತ ಮಾತೃಕೆನಕ್ಲೆಡ್ ಏಳ್ ಜನ ಅಪ್ಪೆಲ್ಲು ಬರ್ಪೆರ್.

                         ಕುಡ್ಲದ ದಸರಾ ೨೦೨೧

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಸುರುತ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ರಡ್ಡನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಮೂಜನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

 

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ನಾಲನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಐನನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

  

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಆಜನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

  

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಏಳನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

  

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಎಣ್ಮನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

  

ಕುದ್ರೋಳಿ ಶ್ರೀ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರ ನವರಾತ್ರೆದ ಒಂರ್ಬನೇ ದಿನತ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆ

    

ನವರಾತ್ರೆದ ನಾಲನೇ ದಿನ ಲಲಿತ ಪಂಚೆಮಿದಾನಿ ಪೊರ್ಲೈತೊಡು ಮಂಗಳಾದೇವಿ

 

ನವರಾತ್ರೆದ ಆಜನೇ ದಿನ ಪೊರ್ಲ ತುತ್ತೈತೊಡು ಮಂಗಳಾದೇವಿ

ನವರಾತ್ರೆ ನಾಲನೇ ದಿನತಾನಿ ಬಪ್ಪನಾಡು ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ ಪೂತ ಪೊರ್ಲೈಸಿರ.

      

ಚಿತ್ರ ಕೃಪೆ-EYE LIGHT productions ಬೊಕ್ಕ

 ಪ್ರವೀಣ್ ರಾಜ್.ಜೆ.ರಾವ್..