ಮಾರ್ನೆಮಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ

                 ಮಾರ್ನೆಮಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ

 ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಕಂಡೊಡ್ದು ಕುರಲೊಯ್ಪುನಗ ಏರೆಡಲ ಕೇನೆರಿಜ್ಜಿ.ಕುರಲ್ ಕನತ್ ದ್ ಇಲ್ಲ್ ದಿಂಜಾದ್ 

ಪುದ್ವಾರುನ್ಪೆರ್.ಕೇಪು ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ ಸಾನದೆದುರುದ ಕಂಡೊಡು ಕುರಲೊಯ್ಪುವೆರ್.ಮಾರ್ನೆಮಿದ ನಾಲನೆ ದಿನ ಆರಾದನೆ ಪಡೆಯುನ ಕೂಶ್ಮಂಡ ದೇವಿ ದೈ ಮರೊಕ್ಲೆನ ಪಂಡ ಪ್ರಕೃತಿದ ಒರುವಾದುಲ್ಲಲ್.ಕುರಲ್ ಇಲ್ಲ್ ದಿಂಜಾದ್ ತುಪ್ಪೆಡ್ ಬಾರ್ ದಿಂಜಾವೆರ್.ಅರಿಬಾರ್ ನ್ ಲಚಿಮಿಂದ್ ತುಳುವೆರ್ ನಂಬಿನಕುಲು.ಆ ಅರಿಬಾರ್ ಉದಿಪುನಿ ಪ್ರಕೃತಿದ ಈ ಮಣ್ಣ್ ಡೇ.ಅಂಚಾದ್ ತುಳುವೆರ್ ಪ್ರಕೃತಿನ್ ಬುಡ್ದು ಇಜ್ಜೆರ್ಂದ್ ತೆರಿಯುಂಡು.

ಮಾರ್ನೆಮಿ-

          ತುಳುನಾಡ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿದ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟುಗು, ಪರ್ಬ ಪರ್ವೊಲೆನ ಒಟ್ಟುಗು ಆರಾದನೆ,ಆಚರಣೆಲೆನ್, ನಲಿಕೆಲೆದ ಮೂಲಕ ತುಳುವ ಧರ್ಮದ ಸಂಸ್ಕೃತಿನ್ ಜಗತ್ತ್ ದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗ್ ತುಳುವೆರ್ ಎತ್ತದೆರ್.ಬರ್ಸ ಕೈದಾದ್ ಕೆಯ್ ಕೊಯ್ಯೆರ ಆದ್ ಅರಿಬಾರ್ ಇಲ್ಲ ಜಾಲ್ ಗ್ ಬತ್ತ್ ದ್ ಇಲ್ಲಲ್ ಪೊಲಿ ಪೊಲ್ಸು ದಿಂಜುನ ಪೊರ್ತು. ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿದ ಬಚ್ಚೆಲರಪಯೆರೆಂದ್ ಒಂಜಾತ್ ಪುರ್ಸೋತಿಪ್ಪುನಗ ಬೇನೆಬೆಸರ್ ನ್ ಮದಪೆರೆ ಬೋಡಾದ್ ರಂಗ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಅಕುಲು ನಲಿಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್.ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ ಸಿರಿ ಕಿಸ್ನ ದೇವೆರೆ ಏಸ ಜೋಕ್ಲೆಡ ಪಾಡ್ಪಾಯೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್ಡ ಅವೆರ್ದ್ ದುಂಬೇ ಆಟಿಡ್ ಆಟಿ ಕಲೆಂಜನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಜಾನಪದ ನಲಿಕೆಯಾದ್  ತುಳುನಾಡೊರ್ಮೆ ಮಾರಿ ಬೀರಿ ಸಿರ್ಕ್ ಲೆನ್ ಅಕುಲು ನಂಬೊಳಿಗೆದೊರುಟು ತಟ್ಟ್ ಪಾರಾವೊಂತೆರ್.ಜಾನಪದ ನಲಿಕೆಡ್ ಕರ್ಂಗೋಲು,ಕನ್ನಿ ನಲಿಕೆ,ಸೋಣದ ಜೋಗಿ,ಮಾಯಿದ ಪುರ್ಸೆರ್,ಕಾವೇರಿ ಪುರ್ಸೆರ್ ಇಂಚ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ನಲಿಕೆಲು ಜನಪದತ ಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆಡ್ ನೆಗತ್ ತೋಜೊಂತ.ಮೂಲು ಮೋನೆಗ್ ರಂಗ್,ಒಲಿತಿರಿತ ತುತ್ತೈತ ತೋಜಿಂಡಲ ಸಾಮಾನ್ಯ ಏಸೊಲೆರ್ದ್ ಬೇತೆಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್ .ಚೌತಿದಪಗನಾ,ಮಾರ್ನೆಮಿ ಸುರಾಪುನೆಕ್ ದುಂಬಾ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಏಸ ಪಾಡೊಂತ್ ನ ತುಳುವೆರೆಡ ತಾನ್ ನಂಬಿ ದೈವ ದೇವೆರೆ ಮಿತ್ತ್ ಬಗ್ತಿದೊಟ್ಟುಗು ನಂಬೊಳಿಗೆ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಅಕ್ಲೆಗ್ ಏಸ ಪಾಡುನವು ಒಂಜಿ ಪೊಕ್ಕಡೆ ಕಾಲ ಕಲೆವುನ  ಬೇಲೆಯಾದಿಜ್ಜಂದೆ ಅವ್ವೊಂಜಿ ದೇವೆರೆ ಚಾಕಿರಿಯಾದಿತ್ತ್ಂಡ್.ಪರಕೆ ಪಂಡ್ ದ್ ಏಸ ಪಾಡುನ,ಮಾರಿ ಬೀರಿ ಸಿರ್ಕ್ ಸಂಕಡ ಬನ್ನಗ ಅವೆರ್ದ್ ತನನ್ ಒರ್ತೊನೆರೆ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಏಸ ಪಾಡುನ ಪರಕೆ ಪಂಡ್ ದ್ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.  ಏಸ ಪಾಡ್ನಗ ನರಮಾನ್ಯನ ಸೊಡ್ಡು,ಸೊರ್ಪೊನೇ ಬದಲಾವೊಂತ್ಂಡ್.  ದುಂಬು ಪೂರಾ ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸೊನೇ ಪಾಡೊಂತ್ ನ ತುಳುವೆರ್ ದೇವೆರೆ ಆರಾದನೆ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ದೇವೆರೆ ಏಸ,ದುಂಬುಗು ಬದ್ ಕ್ ದ ಸುತ್ತಮುತಲಿಗೆದ ಚಾಕಿರಿದ ಏಸ ಪಾಡೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ದೆರ್. ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ,ಸಿಮ್ಮದ ಏಸ ಪಾಡೊಂತ್ ನಕುಲು ದೇಲ್ಯೊಡು ಆ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಸುರುಕು ದೇವಲ್ಯೊದ ಅಂಗನೊಡೇ ನಲಿತ್ ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತಿರ್ಗಾಟೊಗು ಜತ್ತೊಂತೆರ್.ಆಟದ ತಿರ್ಗಾಟಲ ದೇಲ್ಯೊರ್ದೇ .ಕೆಲವೊರ ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಏಸ ಪಾಡೆರೆ ತೀರಂದಿನಕುಲು ಕಡೆತ ಮೂಜಿ ದಿನ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಮೂಲು ಏಸ ಪಂಡ ಒಂಜಿ ರಂಗಾದಿಪ್ಪಂದೆ ಆ ರಂಗ್ ದೊಟ್ಟುಗು ಒಂಜಿ ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಸಮ್ಮಂದ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಆಟಿ ಕಲೆಂಜನ,ಕನ್ನಿನ ನಲಿಕೆ,ಚೆನ್ನು ಕುಣಿತ,ಕರ್ಂಗೋಲು ನಲಿಕೆ,ಮಾಂಕಾಳಿ ನಲಿಕೆ,ಸೋಣದ ಜೋಗಿ ಇಂಚಿಪ್ಪಿ ನಲಿಕೆಲು ಮೂಲೊಡಿತ್ತ್ ದ್ ದುಂಬುಗು ಮನೋರಂಜನೆಗಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಏಸೊ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನ ನಲಿಕೆಲು ಸುರಾಯ. ಅಟ್ಟೆಮಿಗ್ ಕಿಸ್ನ ದೇವೆರೆ ಏಸೊ ದುಂಬುಗು ಸುರಾಂಡ್. ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ದೇವೆರೆನ ಏಸೊ,ಬೇತೆ ಬೇತೆ ನರಮಾನ್ಯನ ಚಾಕಿರಿ ಬೇಲೆದ ಏಸೊ,ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಊರುಕೇರಿಡ್ ತುಳುವೆರ್ ಉರ್ಕುಲ್ಲಾಸೊಡು ಸುತ್ತೊಂತೆರ್.ಮೂಲು ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ತಾಸೆ ದೋಲುದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಪಿಲಿಕುಲು ನಲಿಪುನಗ ನಮ್ಮ ಅಜ್ಜೆಲ ಉಂತ್ ನಲ್ತ್ ತತ್ತೊಂದಿತ್ತ್ ನವು ಸತ್ಯ. ದೈವಾರಾದನೆಡ್ ದೈವೊಲು ಬಿರು ಪಗರಿ ಪತೊಂದು  ಬೋಂಟೆ ದೇರುನವು ವಲಸಾರಿಡ್ ಆರಾದನೆದ ಒರುವಾದ್ ತೋಜಿಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಪಿಲಿ,ಕರಡಿ,ಶಾರ್ದೂಲ,ಸಿಮ್ಮದ ಬೋಂಟೆ ಜಾನಪದ ಆಯಕಟ್ಟ್ ಡ್ ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಜನಪದ ನಲಿಕೆಯಾದ್ ತೋಜುಂಡು.ನನೊಂಜಿ ಜಾನಪದ ನಲಿಕೆಡ್ ಪಿಲಿ ಪಂಜಿ ನಲಿಕೆ ತೋಜಿದ್ ಬತ್ತ್ಂಡಲ ಅವ್ಲು ಜನಪದದ ಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆ ನೆಗತ್ ತೋಜುಂಡು.ಆಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ಏಸೊಲೆಡ್ ಬೋಂಟೆದ ಒರು ಬೆಡಿ ಹಾಕುನ ಮೂಲಕ ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಿಲೆತ ನಲಿಕೆಯಾದ್ ನೆಗತ್ ತೋಜುಂಡು.

     ಅಪಗ ಮಾರ್ನೆಮಿನ್ ನಮ ಎಂಚ ಅರ್ಥ ಮಲ್ತೊನೊಲಿ ತೂಕ.ಮಾರ್ ಪಂಡ ತುಳುವೆರೆಗ್ ತೆರಿನ ಒಂಜಿ ಉದ್ದದ ಲಪ್ಪು ಪಂಡ ಅಳತೆ.ನೇಮ  ಪಂಡ ನಿಯಮ.ಒಂಜಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ದಿನೊಕುಲೆನ ಕಾಲಾದಿಡ್ ನಡಪುನ ನಡಕೆನೇ ಮಾರ್ನೆಮಿ.ನನೊಂಜಿ ಬಗೆಟ್ ಪನ್ಪುಂಡ ಮಹಾ ನವಮಿಯೇ ಮಾರ್ನೆಮಿಯಾಯಿನಿಗೆ.ತುಳುನಾಡ್ ದ ಮೂಲ ಪರ್ಬೊಲೆನ್ ಮದತ್ ನ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಪೊಸತಾದ್ ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ ರ್ದ್ ಜತ್ತ್ ಬತ್ತ್ ನ ಅವ್ವೇತೋ ಪರ್ಬೊಲು ಇಷ್ಟಾಯ. ಅವೆಟ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಲಾ ಒಂಜಿ.ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಅಪಗ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಸಗ್ತಿ ಆರಾದನೆ ಬರ್ಪುನ ದುಂಬು ಈ ಆಚರಣೆ ಇಜ್ಜಾಂಡ?.ಅಲಚನೆ ಮಲ್ಪೊಡಾಯಿನ ಇಚಾರ ಮಾರು ವೇಶ ಪನ್ಪಿ ಸವ್ದ ನಮ ಕೇಂದ್ ಉಪ್ಪುವ.ನಮ ಉಪ್ಪುನ ಒರುರ್ದು ರಂಗ್ ಮೋನೆಗ್ ಪಾಡ್ ದ್ ನನೊಂಜಿ ಒರುಟು ತೋಜುನೆನ್ ಏಸಂದ್ ಪನ್ಪ.ಮೂಲು ಏಸ ಕಟ್ಟುನಿಯತ್ತ್,ಏಸ ಪಾಡುನಿ.ಬೂತಾರಾದನೆಡಂಡ ಅರದಲ ಮೋನೆಗ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಬೂತ ಕಟ್ಟುನಿ.ಅಂಚಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಬಣ್ಣೊಲೆಗ್ ಬಾರೀ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ.ಅಂಚಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಬಾರ್ಯಾತ್ ರಂಗ್ ರಂಗ್ ದ ಏಸೊಲೆನ್ ತೂಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ ಆಪುನಿ.ಒರಿನಂಚ ಮಾತಾ ಪರ್ಬೊಲೆಡ್ ಬಂಜಿ ಬಂಜಾರ ಉನೆರೆ ತಿನೆರೆ ತಿಕ್ಕ್ಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಅವೆರ್ದ್ಲಾ ಎಚ್ಚಾದ್ ಕೊಸಿ ಕೊರ್ಪುನಿ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಏಸೊಲು ಪಂಡ ತಪ್ಪಾವಂದ್. ದಾಯೆ ಪಂಡ ಬೋಂಟೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿರ್ದ್ ಎಂಚ ಆರಾದನಾ ಕಲೆತ ದೈವಾರಾದನೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿ ಮುಗಿಯೊಂದು ಬನ್ನಗ,ಅರಿಬಾರ್ ಇಲ್ಲ ಜಾಲ್ ಗ್ ಸೇರ್ನಗ ಅಕ್ಲೆ ಬೇನೆ ಬೆಸರ್ ಮಾಜಾಯೆರೆ ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ನಲಿಕೆಯಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಮೋನೆಗ್ ಕೈಕ್ ತಿಕ್ಕ್ ನ ರಂಗ್ ಡ್ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನವು ಒಂಜಿ ಆಚರಣೆಯಾದ್ ಬತ್ತ್ ದಿಪ್ಪೊಡು.ಕೊಪ್ಪರಿಗೆ ದೀಪುನಿ ಪನ್ಪುನವುಲು ಕೂಡು ಕುಟುಮ ಮಲ್ಲೆ ಇತ್ತ್ ದ್ ಪುದ್ದರುನೆರೆಗಾದಾ,ಮಲ್ಲ ಬೆನ್ನಿದಕುಲಾಂಡ ವರ್ಸ ಇಡೀ ನೆತ್ತೆರ್ ನ್ ಬೆಗರ್ ಮಲ್ತ್ ಬೆಂದಿನ  ಒಕ್ಕೆಲ್ ಸಕ್ಕೆಲ್,ಊರ್ದಕ್ಲೆಗಾದಾ ಕೊಪ್ಪರಿಗೆಡ್ ನುಪ್ಪು ಬೈಪಾದ್ ಸಮರ್ದನೆ ಮಲ್ತೊಂತ್ ನ ಒರುವಾದ್ ಕೊಪ್ಪರಿಗೆ ದೀಪುನ ಕಿರನ ಬತ್ತಿಪ್ಪೊಡು. ದುಂಬುಗು ದೇವೆರೆ ಆರಾದನೆ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನೆಕ್ ಧಾರ್ಮಿಕ ನಿಲೆತ ಶಿಷ್ಟಾಚಾರ,ಶುದ್ದಾಚಾರೊಗಾದ್ ಭಕ್ತಿ,ಬೊಕ್ಕ ಪರಕೆದ  ಇಚಾರ ಗೋಡಿದಿಪ್ಪು.ದಾಯೆ ಪಂಡ  ಗೀತೆಡ್ ದೇವೆರ್ ಪನ್ಲೆಕ ಪರಿವರ್ತನೆ ಜಗದ ನಿಯಮ.ನಮ್ಮ ಇನಿತ ಶಿಷ್ಟ ಪರಂಪರೆದ ರಂಗ ಕಲೆ ಯಕ್ಷಗಾನ ಆವಡ್,ಆರಾದನಾ ಕಲೆತ ದೈವಾರಾದನೆಯಾವಡ್ ಮೂಲೊಡ್ದು ಬಾರ್ಯಾತ್ ಬದಲಾವಣೆಯಾವೊಂದೇ ಬುಳೆದ್ ಬೈದ್ ನಿ.ಅಂಚಾದ್ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಏಸೊಲ್ಲ ಉಂದೆನ್ ಬುಡ್ದಿಜ್ಜಾಂಡ್ಂದ್ ತೆರಿಯುಂಡು..

                ‌‌‌‌ ಪ್ರಕೃತಿ ಆರಾದಕ ತುಳುವೆರ್ ಮರ,ದೈ,ಜೇರ,ನೀರ್,ಸೂ,ಮುರ್ಗೊಲೆನ್ ಪೂರ ಗೆಲ್ಪೆರಾಪುಜಿಂದಾನಗ ಅವೆಟ ಪಂಡ ಪ್ರಕೃತಿಡ ರಾಜಿ ಮಲ್ತೊಂಡೆರ್.ಪಚ್ಚೆ ಪಜಿರ್ದ ತುತ್ತೈತದ ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ್ ಲೋಕದ ಅಪ್ಪೆನೊರುಟು ತೂದು ನಮನ್ ಪೆದ್ದಿಯಪ್ಪೆರ್ದ್ ಮಲ್ಲ ಸ್ಥಾನ ಕೊರ್ದು ಆರಾದನೆ ಮಲ್ತಿ ಪುಣ್ಯ ಕಾಲಾದಿಯೇ ಮಾರ್ನೆಮಿ/ನವರಾತ್ರೆ. ಕೆಲವೊರ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜುನಾತ್ ದೂರದವು ನಮ್ಮವುಂದು ತೆರಿನ ತುಳುವೆರ್ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜಂದಿನಂಚಿದೆನ್ ದೈವೊಲಾದ್,ದೇವೆರಾದ್ ಮಾಯೆದ ಒರುಟು ಮಾನಿತೊಂಡೆರ್.  ತುಳುವ ಧರ್ಮೊಡು,ತುಳುವ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಆರಾದನೆದ,ನಂಬೊಳಿಗೆದ ಅಚರಣೆಲೆಡ್ ಒವ್ವೇ ಒಂಜಿ ಸಗ್ತಿನ್ ಅಂದ್ ಮಲ್ತ್ ದ್ (ಇತ್ತೆದ ಪುದರ್ಡ್ ಪನ್ಪುಂಡ ಪ್ರಾಣ ಪ್ರತಿಷ್ಟೆ ಮಲ್ತ್ ದ್) ನಂಬಿಯೆರ್ಡ ಅವೆನ್ ಪೊತ್ತವುನ,ನೀರ್ಡ್ ಮುರ್ಕಾದ್ ಬುಡ್ಪುನ ಕಿರಮೊನೇ ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಇಜ್ಜಾಂಡ್.ಆಪುನೆನ್ ಮಾತ್ರ ನಂಬೊಂತೆರ್.ಇನಿ ನಮ ಮಾತ ಪೊಸತಾದ್ ನಮ್ಮಡೆ ಬೈದ್ ನೆತ ಪಿರವು ಪೋದು ನಮ್ಮ ತುಳುವ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಲೆನ್ ಮದತ್ ದೇ ಬುಡ್ತ.ಜೀವ ಕೊರ್ದು ಬಾಲೆನ್ ಪೆದ್ದ್ ನ ಅಪ್ಪೆಗೇ ಬಾಲೆದ ಜೂವೊನು ಕೇನುನ ಅದಿಕಾರ ಇಜ್ಜಿ.ಜೀವ ಕೊರ್ನ ಪ್ರಕೃತಿಗ್ ಮಾತ್ರ ಜೀವ ದೆತೊನೆರೆ ಸಾದ್ಯ. ಮಣ್ಣ್ ಗ್ ಅಪ್ಪೆನ ಬಿಲೆ ಕೊರ್ನ ತುಳುವೆರ್ ಆ ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ ಮಟ್ಟೆಲ್ ಡ್ ಉದಿತ್ ನ ಅರಿಬಾರ್ ಬುಳೆಸೆಲೆಕ್ ಲಚಿಮಿನ ಸ್ಥಾನ ಕೊರಿಯೆರ್. ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆ ಮದಿಮಲಾನಗ,ಪೊಸ ಪುಟ್ಟುಗು ತಯಾರಾಯಲ್ಂದ್ ನನ್ನೆರಿ ಬಲಸ್ ದ್(ಬಂಜಿನ ಪೊಣ್ಣು ಪೋದು ಪೊಂಜೊವಾನಗ ಪೊಣ್ಣಗ್ ಬಜಿಲ್ ಬಲಸ್ಲೆಕ) ಕೆಡ್ಡಸ ಮಲ್ತೆರ್.ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ್ ಅಪ್ಪೆನ ಸಗ್ತಿದ ಒರುವಾದ್ ತೂಯೆರ್.ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ್ ಬುಡ್ದು ತುಳುವೆರಿಜ್ಜೆರ್.ದೈವ ದೇವೆರೆನ್  ಬುಡ್ದು ತುಳುವೆರಿಜ್ಜೆರ್.ಅಂಚಾದ್ ತುಳುವೆರೆ ಪ್ರತಿಯೊಂಜಿ ಪರ್ಬ ಪರ್ವೊಲೆನೊಟ್ಟುಗು ಬೂಮ್ಯಪ್ಪೆನ,ಅರಿಬಾರ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಸಂಸ್ಕಾರದೊರುಟು ಗೋಡಿದುಂಡು. ಒರ್ಂಬ ಪನ್ಪುನೆಕ್ ಬಾರೀ ಮಹತ್ವ ಉಂಡು.ನವ ಗ್ರಹೊಲುಲ್ಲ.ಒರುಂಬ ರಸೊಕುಲು ನರಮಾನ್ಯನ ಬದ್ ಕ್ ಡ್ ಸೇರಿಗೆಯಾದುಂಡು.  ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆನ್ ಒರ್ಂಬ ತಿಂಗೊಲು ಬಂಜಿಡ್ ದೀವೊಂದು ಬೊಕ್ಕ ಬಾಲೆಗ್ ಜನ್ಮ ಕೊರ್ಪಲ್.ಅಪಗ ಉಪ್ಪುನಿ ಸಂತೋಸುದ ಏಲ್ಯ ಗಳಿಗೆ.ಅಂಚನೇ ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ನಲಿಪುನ ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಸಂತೋಸು ದಿಂಜಿದುಪ್ಪುಂಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ ತೂದು ಬುಲಿತೊಂದು ಬಲಿಪುನ ಜೋಕುಲು,ತಾಸೆದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಅಲ್ಕ್ ದ್ ನಿದ್ರೆರ್ದ್ ಲಕ್ಕುನ ಜೋಕುಲು ಮೂಲು ಸಂತೋಸು ದಿಂಜಿದುಪ್ಪುಂಡು..ಆಂಡ ಪುರಾಣದ ರಕ್ಕಸೆರೆನ್ ಕೆರ್ನ ಕತೆ ಎಂಚ ಇಡೆ  ಸೇರೊಂಡ್ಂದ್ ಅರ್ಥ ಅಪುಜಿ.ಒರ್ಂಬ ಇರ್ಲ್,ಒಂಜಿ ಪಗೆಲ್  ಪಂಡ ನವರಾತ್ರೆ ಮುಗಿದ್ ದಸರಾ ಕರಿದ್ ಪರ್ಬೊರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ದೈವಾರಾದನೆದ ಚಾಕಿರಿ ಸುರಾಪುಂಡು.ದುಂಬು ದೈವೊಲೆಗ್ ಪದಿನಾಜಿ ಕಟ್ಲೆಡ್ ಒಂಜಿ ಕಟ್ಲೆ ಪಿರಕಾರ ಪರ್ಬೊ ಬಲಸೊಂತೆರ್ಡ ಇತ್ತೆ ನವರಾತ್ರೆಗ್ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ್ ದುರ್ಗಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ಮಲ್ತ್ ನ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿ ಸಾನೊಲೆಡ್ ಉಲ್ಲಾಲ್ದಿನ ಮುಗೊಕು ಮಾರ್ನೆಮಿ/ನವರಾತ್ರೆ ಪೂಜೆ,ಕುಂಕುಮಾರ್ಚನೆ,ಪೂತ ಪೂಜೆ,ಕರ್ಪೂರಾರತಿ ಸುರಾತ್ಂಡ್.ದೈವೊಲು ಪೂರ ಪೊಸ ವ್ಯವಸ್ಥೆಡ್ ದೇವಿಲಾವೊಂದುಲ್ಲ.ಇನಿ ರಾಜಂದೈವೊಲೆಗ್ ಕಟ್ಟುಕುಲ್ಲಾ ದೈವೊಲೆಗ್ ನವರಾತ್ರಿ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ದೆರ್.ದೈವಾರಾದನೆ ಮೂಲ ಸ್ವರೂಪೊಡು ಒರಿಪುನವ್ಲು ಉಂದು ಎಡ್ಡೆ ಬುಲೆಚಿಲತ್ತ್.ದೈವೊಲೆನ್ ದೈವೊಲಾದೇ ತೂಕ.ದೇವೆರೆನ್ ದೇವೆರಾದ್ ತೂಕ.ದೈವೊಲೆನ್ ಪುದರ್ ಬದಲ್ತ್ ದ್ ದೇವೆರ್ ಮಲ್ತಿಲೆಕ ದೇವೆರಗ್ ದೈವೊಲೆ ಪುದರ್ ದೀಂಡ ಬುಡುವೆರ,ಅಲಚನೆ ಮಲ್ಪೊಡು.

   ಮಾರ್ನೆಮಿದಪಗ ಬೋಂಟೆದ ಆ ದಿನೊಕ್ಲೆನ್ ನೇರ್ಪು ಮಲ್ಪುನ  ವಿಚಾರ ಕಣ್ಣ್ ಗ್ ತೋಜುಂಡು.ಆನಿದ ದಿನಮಾನೊಡು ಬುಲೆಸೆಲೆನ್,ಕಂಜಿ ಕೈಕಂಜಿಲೆನ್ ಒರಿಪೆರೆ ಬೋಂಟೆ ದೇರೊಂತೆರ್ಡ ಅವೆನ್ ನೆನವರಿಕೆ ಮಲ್ಪೆರೆ ಇನಿ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡ್ ಬೆಡಿ ಪತೊಂದು ಬೋಂಟೆ ದೇರುನವು ಒಂಜಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಲೆಯಾದ್ ತೋಜುಂಡು.ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಕಿನ್ನಿಲೆಗ್ ಮಿರೆ ಕೊರ್ಪುನ,ಮಲ್ಲ ಪಿಲಿಕುಲು ಲಾಗ್ಯುನ,ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಜೋಕ್ಲೆನ್ ಅರಂಟ್ ದ್ ಪತ್ತುನ ನಲಿಕೆದ ಕೊಡಿಕಡೆ ತೋಜುಂಡು.ಮೂಲು ಒರಿ ಹಾಸಿಗಾರೆ,ಜನೊಕ್ಲೆನ ಮನಸ್ ನ್ ಆಯನಂಚಿ ಒಯ್ತೊನುವೆ.ಕಡೆಕ್ ಬೆಡಿ ಬುಡ್ಪುನಡೆ ಪಿಲಿನಲಿಕೆ ಉಂತುಂಡು.ದುಂಬು ಪೂರ ಇಲ್ಲ ಬಾಕಿಲ್ ಗ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಬತ್ತ್ಂಡ ಪೂರ ಜೋಕುಲು ಕಬ್ಬುದು ಕಂಡಿಡೆ ಎಕ್ಕಲೊಂತಡ ಅಪ್ಪೆಡಿಕುಲು ಪೋಡ್ತ್ ದ್ ಇಲ್ಲ್ ದ ಬಾಕಿಲೇ ದೆತ್ತೊಂದಿಜ್ಜಾಂಡ್.ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಮಾಮಲ್ಲ ಏಸ ಪಂಡ ಪಿಲಿ ಏಸ.ಪಿಲಿ,ಕರೊಡಿ,ಸಿಮ್ಮದ ಏಸ ಪಾಡೊಂದು ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬರೊಂತ್ ನಕುಲು ಇನಿ ತೂಯೆರೆ ಇಜ್ಜೆರ್.ದುಂಬುದ ಬಡಪೊತ್ತುದ ಕಾಲೊಡು ತನ್ನ ಬೇಲೆ ಬುಡ್ದು ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಅವೆಟ್ ತನ್ನ ಸೇಜಿಪಾಲ್ ದೀವೊಂದು ಒರಿನೆನ್ ದೇಲ್ಯೊಗು ಪರಕೆ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಮುರ್ಗೊಲೆನ ಏಸದಲೆಕ ದೇಬೆರೆ ಏಸ,ನಾರದೆರೆ ಏಸ,ಜಕ್ಕ ಮದೀನ,ಎರು ದೇರುನ,ಬಾಡಾಯಿ ಕೇನುನ ಇಂಚಿತ್ತಿ ಅವ್ವೇತೋ ಏಸೊಲು ದುಂಬು ತೂಯೆರೆ ತಿಕ್ಕೊಂತ.ಸಾಲೆಗ್ ಆ ಪೊರ್ತುಗು ರಜೆ ಉಪ್ಪುನೆರ್ದಾದ್ ಜೋಕ್ಲು ಪೂರ ಏಸದ ಪಿರವು ಊರೂರು ಸುತ್ತೊಂತ.ಇನಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲ್ಲಾ ಇಜ್ಜಿ,ಏಸ ಪಾಡುನಕ್ಲೆ ಪಿರವು ಪೋಪುನ ಜೋಕುಲ್ಲಾ ಇಜ್ಜ.ಪರಕೆದ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ದೇಲ್ಯದ ತುದೆಟಾ,ಕೆದುಟಾ ಮೀದ್ ದೇಬೆರೆಗ್ ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪಾದ್ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಊರೂರು ಪೋದು ಒರ್ಂಬ ದಿನ ಕರಿದ್ ಪತ್ತನೇ ದಿನೊತಾನಿ ದೇಲ್ಯೊಗು ಪೋದು ಏಸ ದೆತ್ತೊಂತೆರ್.ಕೊರಗ ಏಸೊನು ಪರಕೆಗಾದ್ ನಮ್ಮ ಊರುದ ಒರಿ ಬಾರೀ ಪಿರಯದ ಮೂರ್ತೆ ಮನ್ಪುನಾರ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಪರಕೆನ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲರ್ದ್ ಕೊರಕೋಡುಗು ಕೊನೊದು ಪಾಡೊಂತೆರ್.ದುಂಬು ಪೂರ ದೇವೆರೆ ಏಸ,ಕೊರಗೇಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್ಡ ಜಾತಿದ ಒರು ಪಂಡದ್ ಅವೆನ್ ಉಂತಯೆರ್.ಕೆಲವೊರ ದೇವೆರೆ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಮೂಂಕು ಮುಟ್ಟ ಪರ್ನಕುಲು ಸಾದಿಡ್ ಬೂರ್ನಗ ಅವೆನ್ಲ ಉಂತಾದೆರ್.ಇನಿ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ರಕ್ಕಸೆರೆ ಏಸೊಲು ಜಾಸ್ತಿ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.ಅಂಚನೆ ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಮೋನೆಗ್ ಬೊಂಬೆದ ಮೋನೆ ದೀದ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬತ್ತ್ ದ್ ನಲ್ತೊಂದುಲ್ಲೆರ್.ಕೆಲವೊರ ದಾದ ಏಸಂದ್ ಪಾಡ್ನಾಯಗ್ಲ ತೆರಿಯಂದಿನಾತ್ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಏಸ ಪಾಡುನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಳಾದ್ ಪೋತ್ಂಡ್.ಇನಿ ಪಿಲಿತೇಸ ಪೇಂಟೆಲೆಡ್ ಮಾತ್ರ ತೂಯೆರೆ ತಿಕ್ವ.ಅಂಚನೆ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ನಕುಲು ಪಾಪದಕ್ಲೆ ಇಲ್ಲಡೆ ಬರ್ಪುನ್ಲಾ ಇಜ್ಜೆರ್.ಒಂಜಿಲ್ಲಡೆ ಬತ್ತ್ಂಡ ಐನ್ಸಾರೊರ್ದು ಕಮ್ಮಿ ದೀಪುಲೆಕಲಾ ಇಜ್ಜಿ.ಅಡೆಗೆತ್ತ್ ದ್ಂಡ್ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಪಿಲಿ ಏಸದ ಗೊಬ್ಬು.ಮಾತ ಜಾತಿ ಧರ್ಮದ ತುಳುವೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಗೊಬ್ಬವುನತ್ತಂದೆ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್.ಒಂಜಿ ಗಾದೆದ ಪಿರಕಾರ ಇನಿ ಪಿಲಿತುಡಲ್ ದ. ಪೆತ್ತದ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ಬದುಕುನಕುಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್.ಅಂಚಿನಕುಲೆನ್ ತೂದು ದಾನೆ ಙಲಾ ಮಾರ್ನೆಮಿ ಏಸ ಮುಗಿದ್ ಜಾಂದ್ ಲ ಕೇನುವೆರ್.

ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ- 

         ನವರಾತ್ರೆ ಪಂಡ ಮಾರ್ನೆಮಿದಪಗ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಏಸ ಪಾಡ್ ದ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬರ್ಪುನ ಒಂಜಿ ಕಿರಮೊ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ಏಸ ತೂಂಡ ದೋಸ ಕಳೆಯು ಪನ್ಪಿ ಒಂಜಿ ನಂಬೊಳಿಗೆಲ ಇತ್ತ್ಂಡ್.ದುಂಬು ಮಾರ್ನೆಮಿಗ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್ಡ ಒಡಿಪುಡು ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ನಲಿಪುವೆರ್.ಅವೊಂಜಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೌಕಟ್ಟ್ ದ ಸಂಭ್ರಮ.ತುಳುನಾಡ ಪಿಲಿ ಪಂಜಿ ನಲಿಕೆರ್ದ್ ಭಿನ್ನವಾಯಿನವು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ. ಅವೊಂಜಿ ತುಳುನಾಡ ಪುಗಾರ್ತೆದ ನಲಿಕೆ .ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ..ಕನ್ನಡೊಡು ಹುಲಿವೇಶ,ಮಲೆಯಾಲೊಡು ಪುಳಿಕಳಿ,ಒಡಿಶಾಡ್ ಬಾಗ್ ನಾಚ್ ಪನ್ಪೆರ್.ಪಿಲಿನಲಿಕೆನ್ ದ್ರಾವಿಡೆರ್ ಪುಲಿಯಾಟ್ಟಂ ಪನೊಂತೆರ್.ಮೊಹರಂದಪಗಲ ಪಿಲಿ ವೇಸ ಪಾಡುವೆರ್.ಕದಿರೆಡ್ ಅಟ್ಟೆಮಿದಪಗ ಪಿಲಿ ನನಲಿಕೆ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುಂಡು.ಬೋಂಟೆ ದೇರುನ ಒರುವಾದ್ ನಮಕಿನಿ ಪಿಲಿ ಏಸದ ಒರು ತಿಕ್ಕುಂಡು.ತುಳುನಾಡ ಎಚ್ಚಿನ ಅರಸುಲು ಜೈನರಸುಲಾಯಿನೆರ್ದಾತ್ರ ಅಕುಲು ಬೋಂಟೆ ದೇರೊಂತೆರ್  ವಿನಃ ಪಿಲಿಪಂಜಿ ಹಾಕೊಂದಿಜ್ಜಾಂಡ್.ದೇರೊಂತೆರ್ ಪಂಡ ಕಾಡ್ ಡ್ದ್ ದೂರ ದೇರೊಂತೆರ್.ಅಂಚಾದ್ ಕೆಡ್ಡಸದ ಬೋಂಟೆ ದೇರುನಿ ಪನ್ಪ.ಒಂಜಿ ಕಾಲೊಡು ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಒರಿ ನಲ್ಪ ಪಿಲಿನ್ ಕೆರ್ಯೆಡ ಆಯಗ್ ಪಿಲಿ ಮದಿಮೆ ಮಲ್ತೊಂತೆರ್.ಆಯಗ್ ಮದಿಮಯನ ಐತ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಸೈದ್ ನ ಪಿಲಿಕ್ ಮದಿಮಾಲೆ ಐತ ಮಲ್ತ್ ದ್ ಪಿಲಿನ್ ತುಂಬೊಂದು ಮೆರವಣಿಗೆ ಮಲ್ತೊಂತೆರ್.ಸಾರೊರ್ದ್ ಮಿತ್ತ್ ಪಿಲಿ ಕೆರ್ನಕುಲ್ಲ ಇತ್ತೆರ್ ಗೆ.ಮೆರವಣಿಗೆ ಪೋಪುನಪಗ ಕೊಸಿಟ್ ಮಾತೆರ್ಲ ನಲ್ತೊಂತೆರ್.ಆಂಡ ಏಸ ಪಾಡುನ ಕಿರಮ ಇಜ್ಜಾಂಡ್.ಸಂಭ್ರಮ ಇತ್ತ್ಂಡ್. ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ತುಳುನಾಡ್ ಗ್ ವೈದಿಕೆರೊಟ್ಟುಗು ಶಕ್ತಿ ಆರಾಧನೆ ಬತ್ತ್ಂಡ್.ಶಕ್ತಿ ಪಂಡ ದುರ್ಗೆ.ಆಲ್ ಪಿಲಿತ ಮೇಲ್ಡ್ ಕುಲ್ದಿಪ್ವಲ್.ದುರ್ಗೆ ಬೇತೆ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ಬೇತೆ.ದುರ್ಗೆ ಬೊಕ್ಕ ಪರಮೇಶ್ವರಿನ್ ಸೇರಾದ್ ದುರ್ಗಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ ಮಲ್ತ್ಂಡಲ ಶಕ್ತಿ ಆರಾದನೆದ ದುರ್ಗೆ,ಶೈವಾರಾಧನೆದ ಪರಮೇಶ್ವರನ ಬೊಡೆದಿ ಪರಮೇಶ್ವರಿಗ್ಲಾ ಸಮ್ಮಂದ ಇಜ್ಜಿ.ಪೂಜೆ ಮಲ್ಪುನಕುಲು ಕಡೆಕ್ "ಕ್ಷಮ್ಯತಾ ಪರಮೇಶ್ವರಿ" ಪನ್ಪುನವ್ಲು ಅಕ್ಲೆಗ್ ತಪ್ಪಾಯಿನ ತೆರಿದ್ಂಡ್.ನವರಾತ್ರೆದ ಕಡೆತ ದಿನ ಒಂಜಿ ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯಾದ್ ದೇವಿನ ವಾಹನ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡ್ದ್ ನಲಿಪೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತೆರ್.ಮೂಲು ಸುದ್ದಾಚಾರದ ಧಾರ್ಮಿಕ ಚೌಕಟ್ಟ್  ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ಏಸೊಗು ತಿಕ್ಕ್ಂಡ್. ದುಂಬು ಪರೆಂಗಿಲು ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಕೋವಿ ಬೆಡಿ ಬತ್ತಿ ಬೊಕ್ಕ ಪಂಜಿ ಹಾಕುನ,ಪಿಲಿ ಹಾಕುನ ಕಿರಮ ಬತ್ತ್ಂಡ್. ತಾಸೆದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಊರುದ ಪಿಲಿಕುಲು ನಲಿಪುನಗ ತೂಪಿನಕ್ಲೆನ ಮೈ ಕೊಕ್ಕೇರುಂಡು.ದುಂಬುದ ಕಾಲೊಡು ದೇವಾಡಿಗೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತಿನಿಗೆ.ಬೊಕ್ಕ ಬೊಕ್ಕ ಮಾತ ಜಾತಿ ಮತ ಧರ್ಮದಕುಲ್ಲಾ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೆರೆ ಸುರು ಮಲ್ತ್ ದ್ ತುಳುನಾಡ ಪಿಲಿನಲಿಕೆ ಜಗತ್ತ್ ದ ಮಾತಾ ತಿಕ್ ಡ್,ಮಾತಾ ರಂಗ್ ಲೇಸ್ ಚಾವಡಿಲೆಡ್,ಮೆರವಣಿಗೆಲೆಡ್,ಟಿ.ವಿ.ಲೆನ ರಂಗ್ ಚಾವಡಿಲೆಡ್ ಮಾನಾದಿಗೆ ಪಡೆತ್ಂಡ್.ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಅವ್ವೊಂಜಿ ನಲಿಕೆ ಮಾತ್ರ ಅತ್ತ್.ಅವೆತ ಪಿರವೊಂಜಿ ತುಳುವೆರೆ ಕಷ್ಟಕಾಲದ ಬೇನೆ ಬೆಸರ್ಪುಂಡು.ದುಂಬು ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ಕೈಕಾರ್ ಬರಂದೆ ಉಪ್ಪುನಗ ಅಕ್ಲೆ ಅಪ್ಪೆ ಅಮ್ಮೆ ಮಂಗಳಾ ದೇವಿಗ್ ಪರಕೆ ಪನೊಂತೆರ್.ಅಲೆನ ಕಾರ ಮುದೆಲ್ ಗ್ ಬಾಲೆನ್ ಕನತ್ ದ್ ಅಲೆನ ಮಟ್ಟೆಲ್ ಗ್ ಪಾಡ್ದ್, ಅಪ್ಪೇ ಎನ್ನ ಬಾಲೆ ಲಕ್ಕ್ ದ್ ಉಂತುದು ನಡಪುಲೆಕಾಂಡ  ಪಿಲಿ ಏಸ ಬಾಲೆಗ್ ಪಾಡ್ಪಾದ್ ನಿನ್ನ ನಡೆಟ್ ಕರತಡಿತ ಕರಿ ಮುಟ್ಟಾದ್,ಸೇಡಿದ ಬರವು ಬರೆದ್,ಡಬ್ಬೆ ಬೊಟ್ಟುದು,ತಾಸೆ ಬೊಟ್ಟುದು ಪಿಲಿ ನಲಿಪಾವೆಂದ್ ಕಣನೀರ್ ಪಾಡ್ ದ್ ಪರಕೆ ಪನೊಂತೆರ್.ಪಂಡಿನ ಪರಕೆಗ್ ಒಲಿದ್ ಬತ್ತ್ ನ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆದ ಕೈಕಾರ್ ಗ್ ಸುಖ ಕೊರ್ದು ಪರಕೆ ಪಂಡಿ ಅಪ್ಪೆ ಬಾಲೆನ್ ಅಂಗನೊಡು ನಲಿಪಾಯಿನ ಕಾಲೊಡ್ದಿಂಚಿ ತುಳುನಾಡ್ ಡ್ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಸುರು ಆದ್ ತುಳುವೆರೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿದ ಭಾಗವಾದ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ತೋಜೊಂದುಂಡು.ಕರ್ನಾಟಕದ ಎಚ್ಚಿನ ಜಾಗೆಲೆಡ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುವೆರ್.ಕೇರಳದ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ಬಂಜಿ,ತಿಗಲೆ,ಬೆರಿ,ಪುಗೆಲ್ ಡ್ ಪಿಲಿತ ಮೋನೆ ಬುಡ್ಪಾಯೆರ್ಡ ಮಲ್ಲ ಬಂಜಿದ ತುಳುವೆರ್ ಬಂಜಿಡ್,ತಿಗಲೆಡ್ ಪಿಲಿತ ಒರು ಬುಡ್ಪಾದ್ ಅವೆಟ್ಲಾ ಕುಸೆಲ್ದ ಗೊಬ್ಬು ತೋಜಾವೆರ್.ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ಜನಪದ ನಲಿಕೆದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಆಯಾಮೊಡು ತೋಜಿಂಡ ಆರಾದನಾ ನಿಲೆತ ದೈವಾರಾದನೆಡ್ ಪಿಲಿಬೂತೊಗು  ಪಿಲಿ ಕೋಲ ನಡಪುಂಡು.ಪಿಲ್ಚಂಡಿಗ್ ನೇಮ ನಡಪುಂಡು.ದೈವಾರಾದನೆಡ್ ಏತೋ ಸಾನೊಲೆಡ್ ಪಿಲಿ ಬಂಡಿ ಇತ್ತ್ ದೈವೊಲು ಪಿಲಿತ ಬಂಡಿಡ್ ಕುಲ್ಲುದು ವಲಸಾರಿ ಪೋಪ.ಮೂಲು ಪಿಲಿತ ಆಕ್ರಮಣೊರ್ದು   ನಮನ್ ದೈವೊಲು ರಕ್ಷಣೆ ಮಲ್ಪುವನ್ಪಿ ನಂಬೊಳಿಗಡ್ ದೈವೊಲೆಗ್ ಪಿಲಿ ಬಂಡಿ ದುಂಬುದ ಪೆರಿಯಾಕ್ಲು ಕೊರ್ದಿಪ್ಪೆರ್. ನವರಾತ್ರೆಗ್ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡೊಡಂಡ ಚೌತಿಗಾ,ನವರಾತ್ರೆಗಾ ಇನಕಗ್ ಸುತ್ತೆ ದೀದ್ ಸಂಕಲ್ಪ ಮಲ್ಪುನ ಕಿರಮ ಉಂಡು.ಎಲ್ಯ ಜೋಕುಲು ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಿಂದಾಂಡ ರಡ್ಡ್ ವಾರದಾತಾಂಡಲಾ ಮಲ್ಲಕ್ಲೆಡ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಕಲ್ಪೊಡಾಪುಂಡು.ದೊಂಬು ಬರ್ಸ ಚಳಿಕ್ ಕಾಲಿ ಮೈಟ್ ಬಣ್ಣದ ಉರಿ ತಾಂಗೊನೆರೆ ತೀರ್ನ ಜವನೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಪದಿನೆಣ್ಮೊರ್ದು ಇರ್ವತ್ತೆಣ್ಮ ಪಿರಯದ ಉಲಯಿದ ಜವನೆರ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಕೆಲವೆರ್ ಪರಕೆಗ್ ಒಂಜಿ ದಿನನಾ,ಮೂಜಿ ದಿನನಾ ಪಿಲಿತ ಏಸ ಪಾಡುವೆರ್.ಅಕುಲು.ಬೆಳಗಾವಿ ಬೈಲ ಹೊಂಗಲೊಡು ಪಿಲಿತ ಕಿನ್ನಿದ ಏಸ ಪಾಡ್ವೆರ್.ಗಟ್ಟದ ಮಿತ್ತ್ ಮಹರಂ,ಬಾಬಯ್ಯನ ಪರ್ಬದಪಗಲ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ವೆರ್.ಅಲ್ತಕ್ಲೆಗ್ ಅವೊಂಜಿ ಜನಪದ ಕಲೆಯಾಂಡ ತುಳುವೆರೆಗ್ ಅವು ಆಣ ಕಲೆ.,ಶಿಷ್ಟ ಜನಪದ ಆರಾದನಾ ಕಲೆ.ಪಿಲಿಟ್ ಬೊಲ್ದು,ಮಂಜಲ್ ರಂಗ್ ದ ಪಿಲಿಂದ್ ರಡ್ಡ್ ನಮುನೆ ಉಂಡು.ಬಂಟಾಲದಂಚಿ ಕಪ್ಪು ರಂಗ್ ದ ಪಿಲಿತ ಕಿನ್ನಿದ ಏಸೊಲು ತೂಯೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ಪಜ್ಜೆ ಪಾಡುನ ಕಿರಮದ ಆಧಾರೊಡು ಒಂಜಿ ಪೌಲ,ರಡ್ಡ್ ಪೌಲ,ಎಣ್ಮ ಪೌಲಂದ್ ವಿಭಾಗ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಉಂತುದು ನಲಿಪುನ,ಕುಲ್ಲುದು ನಲಿಪುನ,ಮೊರಂಪುಡು ನಲಿಪುನ,ಪುಗೆಲೇರ್ದ್ ನಲಿಪುನ ಇಂಚಿ ೨೦ರ್ದು ಮಿತ್ತ್ ಗೊಬ್ಬುಲು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡುಂಡು.ಮಾರ್ನೆಮಿಡ್ ಇಲ್ಲಿಲ್ಲಗ್ ಬತ್ತ್ ದ್ ನಲಿತೊಂತ್ ನ ಪಿಲಿಕುಲು ಲೇಸ್ ದ ಚಾವಡಿಡ್,ಮೆರವಣಿಗೆಡ್ ಪೂರ ತೂವೆರೆ ತಿಕ್ಕುವ.

          ಪಿಲಿ ಏಸೊ ಪಾಡುನಕುಲು ಏಸ ಪಾಡುನ ಮೂಜಿ ದಿನ ದುಂಬಾಂಡಲ ಮದುಮಾಸ ಬುಡೊಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನ ದುಂಬು  ಪಿಲಿತ ಮಂಡೆಗ್,ತಾಸೆಗ್ ದೇವೆರೆ ಲೋಬಾನ ತೋಜಾಯೆರೆ ಉಂಡು.ಉಂದೆನ್ ಊದು ಪಾಡುನಿ ಪನ್ಪೆರ್.ಅವೆರ್ದ್ ಬೊಕ್ಕ ಏಸ ಪಾಡುನೆಕ್ ದುಂಬೇ ತಾಸೆದ ಪೆಟ್ಟ್ ಗ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಮಲ್ಪುವೆರ್.ಏಸ ಪಾಡುನ ದುಂಬು ನಂಬಿ ದೈವೊಗು ಈಡ್ ಕಟ್ಟುನ ಕಿರಮಲ ಉಂಡು. ಪಿಲಿ ಏಸದ ಮಲ್ಲ ತಂಡ ಆಂಡ ಪತ್ತ್ ಜನೊರ್ದು ಮಿತ್ತಿಪ್ಪುವೆರ್.ಪತ್ತ್,ಪದ್ರಾಡ್ ಜನ ಇಡೀ ಇರ್ಲ್ ಬಣ್ಣ ಪಾಡುವೆರ್.ಒರಿಯಗ್ ಬಣ್ಣ ಪಾಡೆರೆ ಸುಮಾರ್ ಮೂಜಿ ಗಂಟೆ ಪೊರ್ತು ತಾಗುಂಡು.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ಬಣ್ಣ ಪಾಡುನ ದುಂಬು ಮೈತ ರೋಮ ಪೂರ ಗೀಸುವೆರ್.ಬಣ್ಣ ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಸಂಪುಗಾದ್ ಮುಂಡಿದ ಇರೆಟ್ ಜೆಪುಡಾವೆರ್.ದುಂಬು ಮಾರ್ನೆಮಿ ಮುಗಿನೇಟ ಮೇಲ್ದ ರಂಗ್ ಪೋಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಬಣ್ಣ ಪಾಡ್ನಗ ಕೋರಿ ತೆತ್ತಿದ ಬೊಲ್ದುದ ನೀರ್ ನ್ ಪಾಡೊಂತೆರ್.ಇನಿ ಅಡೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬಣ್ಣ ಬೈದ್ಂಡ್.ಅವು ಬೇಗ ಪೋಪುಂಡು.ಇತ್ತೆ ಪಿಲಿ ಏಸೊಗು ಕೆಂಪು ಬಿರಾಯಿನ ಮಂಜೊಲು ಎಣ್ಣೆದಂಸದ(ಆಯಿಲ್ ಪೈಂಟ್) ರಂಗ್ ನ್ ಇಡೀ ಸರ್ರೊಗು ಪೂಜುವೆರ್.ಜೋಕ್ಲೆಗ್ ನೀರ್ ದ ರಂಗ್(ವಾಟರ್ ಪೈಂಟ್) ಮೇಲ್ ಗ್ ಪೂಜುವೆರ್.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕುಲು ಎಡೇನ ತೆರಿನ ಕಲಾವಿದಡ ಮೇಲ್ ಗ್ ಪಿಲಿತ ಮೈತೊರುತ ರಂಗ್ ಪಾಡ್ಪಾವೆರ್.ರಂಗ್ ಪಾಡಿ ಬೊಕ್ಕ ಏಸ ಪಾಡ್ನಾಯಗ್ ದಿಟ್ಟಿ ಆಯೆರೆ ಬಲ್ಲಿಂದ್ ರಟ್ಟೆಗ್ ಕಪ್ಪು ನೂಲು,ಲಿಂಬೆ ಕಟ್ಟುವೆರ್.ಏಸ ಪಾಡುನಾಯೆ ಚಡ್ಡಿ/ಕಾಚೆಡಿತ್ತ್ ದ್‌ ತರೆಕ್ ಇಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಪಾಡ್ನ ಟೊಪ್ಪಿ ಪಾಡ್ದುಪ್ಪುವೆ.ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿಕ್ ಮಾತ್ರ ಮಲ್ಲ ಮಂಡೆ ಉಪ್ಪುಂಡು.ಟೊಪ್ಪಿಗ್ ರಟ್ಟ್ ಡ್ ಅಂಚಿಂಚಿ ರಡ್ಡ್ ಕೆಬಿ ಮಲ್ತುಪ್ಪುವೆರ್.ಕೆಲವೆರ್ ತರೆಕ್ ಪಿಲಿತ ಕೆಬಿತ ಒರು ಕಟ್ಟ್ ದುಪ್ಪುವೆರ್.ಮಂಜಲ್ ರಂಗ್ ದ ಮಿತ್ತ್ ಮಂಜಲ್ ಕಪ್ಪು ಸೇರ್ದಿನ ಪಿಲಿತ ಮೈತ ಚರ್ಮದ ಗೀರ್ ತೋಜುಲೆಕ ಗೀಟ್ ಪಾಡುವೆರ್.ಙ ಕೆಲವೆರ್ ರಟ್ಟ್ ಡ್ ಪಿಲಿತ ಮೋನೆ ಮಲ್ತ್ ದ್ ತರೆಕ್ ಪಾಡೊನುವೆರ್.ಕೈತ ಬಿರೆಲ್ಲೆಗ್ ಉದ್ದದ ಪಿಲಿತ ಉಗುರುನು ತಿಕ್ಕಾದ್ ನಲಿಪುನ ಪಿಲಿ ಏಸದಕುಲ್ಲಾ ಇತ್ತೆರ್.ಉದಾರ್ಮೆಗ್ ಪಿಲಿ ಗೋಪಾಲಣ್ಣೆ ಮಾರ್ನಬೈಲ್.ಕುಂಟು ಸುತ್ತ್ ನ ತೆರಿಯೆದ ಒರುನು ಸೊಂಟೊಗು ತಿಕ್ಕಾದ್ ಅವೆಟೇ ಉದ್ದದ ಬೀಲಲ ಮಲ್ತಿಪ್ಪುವೆರ್.ಅಪ್ಪೆ ಶಾರದೆನ್ ನೇರ್ಪು ಮಲ್ತೊಂದು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ನಲಿಪುವೆರ್.ಮಿತ್ತ್ ಮಿತ್ತ್ ಪಲ್ಟಿ ಹಾಕೊಂದು,ಪಿಲಿತ ಚರ್ಯೆಲೆಕ ಮಲ್ತೊಂದು,ಬೇತೆಕ್ಲೆಗ್  ಪೋಡಿಯಾಪುಲೆಕ,ಮೇಲ್ ಗ್ ಬೂರುಲೆಕ ಮಲ್ತೊಂದು ತಾಸೆ ವಾದ್ಯದ ಪೆಟ್ಟ್ ಜಾಸ್ತಿಯಾಯಿಲೆಕ  ಜಾಸ್ತಿ ಜಾಸ್ತಿ ಲಾಯ್ತೊಂದು ಲಾಯ್ತೊಂದು ನಲಿಪುವೆರ್.ಅಂಚ ನಲಿಪುನೆನ್ ತೂದು ಕೊಸಿಯಾಯಿನಕುಲು ನೋಟುದ ಮಾಲೆಲ ಪಾಡ್ ವೆರ್.ಸುಮಾರ್ ಕುಡಲಡ್ ನಲ್ಪೊರ್ದು ಮಿತ್ತ್ ಪಿಲಿ ಏಸೊ ತಂಡೊಲುಲ್ಲ. ಕುಡಲದ ದಸರದಪಗ ಕುದ್ರೋಳಿ ಗೋಕರ್ಣನಾಥೇಶ್ವರ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು,ಬೋಳಾರ ಮಂಗಳಾ ದೇವಿ ಕ್ಷೇತ್ರೊಡು ನವರಾತ್ರೆದ ಸುರುಕು ಬೊಕ್ಕ ದಸರಾ ಮೆರವಣಿಗೆಡ್ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಉಪ್ಪುಂಡು.ಮೆರವಣಿಗೆ ಮುಗಿ ಬೊಕ್ಕ ಮಾನಾದಿಗೆ,ಇನಾಮು ಪೂರ ಕೊರ್ಪೆರ್.ಇಂಚಿ ಪಿಲಿಕುಲೆ ತಂಡ ಫ್ರಾನ್ಸ್ ದಂಚನೇ ಬೇತೆ ಬೇತೆ ದೇಸೊಲೆಗ್ ಪೋದು ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ಗತ್ತ್ ತೋಜಾದೆರ್.

  

   ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡ್ ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಕಿನ್ನಿಲೆನ್ ಅರಾದ್ ಪತ್ತ್ ದ್ ಮಿರೆ ಕೊರ್ಪುನ,ಅಪ್ಪೆ ಪಿಲಿ ಕಿನ್ನಿಲೆಗ್ ಬೋಂಟೆ ಕಲ್ಪಾವುನೆನ್ ತೂಯೆರೆನೇ ಪೊರ್ಲು.ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಪಿಲಿಕುಲಿತ್ತಡ ಲಡಾಯಿ ಮಲ್ಪುನ,ಪರಂಕೊಂದು ತುಚತ್ತ ಬೂರುನ,ಕಿನ್ನಿ ಪಿಲಿಕುಲೆ ಕಸರತ್ತ್ ಪೂರ ತೂಪುನವೇ ಕೊಸಿ.ಕೆಲವೊಂಜಿ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ತಂಡೊಲೆಡ್ ಇರ್ವತ್ತೈನೆರ್ದ್ ಮಿತ್ತ್ ಪಿಲಿ ಏಸದಕುಲಿಪ್ಪುವೆರ್.ಮುಂಚಿದ ಪೊಡಿ ಕಲತಿನ ನೀರ್ ರ್ದ್ ಪಿರವುಗು ತರೆ ದಂಗಾದ್ ,ತೆಲ್ ಬಗ್ಗ್ ದ್ ಪಣವು ಪೆಜ್ಜುನ,ಝಂಡಾ ಕಸರತ್ತ್,ಕೂಲಿಡ್ ಜೂವದ ಕುರಿನ್ ತುಚ್ಚಿದ್ ಪತ್ತ್ ದ್ ದಕ್ಕುನ,ಎದುರುಗು ತೇಲ್ ಬಗ್ಗ್ ದ್ ಅರಿತ ಮುಡಿನ್ ಕೂಲಿಡ್ ತುಚ್ಚಿದ್ ದೆರ್ತ್ ದ್ ತರೆತ ಪಿರವು ದಕ್ಕುನ ತಾಕತ್ತ್ ದ ಒರು ತುಳುನಾಡ ಮಾರ್ನೆಮಿದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆಡ್ ಮಾತ್ರ ತೂಯೆರೆ ಸಾಧ್ಯ.ಕುರಿ ಹಾಕುನ ಆತ್ ಸುಲಬತ್ತ್. ಇಂಚ ಕಸರತ್ತ್ ಮಲ್ಪೊಡಂಡ ದುಂಬೊಂತೆ ಕಸರತ್ತ್ ಕಲ್ತೊನೊಡಾಪುಂಡು.ಒಂಜಿ ವಾರದಾತ್ ಕಾಲ ಪೊಯ್ಯೆ ದಿಂಜಯಿನ ಗೋಣಿನ್ ತುಚ್ಚಿದ್ ದೆರ್ಪುನ ಅಬ್ಬೆಸ ಮಲ್ಪೊಡು.ಇಜ್ಜಿಂಡ ಕುರಿ ಹಾಕ್ ನಗ ಕೂಲಿ ತುಂಡಾವು.ಅಂಚ ಕೂಲಿ ತುಂಡಾದ್ ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನ ಕೈದ್ ಮಲ್ತ್ ನಕುಲ್ಲಾ ಉಲ್ಲೆರ್.

   ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡ್ನಕುಲು ಎಚ್ಚಾದ್ ಬೊಲ್ಪುದ ಬೊಕ್ಕ ಬೈಯ್ಯದ ಪೊರ್ತುಗು ನಲಿಪೆರೆ ಪೋಪೆರ್.ದಾಯೆ ಪಂಡ ದೊಂಬುಗು ಪೋಯೆರ್ಡ ಉರಿ ತಡೆಯೆರಾಪುಜಿ.ರಂಗ್ ದೆಪ್ಪುನಗ ಚೋಳಿಲಾ ಬರುಗೆ.ಪಿಲಿ ಏಸ ಪಾಡುನಕ್ಲೆಗ್ ಎಚ್ಚಿನ ಮಲ್ಲ ಮಲ್ಲ ಜನೊಕ್ಲೆನ ಪೊಲಬಿತ್ತ್ ದ್ ದುಂಬೇ ಇಂಚಿನಾನಿ ನಿಕ್ಲೆನಡೆ ಬರ್ಪಂದ್ ಪಂಡ್ ದುಪ್ಪುವೆರ್.ಇನಿ ಪೂರ ತಾಸೆ ,ವಾದ್ಯದ ಗತ್ತ್ ಗ್ ನಲಿಪುನಕುಲ್ಲಾ ಕಡಮೆಯಾತೆರ್.ಬೇತೆ ಬೇತೆ ಸೀಕ್ ಲೆರ್ದಾದ್ ಅಕ್ಲೆಗ್ ಬೇಗ ಜಗೆ ಬರ್ಪುಂಡು. ಕಿನ್ನಿ ಪಿಲಿಕುಲಿತ್ತ್ಂಡ ಕಲ ಒಂತೆ ಮೆಂಚುಂಡು.ಒಟ್ಟಾರೆ ಬೋಂಟೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿರ್ದ್ ಉದಿತಿ ಬೆನ್ನಿ ಸಾಗೊಳಿನ್ ಒರಿತಿ ದೈವಾರಾದನೆದ ಒಟ್ಟೊಟ್ಟುಗು ಜನಪದ ಆಯಕಟ್ಟ್ ದ ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆ ಏಳ್ ಕಡಲಾಯೆರೆದ ಜಗತ್ತ್ ದ ಐಮೂಲೆಲೆಡ್ ಪುಗಾರ್ತೆ ಪಡೆಯಿನವು ಸತ್ಯ.

 

ಪಿಲಿ ನಲಿಕೆದ ಪೊಲಬು-https://youtu.be/R99JTxsC1xY

https://youtu.be/U2NPDx8Q_m0